Η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου κάλεσε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ενόψει της Συνόδου Κορυφής στις 20 και 21 Οκτωβρίου, να καταλήξει σε αποφασιστικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, της επισιτιστικής κρίσης και της κλιματικής αλλαγής, ενώ τη συζήτηση απασχόλησε και η άνοδος της ακροδεξιάς, με αφορμή τις ιταλικές εκλογές.
Σε συζήτηση για την προετοιμασία της Συνόδου Κορυφής, ο Μίκουλας Μπεκ, Υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Τσεχίας, εκπροσωπώντας την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είπε ότι κατά τη Σύνοδο Κορυφής θα συζητηθεί η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι επιπτώσεις στην επισιτιστική ασφάλεια, η ενεργειακή κρίση και η οικονομία. Επιπλέον θα συζητηθούν και οι σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα και την Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN).
Προέκρινε μία κοινή απάντηση Συμβουλίου και Επιτροπής για κοινή ευρωπαϊκή απάντηση για τις τιμές του φυσικού αερίου. Είπε ότι υπάρχει ευρεία συμφωνία για να διατηρηθούν χαμηλά οι τιμές, αν και ακόμα υπάρχουν διαφωνίες ως προς το πώς θα επιτευχθεί αυτό. Ανέφερε ότι είναι κλειδί η μείωση της ζήτησης και η διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού.
Επιπλέον, επανέλαβε τη στήριξη του Συμβουλίου στην Ουκρανία, υποστηρίζοντας την εδαφική της ακεραιότητα και κυριαρχία και καταδικάζοντας την προσάρτηση των κατεχόμενων εδαφών από τη Ρωσία και τις επιθέσεις της Ρωσίας σε αστικές υποδομές.
Είπε ότι το Συμβούλιο θα ζητήσει από τη Ρωσία να βάλει τέλος στην κατοχή, να αποσυρθεί χωρίς όρους και να σταματήσει τα εγκλήματα πολέμου. Πρόσθεσε ότι η ΕΕ θα στηρίζει την Ουκρανία για όσο χρειαστεί, και οι ηγέτες θα ζητήσουν να εγκριθεί ταχύτατα ενίσχυση €3 εκ. προς τη χώρα.
Πρόσθεσε ότι στη Διάσκεψη του Βερολίνου θα συζητηθεί και η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Μίλησε επίσης για εσκεμμένη υβριδική δράση που πλήττει τις ευρωπαϊκές υποδομές, αναφερόμενος στον Nord Stream.
Για την επισιτιστική κρίση, ο κ. Μπεκ είπε ότι η ΕΕ θα διευκολύνει την εξαγωγή ουκρανικών προϊόντων προς τις χώρες που έχουν ανάγκη.
Αναφερόμενος στην κλιματική αλλαγή, είπε ότι οι ηγέτες θα τονίσουν πόσο κρίσιμο και επείγον είναι να υπάρχει απάντηση, ιδιαίτερα με βάση ακραία καιρικά φαινόμενα. Είπε ότι στη συνάντηση στο Μοντρεάλ για τη βιοποικιλότητα, η ΕΕ θα ζητήσει φιλόδοξο πλαίσιο, για να ανατραπεί η απώλεια βιοποικιλότητας.
Τέλος, είπε ότι κατά τη Σύνοδο Κορυφής οι ηγέτες θα συζητήσουν για την Κίνα και τη Σύνοδο Κορυφής με την ASEAN, την οποία χαρακτήρισε ως ευκαιρία για να ενισχυθεί η στρατηγική σχέση της ΕΕ με αυτές τις χώρες.
Από την πλευρά της, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν είπε ότι οι στοχευμένες επιθέσεις της Ρωσίας κατά υποδομών αποτελούν ένα νέο κεφάλαιο στον πόλεμο και τις χαρακτήρισε ως τρομοκρατικές ενέργειες.
Είπε ότι η καλύτερη απάντηση στις απειλές της Ρωσίας είναι η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και ενότητα και σ’ αυτό το πνεύμα κινείται το πακέτο μέτρων που ανακοίνωσε η Επιτροπή την Τρίτη. Σε αυτό, προτείνεται η κοινοπραξία για την αγορά φυσικού αερίου, για το 15% που χρειάζεται για να γεμίσουν οι δεξαμενές αερίου, για να μην ανταγωνίζονται μεταξύ τους τα κράτη μέλη και να αυξάνονται οι τιμές.
