Η Φινλανδία σύντομα θα αρχίσει να θάβει τα αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα στον πρώτο «γεωλογικό τάφο» στον κόσμο, όπου θα αποθηκευτούν για 100.000 χρόνια. Το πρωτοποριακό έργο χαιρετίστηκε ως μια στιγμή καμπής για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της πυρηνικής ενέργειας και ως «πρότυπο για ολόκληρο τον κόσμο».
Κάποια στιγμή είτε τον επόμενο χρόνο είτε στις αρχές του 2026, τα αναλωμένα πυρηνικά καύσιμα υψηλής ραδιενέργειας θα συσκευαστούν σε στεγανά δοχεία και θα αποτεθούν σε βράχο, περίπου 400 μέτρα κάτω από τα δάση της νοτιοδυτικής Φινλανδίας.
Τα ανθεκτικά χάλκινα δοχεία θα απομονωθούν, θα διαχωριστούν από τους ανθρώπους και θα διατηρηθούν υπογείως για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Το «Onkalo», που είναι το εμπορικό σήμα της εγκατάστασης μακροπρόθεσμης απόρριψης, σημαίνει στα φινλανδικά λάκκος. Είναι ένα εύστοχο όνομα για το αποθετήριο, το οποίο βρίσκεται δίπλα σε τρεις πυρηνικούς αντιδραστήρες στο νησί Ολκιουλότο, περίπου 240 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του Ελσίνκι.
Η Posiva ιδρύθηκε το 1995 και έχει την ευθύνη του χειρισμού της τελικής διάθεσης ράβδων αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου στο Onkalo. Η φινλανδική εταιρεία ανήκει από κοινού στην εταιρεία πυρηνικής ενέργειας TVO και στην εταιρεία κοινής ωφέλειας Fortum.
«Το project Onkalo αφορά μια μονάδα ενθυλάκωσης και μια εγκατάσταση απόρριψης αναλωμένων καυσίμων. Και δεν είναι προσωρινό, είναι για πάντα», δήλωσε στο CNBC ο Pasi Tuohimaa, επικεφαλής επικοινωνίας της Posiva, μέσω τηλεδιάσκεψης.
Είναι η πρώτη στο είδος της εγκατάσταση γεωλογικής αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων και εξασφαλίσει μεγάλο ενδιαφέρον από τους παράγοντες της βιομηχανίας πυρηνικής ενέργειας, που μετά και την ενεργειακή κρίση της Ευρώπης είναι σε φάση ανάκαμψης. «Η ύπαρξη μιας λύσης για την τελική διάθεση των αναλωμένων καυσίμων ήταν σαν το χαμένο μέρος του βιώσιμου κύκλου ζωής για την πυρηνική ενέργεια», εξηγεί ο Tuohimaa.
Ο ρόλος της πυρηνικής ενέργειας
Το Onkalo έχει πυροδοτήσει τη συζήτηση σχετικά με το εάν κάποιος μπορεί να εγγυηθεί τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια των πυρηνικών αποβλήτων και τον βαθμό στον οποίο η ατομική ενέργεια θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης.
Η πυρηνική ενέργεια παρέχει σήμερα περίπου το 9% της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση.
Καθώς είναι εξαιρετικά χαμηλής περιεκτικότητας σε άνθρακα, οι υποστηρικτές της τονίζουν ότι έχει τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο βοηθώντας τις χώρες να παράγουν καθαρή ηλεκτρική ενέργεια, περιορίζοντας τις εκπομπές και μειώνοντας την εξάρτησή τους από ορυκτά καύσιμα.
Ορισμένες περιβαλλοντικές ομάδες, ωστόσο, λένε ότι η πυρηνική βιομηχανία είναι ένας ακριβός και επιβλαβής τρόπος απόσπαση της προσοχής από φθηνότερες και πιο ασφαλείς εναλλακτικές λύσεις.
«Εργάζομαι τόσο στη διάθεση πυρηνικών αποβλήτων όσο και σε πυρηνικά ατυχήματα και έχω βιώσει το καλύτερο και το χειρότερο από αυτά που μπορεί να προσφέρει η πυρηνική βιομηχανία», δήλωσε στο CNBC μέσω τηλεδιάσκεψης ο Γκάρεθ Λόου, καθηγητής ραδιοχημείας στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
«Καθαρή ενέργεια, φθηνή ενέργεια, καλό φορτίο βάσης, αλλά μετά είδα και την κακή πλευρά, τα ατυχήματα, τη δημιουργία απορριμμάτων και τα προβλήματα που έχουμε εκεί», συνέχισε.«Το να έχουμε μια χώρα τώρα που αποδεικνύει ότι μπορείς πραγματικά να πάρεις αυτά τα πολύ επικίνδυνα απόβλητα και να τα αποθηκεύσεις σε έναν χώρο απόρριψης είναι πολύ σημαντικό».
Η Φινλανδία «τουλάχιστον μια δεκαετία μπροστά»
Ο Λόου περιέγραψε το έργο Onkalo ως «μεγάλο ορόσημο» τόσο για τη Φινλανδία όσο και για τη διεθνή βιομηχανία πυρηνικής ενέργειας.
«Η Posiva έχει πολύ δίκιο να το παρουσιάζει ως παγκόσμια πρωτιά. Θα είναι πράγματι ο πρώτος χώρος αποθήκευσης που θα λαμβάνει αναλωμένο πυρηνικό καύσιμο και θα το απορρίπτει με ασφάλεια».
Η Φινλανδία φαίνεται να είναι τουλάχιστον 10 χρόνια μπροστά σε αυτό το μέτωπο, πρόσθεσε.
Ερωτηθείς εάν το έργο Onkalo θα μπορούσε να θεωρηθεί ως λύση για τη βιωσιμότητα των πυρηνικών αποβλήτων, απάντησε: «Ναι, σίγουρα», προσθέτοντας ότι θα είναι πρότυπολο για ολόκληρο τον κόσμο.
