Σύμφωνα με προβλέψεις της ιστοσελίδα Politico, στο νέο ευρωκοινοβούλιο, οι ευρωβουλευτές από τις διάφορες ομάδες της άκρας δεξιάς θα φτάσουν τους 184, ενώ οι κεντροδεξιοί συνάδελφοί τους του ΕΛΚ δεν θα ξεπεράσουν τους 170. «Αυτό δεν σημαίνει ότι το ΕΛΚ θα έλθει δεύτερο στις ευρωεκλογές, γιατί είναι δύσκολο έως αδύνατο να ενωθούν τα κατακερματισμένα κόμματα της άκρας δεξιάς», γράφει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα, αλλά προσθέτει με εμφανή ανησυχία: «Η εικόνα αυτή αντικατοπτρίζει, ωστόσο, τη στροφή της Ευρώπης προς τα δεξιά και θα φέρει μια νέα πολιτική χροιά στο επόμενο Ευρωκοινοβούλιο».
Οι ακροδεξιοί ευρωβουλευτές συσπειρώνονται κυρίως σε δύο ευρω-ομάδες: Στους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR) και την «Ταυτότητα και Δημοκρατία» (ID), που αναμένεται να αποσπάσουν συνολικά, 144 έδρες. Υπάρχουν όμως και άλλα ακροδεξιά κόμματα εκτός αυτών των ομάδων, όπως η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), που προβλέπεται να κερδίσει 16 έδρες, και το Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, άλλες δέκα. Το γαλλικό Reconquest μπορεί επίσης να κερδίσει πέντε έδρες, το Konfederacja της Πολωνίας άλλες έξι και τρεις το Βουλγαρικό Reviva, που είναι υπέρ του Κρεμλίνου.
Οι δύο κυρίες της άκρας δεξιάς
Επικεφαλής στις δυο μεγάλες ακροδεξιές ομάδες είναι δύο κυρίες: Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι στο ECR και στην παράταξη ID η Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν, το κόμμα της οποίας αναμένεται να αναδειχθεί πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές και η ίδια έχει καλές πιθανότητες να γίνει Πρόεδρος της Γαλλίας το 2027.
Παρά όλες τις ομοιότητες όμως, υπάρχει μια κρίσιμη διαφορά: η Μελόνι και η παράταξή της συζητά την μετεκλογική συνεργασία με το κεντροδεξιό ΕΛΚ, ενώ η Λεπέν το απορρίπτει. Αντίθετα, η Μαρίν Λεπέν πιέζει την Τζόρτζια Μελόνι για να σχηματίσουν μια ενωμένη ακροδεξιά «υπερ-ομάδα» στο Ευρωκοινοβούλιο ώστε να καταστεί μια από τις κορυφαίες πολιτικές οικογένειες της Ευρώπης. Είναι μάλιστα ενδεικτικό ότι και οι δύο παρατάξεις έσπευσαν να αποστασιοποιηθούν από την γερμανική AfD, μετά τη δήλωση του Μαξιμίλιαν Κραχ, επικεφαλής υποψηφίου του ακροδεξιού κόμματος ότι «όποιος φορούσε τη στολή των SS δεν ήταν αυτόματα εγκληματίας».
Η επιλογή αυτή μπορεί να συμβάλει στην κάθαρση της εικόνας των δύο ακροδεξιών ομάδων.Επίσης είναι πολύ πιθανή μια ανασύνθεση των επιμέρους ομάδων. Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν φαίνεται προσανατολισμένος προς την ένταξη στο ECR. Πολλοί περιμένουν επίσης να δουν που θα καταλήξουν οι ευρωβουλευτές του κόμματος του πρώην πρωθυπουργού της Ολλανδίας και μελλοντικού γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε, που εκδιώχθηκαν από το Φιλελεύθερο Renew μετά την κυβερνητική συμφωνία με το «Κόμμα για την Ελευθερία» του Γκέερτ Βίλντερς-συμμάχου της Λεπέν στην Ευρώπη.
Κινήσεις για ενοποίηση
Μέχρι τώρα πάντως, οι δύο ακροδεξιές ευρω-ομάδες ID και ECR απέχουν πολύ από το να ενωθούν σε ένα μονολιθικό μπλοκ, καθώς τα μέλη τους δεν ευθυγραμμίζονται σε πολλές ψηφοφορίες.
