Είναι σίγουρο ότι το αποτέλεσμα της άτυπης 5μερούς συνάντησης για το κυπριακό στη Γενεύη, θα συζητείται για αρκετό καιρό. Ήδη, η δική μας επίσημη πλευρά έδωσε τις δικές της ερμηνείες και η τουρκική τις δικές της. Το ίδιο άρχισε να γίνεται και από τα κόμματα, τα οποία ανάλογα με την πολιτική οπτική τους στο κυπριακό, προβαίνουν σε εκτιμήσεις και συμπεράσματα.
Αντικειμενικά ομιλούντες μπορούμε να πούμε ότι η συνάντηση της Γενεύης δεν πήγε άσχημα για τη δική μας πλευρά, αν αναλογιστούμε ότι αναμέναμε πως η Τουρκία και ο Τατάρ θα οδηγούσαν τα πράγματα σε ναυάγιο, θέτοντας την απαράδεκτη θέση τους για λύση δύο κρατών. Αυτό, δεν έγινε, τουλάχιστον άμεσα και ξεκάθαρα και αυτό είναι ένα συν που πρέπει να το προσμετρήσουμε.
Επίσης, η συμφωνία για διάνοιξη 4 νέων σημείων διέλευσης, για αποναρκοθέτηση, για διορισμό νέου εκπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ και για άλλα επιμέρους θέματα, θεωρείται ότι είναι προς την ορθή κατεύθυνση. Πολύ σημαντικό για την πλευρά μας είναι επίσης το ότι προγραμματίστηκε ένα νέο ραντεβού τον Ιούλιο, που φαίνεται ότι μπορεί να εξελιχθεί σε ορόσημο για τις παραπέρα εξελίξεις στο κυπριακό.
Όλα αυτά οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το κυπριακό εισέρχεται σε περίοδο κινητικότητας, κάτι που ήταν ζητούμενο για τη δική μας πλευρά στη Γενεύη. Φυσικά, δεν συμφωνήθηκε η επανέναρξη των συνομιλιών, που ήταν ο βασικός στόχος του προέδρου Χριστοδουλίδη, όμως το κυπριακό ξεκόλλησε από το πλήρες αδιέξοδο που το χαρακτηρίζει από το 2017.
Επιχειρώντας να ερμηνεύσουμε αυτή την ίσως λίγο πιο θετική στάση της τουρκικής πλευράς, θα πρέπει να την αποδώσουμε στην παρουσία της εκπροσώπου της Ε. Ένωσης στη συνάντηση καθώς και στη γραπτή παρέμβαση των Βρυξελλών προς τον ΓΓ του ΟΗΕ. Η πιο ουσιαστική εμπλοκή της Ε. Ένωσης στη φάση αυτή φαίνεται να ανάγκασε την Τουρκία να σκεφθεί τις δικές της προοπτικές όσον αφορά την ευρωπαϊκή πορεία της. Η Τουρκία θέλει να προχωρήσουν οι ευρω-τουρκικές σχέσεις και μια ένσταση της στην παρουσία της Ε. Ένωσης στη Γενεύη ή μια εμμονή της σε λύση δύο κρατών, θα την έφερνε σήμερα σε κάθετη αντίθεση με τη θέληση των Βρυξελλών. Με άλλα λόγια, η Τουρκία προσπάθησε στη Γενεύη να παρουσιαστεί συνεργάσιμη για να μη χαλάσει περισσότερο τις σχέσεις της με την Ε.Ένωση.
Φυσικά, αυτή η στάση της στη συγκεκριμένη συνάντηση, δεν σημαίνει καθόλου ότι εγκατέλειψε τις πάγιες αρνητικές θέσεις της στο κυπριακό, συμπεριλαμβανομένης και αυτής για λύση δύο κρατών. Απλώς, τώρα, η επίδειξη καλής θέλησης εκ μέρους της, δεν της δημιουργούσε κανένα κόστος, αφού στη Γενεύη δεν συζητήθηκε η ουσία του κυπριακού. Αντίθετα, της επέτρεπε να φανεί διαλλακτική και συνεργάσιμη, στέλνοντας ανάλογα μηνύματα στην Ευρώπη και διεθνώς (κυρίως στις ΗΠΑ).
Το πραγματικό πρόσωπο της Τουρκίας θα φανεί όταν θα πρέπει να εφαρμοστούν αυτά που συμφωνήθηκαν στη Γενεύη και κυρίως η στάση που θα τηρήσει στη συνάντηση του Ιουλίου. Αν τα δεδομένα και οι ανάγκες της παραμείνουν ως έχουν σήμερα μπορεί η Τουρκία να συνεχίσει να είναι εποικοδομητική. Αν, όμως, αλλάξουν, λόγω ευρύτερων γεωπολιτικών ισορροπιών (π.χ. πιο στενές σχέσεις με ΗΠΑ, αναβάθμιση του ρόλου της στο Ουκρανικό και στη Μέση Ανατολή, κλπ), τότε η Τουρκία θα προτάξει το άτεγκτο και προκλητικό πρόσωπο που την έχουμε συνηθίσει.
Συνοπτικά, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι στη Γενεύη έγινε ένα μικρό βήμα προς τα εμπρός, αλλά δεν κρίθηκε απολύτως τίποτα. Κανένας δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι η Τουρκία δεν θα επανέλθει στις γνωστές αρνητικές θέσεις της.
Για τους λόγους αυτούς, η δική μας πλευρά καλά κάνει να προβαίνει σε ορθή αξιολόγηση του αποτελέσματος της Γενεύης, να συνεχίσει τη διπλωματική πίεση πάνω στην Άγκυρα και να επιστρατεύσει περισσότερο την Ε. Ένωση.
Μόνο έτσι θα μπορέσει η Γενεύη να αποτελέσει την απαρχή μιας περιόδου θετικών εξελίξεων στο κυπριακό. Διαφορετικά, θα παραμείνει και αυτή (όπως τόσες άλλες συναντήσεις) ένας σταθμός από τον οποίο δεν ξαναπέρασε το …τρένο της λύσης .
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦ
