Η λέξη της χρονιάς του λεξικού του Cambridge είναι το «parasocial», το οποίο σημαίνει «την σύνδεση που αισθάνεται κάποιος μεταξύ του εαυτού του και ενός διάσημου προσώπου που δεν γνωρίζει, ενός χαρακτήρα βιβλίου, μιας ταινίας, μιας τηλεοπτικής σειράς κ.λπ. ή ακόμη και με ένα μηχανισμό τεχνητής νοημοσύνης».
Στο λεξικό Collins το οποίο παρακολουθεί τις δημοφιλείς λέξεις, μεταξύ των φετινών νικητών είναι το clanker. Για όποιον δεν είναι εξοικειωμένος με τον όρο, χρησιμοποιείται για να εκφράσει «την απογοήτευση και τη δυσπιστία των ανθρώπων απέναντι σε chatbots και πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης».
Το διάσημο λεξικό Langenscheidt της Γερμανίας επέλεξε το das crazy ως τη λέξη της χρονιάς για τη νεολαία, η οποία δεν είναι ουσιαστικό αλλά μια φράση, τη σημασία της οποίας θα σας αφήσω να διακρίνετε μόνοι σας. Και δεν θα τιμήσω καν με σχόλιο τη λέξη της χρονιάς-67 του Dictionary.com.
Στον κόσμο της γεωπολιτικής, επτά νέες λέξεις κατατάσσονται στην λίστα με αυτές που καθόρισαν το 2025. Τις απαριθμεί και αναλύει η Elisabeth Braw αρθρογράφος στο Foreign Policy, ανώτερη συνεργάτης του Atlantic Council και συγγραφέας του βιβλίου Goodbye Globalization.
Ιδού:
TACO
Το έτος 2025 δεν θα μπορούσε να είναι 2025 αν ο κατάλογος δεν ξεκινούσε με κάτι που σχετίζεται με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ.
Κατά τη διάρκεια αυτής της χρονιάς, έχει χρησιμοποιήσει πολλές λέξεις και όρους, κυρίως υποτιμητικούς.
Αλλά μία λέξη που σίγουρα δεν έχει χρησιμοποιήσει είναι η TACO.
Από το 2025, η ονομασία του μεξικάνικου πιάτου, με όλα τα γράμματα, δεν έχει καμία σχέση με το φαγητό, αλλά με τη συνήθεια του Τραμπ να επιβάλλει δασμούς και στη συνέχεια να τους παίρνει πίσω. Το ακρωνύμιο, το οποίο σημαίνει Trump Always Chickens Out, επινοήθηκε από τον αρθρογράφο των Financial Times, Robert Armstrong, ο οποίος εξήγησε ότι «η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει πολύ μεγάλη ανοχή στην πίεση της αγοράς και της οικονομίας και υποχωρεί γρήγορα όταν οι δασμοί της προκαλούν πόνο».
Η πιο πρόσφατη περίπτωση: η Βραζιλία, στην οποία ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 40% φέτος, αυξάνοντας το συνολικό ποσοστό σε 50%. Αυτό έκανε τον καφέ, το βοδινό κρέας και τα φρούτα τόσο ακριβά στις Ηνωμένες Πολιτείες, ώστε ο Τραμπ αφαίρεσε την προσαύξηση 40 τοις εκατό στον καφέ, το βοδινό κρέας, τα φρούτα και άλλα βασικά είδη διατροφής τον Νοέμβριο.
Drone Walls (Τείχη των drone)
Έχετε προβληματιστεί και μιλήσει για τα drones, αλλά μέχρι τις αρχές του του 2025, είχατε συζητήσει για τα Τείχη των drone; Είμαι σίγουρος ότι δεν είχατε. Τα drone walls, έγιναν ένας σημαντικός γεωπολιτικός όρος μόνο όταν ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη πέρασαν στην Πολωνία και τη Ρουμανία αυτό το φθινόπωρο, ενώ άγνωστης ταυτότητας μη επανδρωμένα αεροσκάφη παραβίασαν τον εναέριο χώρο πέριξ πολλών μεγάλων ευρωπαϊκών αεροδρομίων λίγο αργότερα.
Τέτοιες παρενοχλήσεις που έχουν υψηλό κόστος και είναι επικίνδυνες, ανάγκασαν αρκετούς Ευρωπαίους ηγέτες να διατυπώσουν την ιδέα ενός τείχους drone, συνδυασμός τεχνολογιών που ανιχνεύουν και απενεργοποιούν ύποπτα drones.