Επιπλέον, προτείνεται η αλληλεγγύη στην κατανομή του αερίου, σημειώνοντας ότι τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να συνάπτουν συμφωνίες αλληλεγγύης με τις γειτονικές χώρες. Σημείωσε ότι από τις 40 πιθανές συμφωνίες, μόνο 6 έχουν συναφθεί και γι’ αυτό η Επιτροπή θα προωθήσει δεσμευτικούς κανόνες για να προωθηθούν αυτές οι συμφωνίες.
Ανέφερε ότι τα παραπάνω μέτρα, μαζί με την εξοικονόμηση ενέργειας, αναμένεται να έχουν θετικό αντίκτυπο στις τιμές. Είπε ότι, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2021, η Ρωσία μείωσε κατά 80% την παροχή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Ωστόσο, η ΕΕ κατάφερε να αντισταθμίσει το κενό, με διαφοροποίηση των πηγών, αγοράζοντας από Νορβηγία και ΗΠΑ και εξοικονομώντας κατά 15% φυσικό αέριο.
Η Φον ντερ Λάιεν είπε ότι, όταν προτάθηκε το RepowerEU τον Μάρτιο υπήρχε πολύ μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, και υπήρχε η εκτίμηση ότι θα χρειάζονταν χρόνια για να αντικατασταθεί αυτή. Ωστόσο, 8 μήνες μετά, η ΕΕ κατάφερε να το αντικαταστήσει κατά τα 2/3. «Δεν ενδώσαμε στον εκβιασμό, αντισταθήκαμε», είπε.
Αυτή η αντίσταση όμως, υπογράμμισε, είχε τίμημα, ειδικά για τις οικογένειες και τις επιχειρήσεις που είδαν τους λογαριασμούς του ρεύματος να εκτινάσσονται.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής μίλησε για ανάγκη νέας τιμής αναφοράς για το φυσικό αέριο, ενώ ως προσωρινό μέτρο είπε ότι θα περιοριστεί η τιμή του TTF, με διορθωτικό μηχανισμό της αγοράς.
Τέλος, κατέληξε ότι η πραγματική λύση για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας, όχι μόνο εντός της ενιαίας αγοράς αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι «να επενδύσουμε σε δικές μας πηγές ενέργειας, ειδικά ΑΠΕ, στο σύνολο της Ευρώπης».
Οι επικεφαλής των Κομμάτων του ΕΚ ανέπτυξαν τις θέσεις τους για τα ζητήματα που πρόκειται να συζητήσει το ΕΚ στη Σύνοδο Κορυφής.
Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, είπε ότι η ΕΕ δεν θα σταματήσει να στηρίζει την Ουκρανία. Πρόσθεσε ότι είναι απαραίτητη η Ένωση Ενέργειας, όπως την είχαν οραματιστεί και οι πατέρες της Ένωσης με την ΕΚΑΧ και είπε ότι το κόμμα του στηρίζει τις προτάσεις της Επιτροπής. Αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία που προτείνει η Επιτροπή για αγορά φυσικού αερίου, ο κ. Βέμπερ παρέπεμψε στην περίοδο της πανδημίας και στη μαζική αγορά εμβολίων, που ήταν επιτυχημένη.
Άσκησε κριτική στη Γερμανία που προχώρησε σε εθνική επένδυση στην προσπάθειά της να βρει λύσεις για την ενεργειακή κρίση, λέγοντας «χρειαζόμαστε ευρωπαϊκή προσέγγιση, της Μέρκελ, όχι του Σολτς».
Αναφορικά με το μεταναστευτικό, ο κ. Βέμπερ σημείωσε ότι ο Frontex έχει καταγράψει εκατομμύρια μετανάστες που πέρασαν τα σύνορα, ο μεγαλύτερος αριθμός από το 1960, όπως σημείωσε, εκφράζοντας τη στήριξή του προς τους αξιωματούχους του Frontex, και κατακρίνοντας το ΕΚ ότι δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο πρόβλημα, λόγω ιδεολογικών αντιλήψεων κάποιων που δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε τεχνικά θέματα.
Η Ιράτσκε Γκαρσία Περέζ, από τους Σοσιαλδημοκράτες, είπε ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του πολέμου, που είναι και επίθεση κατά της Ευρώπης, αφού εκβιάζει να διχάσει τον πληθυσμό, απειλεί τη βιομηχανία και τον επιχειρηματικό ιστό και προκαλεί κοινωνική αναταραχή. Συμπλήρωσε ότι χρειάζεται ένα νέο δημοσιονομικό μέτρο για προστασία των ευάλωτων τομέων και για να αντιμετωπιστεί ο ψηλός πληθωρισμός, καθώς και μηχανισμός αλληλεγγύης για να ανακατανεμηθούν τα κέρδη των επιχειρήσεων.
Αναφορικά με την ενεργειακή κρίση, είπε ότι πρέπει να προχωρήσει η ενεργειακή αυτονομία της ΕΕ και να αποσυνδεθεί η τιμή του φυσικού αερίου από την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Πρότεινε επίσης, να μπει όριο στις τιμές με τις οποίες εισάγει η ΕΕ και μίλησε για την ανάγκη ενός κοινού μηχανισμού ενέργειας. Συμπλήρωσε ότι το ΕΚ πρέπει να συμμετέχει στις διαπραγματεύσεις για το θέμα, όπως έγινε και με τα εμβόλια.
«Οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να συμφωνήσουν για το πώς θα προχωρήσουμε, όχι απλώς να επαναληφθούν τα συμπεράσματα» των προηγούμενων Συνόδων Κορυφής, είπε, ζητώντας μέτρα με χρονοδιάγραμμα. Η κ. Γκαρσία Πέρεζ αναφέρθηκε τέλος στην άνοδο της ακροδεξιάς στη Γαλλία, στρέφοντας τα πυρά της προς τον κ. Βέμπερ και τον Μπερλουσκόνι, αφού, όπως είπε, η Forza Italia από πυλώνας της κεντροδεξιάς είναι «η πατερίτσα της ακροδεξιάς».
Εκ μέρους του Renew Europe, ο Στεφάν Σεζούρν επεσήμανε ότι η ΕΕ πρέπει να είναι το ίδιο ισχυρή στο εσωτερικό και να δείχνει την ίδια αποφασιστικότητα, όπως έδειξε στο εξωτερικό. Είπε ότι η αλληλεγγύη και η ενότητα είναι λέξεις κλειδιά και υποστήριξε την κοινή αγορά ενέργειας. Ζήτησε την αποσύνδεση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο, λέγοντας ότι είναι απαράδεκτο να εξαρτάται η τιμή του ρεύματος από τα ορυκτά καύσιμα που εισάγουμε και κάλεσε το Συμβούλιο να ακούσει το αίτημα των πολιτών και του ΕΚ.
Η Ράιντκε Τέρι, από τους Πράσινους, είπε ότι η δημοκρατία είναι ο καλύτερος τρόπος διακυβέρνησης, ενώ μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία διαπιστώσαμε την επιστροφή της απολυταρχίας, της βίας κατά της δημοκρατίας και της ισότητας. Είπε ότι πρέπει να υποστηρίξουμε Ουκρανία για χάρη του λαού της, αλλά και για το δικό μας συμφέρον, τη δική μας ελευθερία και δημοκρατία.
«Οι δημοκρατίες μας δεν είναι αλώβητες, ο Πούτιν το γνωρίζει, γι’ αυτό χρηματοδοτεί την ακροδεξιά και χρησιμοποιεί την ενέργεια εναντίον μας και προσπαθεί να διχάσει την Ευρώπη», είπε, σημειώνοντας ότι απέτυχε η προσπάθεια, αφού η Δύση, ενωμένη, παρείχε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία και υιοθέτησε μέτρα για να σταματήσει την εξάρτηση.