Ο Δανός ακροδεξιός ηγέτης Αντερς Βίστισεν υποστηρίζει πάντως ότι θα ενωθούν οι δύο ευρω-ομάδες. «Αυτό θα γίνει μια μέρα. Εχει γίνει άλλωστε ήδη στο Συμβούλιο της Ευρώπης, όπου οι δύο παρατάξεις έχουν συγχωνευθεί για να σχηματίσουν ένα ενιαίο κόμμα. Το πολιτικό χάσμα μεταξύ του ID και του EKR δεν είναι μεγαλύτερο από αυτό μεταξύ του ΕΛΚ, του Σοσιαλδημοκρατικού S&D ή του Φιλελεύθερου Renew Europe», λέει ο Βίστεσεν. Και οι δύο παρατάξεις πιστεύουν στην εθνική κυριαρχία και θέλουν τα θέματα εξωτερικής πολιτικής να αποφασίζονται σε εθνικό επίπεδο και όχι πραξικοπηματικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αναλαμβάνει αυτή την αρμοδιότητα και καταργεί το δικαίωμα αρνησικυρίας»
Θα γεφυρωθεί η τάφρος;
Σε πολλές περιπτώσεις πάντως δεν μπορεί να κρυφτεί το γεγονός ότι τα σύνορα, το ανάχωμα, η τάφρος που υποτίθεται ότι χώριζε ξεκάθαρα το κέντρο από την ακροδεξιά στην Ευρώπη, έχει ήδη καταρρεύσει.
Στην Ολλανδία για παράδειγμα, ένας από τους πιο ξενοφοβικούς πολιτικούς όπως ο Γκέερτ Βίλντερς κατάφερε να συγκροτήσει κυβέρνηση με ένα συνασπισμό κεντροδεξιών, φιλελεύθερων και αγροτικών κομμάτων, που υπόσχεται αποφασιστική εθνικιστική στροφή και ο ανελέητο διωγμό των μεταναστών.
Η ακροδεξιά επηρεάζει ήδη την κυβέρνηση στη Σουηδία και είναι εδώ και καιρό στον προθάλαμο της εξουσίας στην Αυστρία.
Για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, αλλά και για τους Φιλελεύθερους, αυτοί οι σχηματισμοί δρουν βέβαια ανταγωνιστικά, αλλά πληθαίνουν τα σημάδια μιας πιθανής συμμαχίας με μεμονωμένους εκπροσώπους ή τμήματα της ακροδεξιάς.
Επομένως, δεν υπάρχει καμία απολύτως εγγύηση ότι μπορεί να διατηρηθεί η σημερινή πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στη Γερμανία ο «Μεγάλος Συνασπισμός» δεν βασιλεύει πλέον ως πρότυπο για την ευρωπαϊκή πολιτική και οι Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες κοιτάζουν προς την ακροδεξιά για μια επαναβεβαίωση της ταυτότητάς τους, η οποία πιστεύουν ότι έχει αλλάξει από την «οικουμενική» πολιτική εποχή της Άνγκελα Μέρκελ.
Τις τελευταίες μέρες, μάλιστα, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος του ΕΛΚ είπε ότι προτεραιότητα για την ευρωπαϊκή κεντροδεξιά μετά τις εκλογές του Ιουνίου είναι «μια συμμαχία με τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους. Ο Βέμπερ πιθανότατα ήθελε να καταστήσει σαφές ότι το ΕΛΚ δεν έχει καμία πρόθεση να καταλήξει «όμηρος» της ακροδεξιάς. Ο Βέμπερ άλλωστε κρυφοκοιτάζει και το ενδεχόμενο να εκλεγεί πρόεδρος της Κομισιόν, αν συνεχιστεί το κλίμα αμφισβήτησης της φον ντερ Λάιεν στο Ευρωκοινοβούλιο.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως συμμαχιών, μια αποφασιστική στροφή προς την άκρα δεξιά στην ευρωπαϊκή πολιτική έχει ήδη σημειωθεί και συνεχίζει να ενισχύεται, χωρίς να συναντά σοβαρές αντιστάσεις και γερά αναχώματα.
Μιχάλης Ψύλος • [email protected]
