«Η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται πάνω σε ένα νέο πακέτο κυρώσεων, που θα περιλαμβάνει κυρώσεις κατά του Nord Stream 1 και του Nord Stream 2, μεταξύ άλλων» δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής την Παρασκευή στο περιθώριο της συνάντησης αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, στα Τίρανα.
Οι κυρώσεις πρέπει βέβαια να εγκριθούν από τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ, κάτι που αναμένεται να συμβεί στις 20 Μαΐου.
Επισήμως, η Κομισιόν επιδιώκει την πλήρη απεξάρτηση από κάθε μορφής, ρωσικής ενέργειας, ως το 2027. Ταυτόχρονα όμως, η ΕΕ βάζει το φυσικό αέριο στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ, ώστε να αποτραπούν οι δασμοί Τραμπ στις ευρωπαϊκές εξαγωγές.
Το παράδοξο είναι όμως- όπως γράφουν οι Financial Times- ότι ορισμένα μέλη της κυβέρνησης Τραμπ βλέπουν την αναβίωση των αγωγών Nord Stream ως έναν τρόπο να έρθουν οι Ηνωμένες Πολιτείες πιο κοντά στη Ρωσία.
Αμερικανοί επιχειρηματίες κινούν τα νήματα
Αμερικανοί επενδυτές, μεταξύ των οποίων ο μεγιστάνας Στίβεν Λιντς, ένθερμος υποστηρικτής του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, πραγματοποιεί εντατικές διαπραγματεύσεις με την Gazprom για τη δημιουργία κοινοπραξίας, ώστε να διοχετευθεί ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, μέσω ενός αμερικανικού αγωγού. Ο Λιντς εργάζεται στην Ανατολική Ευρώπη και τη Ρωσία εδώ και 20 χρόνια.
«Η βασική ιδέα των Αμερικανών είναι να αποκτήσουν πρόσβαση σε ένα σημαντικό μέρος των ενεργειακών δραστηριοτήτων της Gazprom και να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου», αναφέρουν παράγοντες της αγοράς. «Μια πιθανή λύση θα μπορούσε να είναι η αγορά της υποδομής από Αμερικανούς επενδυτές , οι οποίοι θα αποκτούσαν έτσι τον έλεγχο των ροών ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αυτή η υπόθεση, ωστόσο, θα συνεπαγόταν μια σημαντική αλλαγή στην ενεργειακή πολιτική της Ρωσίας, η οποία ιστορικά ήταν απρόθυμη να παραιτηθεί από τον έλεγχο των εξαγωγών της».
Ανάμεσα σε δύο δυνάμεις
Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες παρακολουθούν ήδη αυτές τις κινήσεις με ανησυχία, δεδομένου του κινδύνου να βρεθούν παγιδευμένοι ανάμεσα στα ρωσικά και τα αμερικανικά συμφέροντα. «Η Ευρώπη βρίσκεται παγιδευμένη ανάμεσα σε δύο δυνάμεις: οι ΗΠΑ και η Ρωσία συζητούν ήδη την επαναλειτουργία του αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2», προσθέτουν οι ίδιες πηγές. Εκτιμούν μάλιστα ότι «το σχέδιο για την επαναλειτουργία των αγωγών θέτει για άλλη μια φορά τη Ρωσία σε θέση κυριαρχίας. Σε μια φάση όπου τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΕΕ έχουν μειωθεί στο 35-40% και η Κομισιόν πρέπει να έχει γεμίσει τις αποθήκες στο 90%, ως το φθινόπωρο.
Οι εμπλεκόμενες στους αγωγούς, ευρωπαϊκές εταιρείες, έχουν πάντως προ πολλού διαγράψει τις ζημίες τους, η Γερμανία είναι ο μόνος παίκτης που μπορεί να εξακολουθεί να έχει συμφέρον σε έναν απευθείας αγωγό φυσικού αερίου προς τη Ρωσία. Η κυβέρνηση του Φρίντριχ Μερτς έχει μέχρι στιγμής αποφύγει να λάβει απόφαση επί του θέματος.
Ωστόσο, ορισμένες πολιτικές δυνάμεις στη Γερμανία εξετάζουν το ενδεχόμενο αλλαγής πορείας, υπονοώντας ότι μόλις επιτευχθεί ειρήνη στην Ουκρανία, το ρωσικό φυσικό αέριο θα μπορούσε να επιστρέψει στο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα.
«Η δυνατότητα αποκατάστασης του εφοδιασμού με ρωσικό φυσικό αέριο θα μπορούσε να προσφέρει μια λύση στην ενεργειακή κρίση , διασφαλίζοντας πιο ανταγωνιστικές τιμές για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και τους καταναλωτές», σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, αλλά τονίζουν με έμφαση: «Από την άλλη πλευρά, αυτή η κίνηση θα αποτελούσε ένα βήμα πίσω από τη στρατηγική της ΕΕ για ενεργειακή ανεξαρτησία και θα μπορούσε να υπονομεύσει την ευρωπαϊκή υποστήριξη προς την Ουκρανία»
Ενεργειακή «καραντίνα»
«Αυτές οι κινήσεις εγείρουν σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το γεωπολιτικό μέλλον της Ευρώπης και τις σχέσεις της με τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις. Από την άλλη πλευρά, ο Τραμπ και ο Πούτιν αναδιαμορφώνουν το παιχνίδι και θέτουν σε ενεργειακή «καραντίνα» την Ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρώπη μπορεί να επιλέξει μια ενεργειακή αναπροσαρμογή επενδύοντας σε καθαρή ενέργεια και χωρίς να υποκύψει στις πιέσεις, αλλά θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση», τονίζουν Ευρωπαίοι διπλωμάτες.
Εκτός από τις πολιτικές πτυχές, η επανενεργοποίηση των αγωγών Nord Stream παρουσιάζει πολυάριθμες τεχνικές και νομικές δυσκολίες. Προς το παρόν, μόνο ένας από τους τέσσερις «σωλήνες» των δύο αγωγών, παραμένει άθικτος. Οι άλλοι τρεις, που υπέστησαν ζημιές από το σαμποτάζ του 2022, θα πρέπει να επισκευαστούν πριν μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν-μια διαδικασία που θα απαιτούσε τεράστιες επενδύσεις και χρόνο.
Από νομικής άποψης, το ζήτημα είναι εξίσου περίπλοκο. Η Nord Stream 2 AG , η εταιρεία που διαχειρίζεται τον δεύτερο αγωγό φυσικού αερίου και ελέγχεται από τον ρωσικό γίγαντα Gazprom , έχει προθεσμία μέχρι τις 9 Μαΐου για να αποπληρώσει τα χρέη της, διαφορετικά κινδυνεύει με πτώχευση. Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον του φυσικού αερίου στην Ευρώπη παραμένει αβέβαιο. Όλα θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις της σύγκρουσης στην Ουκρανία και τις πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν τους επόμενους μήνες.
Πηγή: Ναυτεμπορική, Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