Επειδή ένα τείχος από drones είναι πιο εύκολα διαπερατό από το Τείχος του Βερολίνου, η ιδέα θα συνεχίσει να αποτελεί αντικείμενο θερμών διαφωνιών.
Multipolarization (Πολυπολικότητα)
Το 2024, δημοσίευσα το Goodbye Globalization: The Return of a Divided World, το οποίο περιγράφει την άνοδο και την πτώση της παγκοσμιοποίησης και τον κατακερματισμό του κόσμου σε διαφορετικά εμπορικά μπλοκ. Εκείνη την εποχή, μερικοί καθηγητές ισχυρίστηκαν ότι έκανα λάθος και ότι η παγκοσμιοποίηση έχαιρε άκρας υγείας. Όμως τα στελέχη των επιχειρήσεων -οι εκτελεστές της παγκοσμιοποίησης- έβλεπαν τα σημάδια.
Έκτοτε, είδαμε τον κόσμο να χωρίζεται σε διαφορετικά, όλο και πιο εύθραυστα οικονομικά και πολιτικά μπλοκ.
Η Ρωσία προσπαθεί να οικοδομήσει μια ομάδα με ηγέτη τον εαυτό της, ενώ η φίλη της, ενώ και η Κίνα χτίζει την σφαίρα επιρροήςτης.
Το ίδιο και, τα φιλόδοξα έθνη της Μέσης Ανατολής με επικεφαλής τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Και έπειτα, υπάρχει η ρήξη μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και των δυτικών συμμάχων τους. Όλα αυτά προσδίδουν στην πολυπολικότητα μια τιμητική θέση ως γεωπολιτική λέξη της χρονιάς για το 2025.
Μόνο να εικάσει μπορεί κανείς ποια τάξη, ή αταξία, θα γεννηθεί από τέτοιου είδους διευθετήσεις το 2026.
Narcoterrorism (ναρκοτρομοκρατία)
Η ναρκοτρομοκρατία υπάρχει εδώ και χρόνια. «Η ανάμειξη τρομοκρατικών οργανώσεων και ομάδων ανταρτών από κοινού στη διακίνηση ναρκωτικών, έχει γίνει ένα πρόβλημα με διεθνείς επιπτώσεις», σημείωνε το Δελτίο Επιβολής του Νόμου του FBI σε ένα άρθρο για το θέμα το 1987.
Αυτή η σύντομη φράση υπογραμμίζει γιατί ο εδώ και δεκαετίες όρος αξίζει να χαρακτηριστεί ως η γεωπολιτική λέξη της χρονιάς του 2025. Στο παρελθόν, η ναρκοτρομοκρατία αναφερόταν συχνότερα σε παραδοσιακές τρομοκρατικές οργανώσεις που εμπλέκονται στη διακίνηση ναρκωτικών.
«Δύο υποθέσεις, η μία που αφορούσε τον Προσωρινό Ιρλανδικό Δημοκρατικό Στρατό (Προσωρινή Ιρλανδική Δημοκρατική Στρατιά (Provisional IRA – PIRA) παραστρατιωτική οργάνωση που εμφανίστηκε το 1969 από διασπαστικές ομάδες της παλαιότερης IRA) και έναν γνωστό διακινητή και η άλλη που αφορούσε την πώληση ναρκωτικών για τη χρηματοδότηση μιας απόπειρας δολοφονίας, καταδεικνύουν πώς κάθε ομάδα χρησιμοποίησε τα εγκληματικά δίκτυα της άλλης για να εκπληρώσει τους δικούς της συγκεκριμένους στόχους», εξηγούσε το Δελτίο.
Αλλά φέτος, η κυβέρνηση Τραμπ έχει υιοθετήσει μια διαφορετική χρήση του όρου, επικεντρωμένη στις τρομοκρατικού τύπου δραστηριότητες των συμμοριών ναρκωτικών. Τώρα, η κυβέρνηση αποφάσισε να χαρακτηρίσει ορισμένες συμμορίες ναρκωτικών ως τρομοκρατικές οργανώσεις, γεγονός που – σε πείσμα όλων των πάγιων νομικών γνωμοδοτήσεων – επιτρέπει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ να τις καταπολεμήσει με στρατιωτικά μέσα. Το σύνθημα είναι επιθέσεις σε σκάφη ναρκωτικών στα ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας..