Πρόσθεσε ότι δεν αρκεί ανώτατο όριο στην τιμή του αερίου, το Συμβούλιο πρέπει να εξετάσει και φορολογικά και κοινωνικά θέματα, για να μην πληρώσουν το τίμημα οι αδύναμοι. Τέλος, μίλησε για ταμείο αλληλεγγύης για επενδύσεις σε καινοτομία και ενέργεια και έκανε έκκληση για συνεργασία «ως Ευρωπαίοι υπέρ της δημοκρατίας, να μη συνεργαστούμε με την ακροδεξιά, γιατί αυτό θα σημάνει νίκη του Πούτιν και θα διχάσει την Ευρώπη», κατέληξε.
Ο Μάρκο Ζάνι, από το Κόμμα Ταυτότητας και Δημοκρατίας, αντέταξε ότι «είμαστε το χειρότερο παράδειγμα της ενότητας της Ευρώπης», καθώς «μιλάμε εξ ονόματος των πολιτών που επέλεξαν ελεύθερα την κυβέρνησή τους», αναφερόμενος στην εκλογή της ακροδεξιάς κυβέρνησης στην Ιταλία. Ανέφερε ότι αναμένει από τα κράτη μέλη να δώσουν το πράσινο φως για το πακέτο μέτρων, το οποίο, σημείωσε ότι δεν είναι επαρκές, καθώς υπάρχει υπαναχώρηση από όσα είχε πει η Επιτροπή πριν 2 βδομάδες, και θα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί.
Επιπλέον, είπε ότι η αλληλεγγύη είναι πολύ θετική, γιατί θα βοηθήσει και τα μικρά κράτη μέλη που δεν μπορούν να ανταγωνιστούν και επανέλαβε την πρόταση για προσαρμογή του ΠΔΠ για το 2021-2027. Τέλος, σημείωσε ότι οι ΗΠΑ και ο Καναδάς κερδίζουν 6-7 φορές περισσότερα, πουλώντας φυσικό αέριο στην ΕΕ και η Ευρώπη πρέπει να προβεί σε συμφωνία για να εξασφαλίσει καλύτερη τιμή.
Η Μπεάτα Ζίντλο από τους Συντηρητικούς είπε ότι γίνεται συζήτηση για αλληλεγγύη στην Ευρώπη, ενώ αμφισβητούνται οι δημοκρατικές αποφάσεις και επιλογές των πολιτών και τα αποτελέσματα εκλογών, επειδή δεν αρέσουν. Μίλησε επίσης για λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις, όπως ο Nord Stream2. Τέλος, είπε ότι η κλιματική πολιτική δεν μπορεί να γίνει εις βάρος συγκεκριμένων ομάδων.
Τέλος, ο Μάρτιν Σριρντούαν, εκπροσωπώντας την Αριστερά, σημείωσε ότι τα προβλήματα παραμένουν ίδια εδώ και μήνες και οι κυβερνήσεις, αντί να συμφωνήσουν, διαφωνούν στο Συμβούλιο και υποβάλλουν ανεπαρκείς προτάσεις. Πρέπει οι αρχηγοί των κυβερνήσεων να βρουν την τόλμη να μπορέσουν να σώσουν την αγορά της ενέργειας, είπε, χαιρετίζοντας την πρόταση της Επιτροπής, ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ζητώντας η κοινοπραξία για την αγορά ενέργειας να επεκταθεί από το 15% στο 100%.
Ζήτησε κοινωνική δικαιοσύνη, γιατί, χωρίς αυτή, «οι απολυταρχικές δυνάμεις στην Ευρώπη θα οδηγήσουν σε νέα φάση φασισμού», είπε. Ζήτησε να διασφαλιστούν οι θέσεις απασχόλησης, οι επενδύσεις για το κλίμα και η απεξάρτηση των κοινωνιών από τα ορυκτά καύσιμα.
Ανέφερε ότι ένα από τα μέτρα για να αποδυναμωθεί η Ρωσία και να αναγκαστεί να έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι να αποτραπεί ο εκβιασμός για το φυσικό αέριο, ενώ πρόσθεσε ότι η ΕΕ έχει αποτύχει ως μεσάζον, γιατί υιοθετεί νέες δέσμες κυρώσεων. Κάλεσε, τέλος, για επιστροφή στη διπλωματία.
