Στο South Goulburn Island, ένα μικρό νησάκι στα ανοικτά της βόρειας ακτής της Αυστραλίας ζoυν οι Warruwi, μία κοινότητα Αβορίγινων που αποτελείται από 500 άτομα, τα οποία μιλούν μεταξύ τους 9 διαφορετικές γλώσσες.
Αυτό είναι ένα από τα τελευταία μέρη στην Αυστραλία —και πιθανώς στον κόσμο— όπου υπάρχουν τόσες πολλές γλώσσες αυτοχθόνων μαζί. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του The Atlantic στο μικροσκοπικό νησί ομιλούνται οι γλώσσες Mawng, Bininj Kunwok, Yolngu-Matha, Burarra, Ndjébbana, Na-kara, Kunbarlang, Iwaidja, Torres Strait Creole και Αγγλικά.
Καμία από αυτές τις γλώσσες, εκτός από τα Αγγλικά, δεν ομιλείται παγκοσμίως από περισσότερα από μερικές χιλιάδες άτομα. Αρκετές, όπως οι Ndjébbana και Mawng, ομιλούνται μόνο από μερικές εκατοντάδες.
Θα περίμενε κανείς το South Goulburn να είναι ένα νησί πολυγλώσσων. Αυτό όμως δεν συμβαίνει. Οι κάτοικοι μιλούν τη γλώσσα τους και καταννοούν τις υπόλοιπες – χωρίς όμως να μπορούν να μιλήσουν ή να γράψουν σε αυτές.
Η δεκτική πολυγλωσσία
Αυτό το μοντέλο, το οποίο οι γλωσσολόγοι αποκαλούν «δεκτική πολυγλωσσία», εμφανίζεται σε πολλά μέρη ανά τον κόσμο. Πολλοί αγγλόφωνοι που ζουν στις συνοριακές πολιτείες των ΗΠΑ, για παράδειγμα, μπορούν να διαβάσουν και να κατανοήσουν αρκετά Ισπανικά, χωρίς όμως να μιλούν τη γλώσσα ή να γράφουν σε αυτήν. Και αμέτρητα παιδιά μεταναστών δεύτερης γενιάς μαθαίνουν να μιλούν και να γράφουν στη γλώσσα της χώρας υποδοχής τους, ενώ διατηρούν την ικανότητα να κατανοούν τις γλώσσες των γονιών τους.
Σε άλλα μέρη, η δεκτική πολυγλωσσία είναι μια λύση για προσωρινές καταστάσεις. Αλλά στην κοινότητα Warruwi, παίζει έναν ιδιαίτερο ρόλο.
Η Ruth Singer, γλωσσολόγος στο Wellsprings of Linguistic Diversity Project του Εθνικού Πανεπιστημίου της Αυστραλίας, το ανακάλυψε τυχαία και έγραψε για την δεκτική πολυγλωσσία στην κοινότητα Warruwi πρόσφατα στο περιοδικό Language and Communication. Το 2006, σε ένα από τα ταξίδια της στο νησί, έγινε φίλη με ένα ζευγάρι: τους Nancy Ngalmindjalmag και Richard Dhangalangal. Διεπίστωσε λοιπόν προς έκπληξή της πως η Nancy πάντα μιλούσε στον Richard στη γλώσσα Mawng και εκείνος πάντα απαντούσε σε Yolngu-Matha.
«Μόλις άρχισα να ασχολούμαι με την πολυγλωσσία και συντόνισα το αυτί μου στο πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν διαφορετικές γλώσσες», έγραψε η Singer σε ένα email, «άρχισα να ακούω δεκτικές-πολυγλωσσικές συζητήσεις σε όλη την κοινότητα Warruwi, όπως μεταξύ δύο ανδρών που εργάζονταν μαζί για να φτιάξουν έναν φράχτη ή ανάμεσα σε πωλητή και πελάτη σε ένα μαγαζί».
Γιατί δεν επιλέγουν μία κοινή γλώσσα
Οι άνθρωποι στην κοινότητα Warruwi αποφεύγουν να εγκαταλείψουν τη γλώσσα τους και να υιοθετήσουν όλοι μία κοινή, γιατί κάτι τέτοιο θα είχε κοινωνικό και προσωπικό κόστος. Ορισμένες οικογένειες επιμένουν ότι τα παιδιά πρέπει να μιλούν μόνο τη γλώσσα τους (συνήθως τη γλώσσα του πατέρα).
Οι γλώσσες συνδέονται με συγκεκριμένα κομμάτια γης ή εδάφους στο νησί, καθένα από τα οποία ανήκει σε συγκεκριμένες φυλές. Κάποιος μπορεί να μιλήσει μόνο τις γλώσσες που έχει το δικαίωμα να μιλήσει — και η παραβίαση αυτού του περιορισμού μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη εχθρότητας.
Ωστόσο, κανένας περιορισμός δεν ισχύει για την κατανόηση μιας γλώσσας. Και σε ένα μέρος με 500 κατοίκους θα ήταν αρκετά μοναχικό να μην καταλαβαίνεις τι λένε παρά μόνο λίγες δεκάδες, με τους οποίους μοιράζεσαι την ίδια γλώσσα.