Asylum fatigue (Kόπωση του ασύλου)
«Όσοι φτάνουν με μικρές βάρκες ή παρατείνουν τη βίζα τους βρίσκονται αντιμέτωποι με αναμονή έως και 30 ετών για εγκατάσταση», ανέφερε η Βρετανίδα υπουργός Εσωτερικών Σαμπάνα Μαχμούντ στο Χ τον Νοέμβριο. Η Μαχμούντ έχει αναλάβει την αποστολή να μειώσει τον αριθμό των αιτούντων άσυλο που φτάνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο -γιατί η κυβέρνηση γνωρίζει ότι αυτό θέλουν οι ψηφοφόροι.
«Ενώ κάποιοι είναι πρόσφυγες, άλλοι είναι οικονομικοί μετανάστες που επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν και να καταχραστούν το σύστημα ασύλου μας. […] Για το βρετανικό κοινό, που πληρώνει το λογαριασμό, το σύστημα μοιάζει ανεξέλεγκτο και άδικο”, δήλωσε η Μαχμούντ στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εσωτερικών.
Η Βρετανία δεν είναι η μόνη χώρα που βιώνει την κόπωση του ασύλου: Αντιθέτως, φέτος, το φαινόμενο έχει εξαπλωθεί σε όλη τη Δύση. Επίσης, δεν είναι μια νέα έννοια– τις τελευταίες δεκαετίες, ο κόσμος έχει ζήσει πολλαπλούς κύκλους. Ήταν αναπόφευκτο ότι η Willkommenskultur (Willkommenskultur (κουλτούρα καλωσορίσματος) είναι ένας γερμανικός όρος που περιγράφει μια θετική και ανοιχτή στάση προς τους μετανάστες και τους πρόσφυγες) ένα φαινόμενο του 2015- θα οδηγούσε στην κόπωση του ασύλου; Εσείς αποφασίζετε.
Persistent objector (Eπίμονος αντιρρησίας )
Μπορεί να νομίζετε ότι o Persistent objecto (Eπίμονος αντιρρησίας ) είναι ένα άτομο που αντιτίθεται σταθερά στη στρατιωτική θητεία. Δεν είναι. Όσο δυσνόητος και αν είναι ο όρος, η δραστηριότητα που περιγράφει έχει γίνει φέτος καθοριστική. Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ο επίμονος αντιρρησίας αναφέρεται στη θεωρία ότι «ένα κράτος που αντιτίθεται πεισματικά σε έναν κανόνα του εθιμικού διεθνούς δικαίου κατά τα στάδια διαμόρφωσή του και δεν θα δεσμεύεται από αυτόν όταν καθιερωθεί». Φέτος, οι Ηνωμένες Πολιτείες περιφρόνησαν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) με ένα εκτελεστικό διάταγμα που δίνει σε εταιρείες με έδρα τις ΗΠΑ το δικαίωμα να διεξάγουν εξορύξεις στο βυθό σε διεθνή ύδατα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν επικυρώσει την UNCLOS, αλλά βασικές αρχές της σύμβασης αποτελούν εθιμικό διεθνές δίκαιο. Είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες επίμονος αντιρρησίας;
Όπως και να έχει, ο όρος έχει γίνει όλο και πιο επίκαιρος.
Supply chain sovereignty (Κυριαρχία των αλυσίδων εφοδιασμού)
Οι αλυσίδες εφοδιασμού ήταν τα αδιάφορα γρανάζια στον τροχό της παγκοσμιοποίησης για τα οποία εμείς οι απλοί πολίτες δεν ανησυχούσαμε ποτέ. Στη συνέχεια ήρθε η COVID-19 και η απόφαση της Κίνας να μειώσει τις εξαγωγές μέσων ατομικής προστασίας , προς τις δυτικές χώρες. Ορισμένες χώρες αποκόπηκαν, ενώ μερικές ευνοημένες, όπως η Σερβία, έλαβαν τις πολυπόθητες και επιθυμητές προμήθειες. Επίσης η πολιτική μηδενικού COVID της Κίνας προκάλεσε αναστάτωση στα εργοστάσιά της, η οποία στη συνέχεια προκάλεσε αναστάτωση στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Σήμερα, ο κίνδυνος ότι οι χώρες θα χρησιμοποιήσουν ως όπλο τις αλυσίδες εφοδιασμού για να βλάψουν άλλα έθνη είναι τόσο πραγματικός που η κυριαρχία της αλυσίδας εφοδιασμού έχει μετατραπεί από έναν βαρετό όρο σε πολιτική προτεραιότητα.
Πηγή: naftemporiki.gr
