Αν και η οικονομία μας δεν αισθάνθηκε ακόμα ιδιαίτερη πίεση, τα μηνύματα που έρχονται για το αύριο και από τις τέσσερις άκρες του ορίζοντα δεν είναι καλά. Ήδη, οι μεγάλοι οικονομικοί οργανισμοί όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν προχωρήσει σε μείωση όσον αφορά την αναμενόμενη ανάπτυξη τόσο της διεθνούς οικονομίας όσο και επιμέρους κρατών.
Οι ανησυχίες και οι φόβοι τους επικεντρώνονται στην αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού σ’ όλο σχεδόν τον πλανήτη, στην ενεργειακή κρίση, στις δυσλειτουργίες των εφοδιαστικών αλυσίδων, στη μείωση της κατανάλωσης και άλλες παρεμφερείς παρενέργειες που προκαλούν οι αναταράξεις που σήμερα βλέπουμε.
Η σπουδή όλων να αυξήσουν τα επιτόκια για να συγκρατήσουν τις πληθωριστικές πιέσεις δείχνει την αγωνία τους για τα επερχόμενα. Ωστόσο, η κίνηση αυτή φαίνεται να μην αποτελεί σήμερα την ουσιαστικότερη λύση στο πρόβλημα. Και αυτό, γιατί η αύξηση των επιτοκίων θα επαυξήσει τις χρεοκοπίες των υπερδανειζομένων επιχειρήσεων, θα διογκώσει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και θα δυσκολέψει τον δανεισμό για νέα επιχειρηματικά και επενδυτικά ανοίγματα. Άρα, η λύση για συγκράτηση του πληθωρισμού δεν είναι μόνο η αύξηση του κόστους του χρήματος, αλλά η καλύτερη διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, που πυροδοτεί και αναζωπυρώνει τον δείκτη του πληθωρισμού.
Σ’ αυτόν τον τομέα δίνει έμφαση και η Ε. Ένωση, η οποία (εκτός της προβλεπόμενης τον άλλο μήνα αύξησης των επιτοκίων) προσπαθεί να εξεύρει πηγές φυσικού αερίου που θα την απεξαρτοποιούν από τη ρωσική αγορά.
Η επιστροφή, λοιπόν, της παγκόσμιας οικονομίας στην κανονικότητα φαίνεται ότι θα κρατήσει καιρό, εκτός κι αν τελειώσει σύντομα ο πόλεμος στην Ουκρανία και ένα – ένα τα παζλ αρχίσουν να επανέρχονται στη θέση τους. Όμως, και πάλι θα χρειαστεί χρόνος για να …ηρεμήσουν όλοι οι δείκτες που σήμερα χορεύουν σαν τρελοί.
Σ΄ αυτό το ρευστό και αβέβαιο περιβάλλον, εμείς ως Κύπρος οφείλουμε να λάβουμε προληπτικά μέτρα. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στα όντως σωστά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για επιδότηση του ηλεκτρισμού και στήριξη των εισοδημάτων των πολιτών, κυρίως των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Μιλούμε για μέτρα στρατηγικής οικονομικής πολιτικής που θα προστατεύσουν την οικονομία μας από απρόβλεπτους κινδύνους και προκλήσεις. Η σύσταση που έκανε το Υπουργείο Οικονομικών στα υπόλοιπα υπουργεία και κρατικές υπηρεσίες για προσεκτικές προτάσεις στις δαπάνες τους ενόψει του Προϋπολογισμού του 2023, είναι προς την ορθή κατεύθυνση.
Όμως, απαιτούνται και άλλα μέτρα, όπως η διαρκής συγκράτηση των κρατικών δαπανών, ο έστω προσωρινός περιορισμός νέων προσλήψεων στο δημόσιο, η αναβολή τυχόν αναβαθμίσεων στη δημόσια υπηρεσία, ο καλύτερος έλεγχος των τιμών των καυσίμων, η πάταξη της αισχροκέρδειας στην αγορά ειδικά σε ευρείας κατανάλωσης προϊόντα, η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων για αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε. Ένωσης με το ποσό των 1.2 δις ευρώ μέχρι το 2026, η συγκράτηση αιτημάτων για νέες μισθολογικές αυξήσεις, η ενίσχυση των επενδύσεων και των εξαγωγών, η αύξηση της εξωστρέφειας της οικονομίας, η επιτάχυνση των βηματισμών για το ψηφιακό μετασχηματισμό, κλπ.
Αν δεν κινηθούμε έγκαιρα και αποτελεσματικά πάνω σ’ αυτή τη γραμμή πλεύσης, τότε μπορεί να βρεθούμε και πάλι σε περιπέτειες. Αν για παράδειγμα συνεχιστεί για καιρό ο πόλεμος στην Ουκρανία, οι αυξητικές τάσεις του πληθωρισμού, η ανισορροπία στη διεθνή οικονομία, η ενεργειακή κρίση, κλπ., τότε θα βρεθούμε και πάλι στον τοίχο.
Για να αποφύγουμε, λοιπόν, πιθανές νέες περιπέτειες πρέπει να κινηθούμε προληπτικά και αποφασιστικά. Με τα σημερινά δεδομένα της οικονομίας μας, μπορούμε να αρματωθούμε κατάλληλα για αντιμετώπιση ενδεχόμενων αυριανών κινδύνων. Αν, όμως, αφήσουμε την κατάσταση στην τύχη, το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι θα βρεθούμε και πάλι εκτεθειμένοι. Και δυστυχώς, δεν θα είναι η πρώτη φορά που η Κύπρος θα προδοθεί από τους εξωγενείς παράγοντες που επηρεάζουν την οικονομία της. Καλύτερα, λοιπόν, προμηθείς, παρά επιμηθείς..
Ι. Ιωσήφ
