Ακόμα δεν άρχισε η προεκλογική εκστρατεία για τις Προεδρικές του 2023 και εμφανίστηκαν τα πρώτα παχιά και μεγάλα λόγια. Πέραν των γνωστών και τετριμμένων για «μια Κύπρο του μέλλοντος», για «μια νέα Κύπρο που μας αξίζει» και άλλες αόριστες υποσχέσεις των πολιτικών, έσκασε μύτη και μια έκφραση που κατάντησε του συρμού τελευταία.
Αναφερόμαστε στο μοδάτο σύνθημα πολιτικών και άλλων ότι «πρέπει να αλλάξουμε το μοντέλο της οικονομίας μας». Δεν ξέρουμε τι ακριβώς εννοούν μ’αυτή τη βαρύγδουπη ατάκα, όμως αν εννοούν να διαγράψουμε τους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας και να τους αντικαταστήσουμε με άλλους, μάλλον κάνουν μεγάλο λάθος.
Αν δούμε την τελευταία 30ετία, η κυπριακή οικονομία στηρίζεται στον τουρισμό και γενικά στις υπηρεσίες, οι οποίες συνολικά συνεισφέρουν περίπου κατά 85% στο ΑΕΠ της χώρας. Μια ριζική αλλαγή του μοντέλου της οικονομίας, όπως ζητούν οι διάφοροι, σημαίνει να εγκαταλείψουμε τον τουρισμό και ευρύτερα τις υπηρεσίες και να προσπαθήσουμε να τις αντικαταστήσουμε με κάτι άλλο. Τι είναι όμως αυτό το άλλο που θα μπορεί να έχει τόσο μεγάλη συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας; Τι είναι αυτό το άλλο που σε κάθε κρίση (πολιτική ή οικονομική) αντιδρά τόσο άμεσα και συμβάλλει στην ανάκαμψη συνολικά της οικονομίας;
Αντκειμενικά ομιλούντες, κανένας τομέας στην Κύπρο δεν μπορεί να έχει αυτή την απόδοση, να προσφέρει τόσες πολλές θέσεις εργασίας, να φέρνει επαναλαμβανόμενα «φρέσκο χρήμα» στον τόπο και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Οι υπηρεσίες, με πρωταγωνιστή τον τουρισμό, είναι ο τομέας που δημιουργεί πλούτο, ανάπτυξη και πρόοδο. Τα παραδείγματα είναι πολλά και δεν χρειάζεται να τα αναφέρουμε.
Άρα, η αντικατάσταση ή έστω η παριθωριοποίηση του τριτογενούς τομέα είναι μια λανθασμένη επιλογή και κακώς αναφέρεται ως πανάκεια για την οικονομία μας. Ούτε ο πρωτογενής, ούτε ο δευτερογενής τομέας έχουν τις προοπτικές του τριτογενούς τομέα στην Κύπρο. Σε άλλες χώρες, με άλλα χαρακτηριστικά, ίσως η εικόνα να είναι διαφορετική.
Όμως, εκείνο που μπορεί να γίνει και δεν το αναλύουν σωστά οι πολιτικοί και όσοι λένε αυτές τις απόψεις είναι ότι θα πρέπει να αναπτύξουμε και να αξιοποιήσουμε και άλλους παρεμφερείς τομείς για να ενισχύσουμε την οικονομία μας. Τέτοιοι τομείς που προσφέρονται είναι η ενέργεια, η καινοτομία, η ψηφιακή τεχνολογία, η έρευνα, η ιδιωτική εκπαίδευση και ιατρική, η αειφορία, η πράσινη και γαλάζια ανάπτυξη και άλλοι. Αυτοί οι τομείς, όμως, δεν θα αντικαταστήσουν τους παραδοσιακούς τομείς, που είναι ο τουρισμός, τα ακίνητα, οι υπηρεσίες, κλπ, αλλά θα λειτουργήσουν ως συμπληρωματικοί μοχλοί ανάπτυξης.
Για να είμαστε, λοιπόν, σωστοί σ’αυτό που επιδιώκουμε πρέπει να πούμε ότι το μοντέλο της οικονομίας μας έχει ανάγκη από ενίσχυση των παραδοσιακών τομέων, με ταυτόχρονο εμπλουτισμό του με νέους τομείς. Αυτή είναι η σωστή θέση και όχι η γενικότητα να αλλάξουμε το μοντέλο της οικονομίας μας.
Γι’αυτό, λοιπόν, λέμε ότι τώρα που φαίνεται να περιορίζεται η πανδημία, θα πρέπει να καταβληθεί μια ιδιαίτερη προσπάθεια ενίσχυσης των παραδοσιακών τομέων και αξιοποίησης των νέων. Μόνο, έτσι, η οικονομία μας θα καταστεί πιο σύγχρονη, πιο ευέλικτη και πιο εξωστρεφής. Μόνο, έτσι να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε όλα τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα και να αυξήσουμε τα εργαλεία που δημιουργούν ανάπτυξη στον τόπο.
Αυτός ο δρόμος, σε συνάρτηση με τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις, είναι ο μόνος που μπορεί να μας οδηγήσει σε βιώσιμη διαχρονική ανάπτυξη. Είναι ο μόνος που εγγυάται ένα καλύτερο αύριο για τον τόπο μας.
Όλα τα άλλα που λέγονται (και τώρα με τις εκλογές θα ακούσουμε περισσότερα,) είναι κουβέντες χωρίς νόημα. Είναι συνθήματα για το αθώο ακροατήριο που αρέσκεται σε εύηχα λόγια. Είναι κακέκτυπες αντιγραφές πολιτικών μηνυμάτων άλλων χωρών.
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦ
