Η εκλογή του Τουφάν Έρχιουρμαν στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας, όπως αναμένετο, προκάλεσε και ακόμα προκαλεί, πολλές συζητήσεις. Οι περισσότερες απ’ αυτές, εστιάζονται σε δύο βασικά ερωτήματα που έχουν να κάνουν με το πως η Τουρκία επέτρεψε να χάσει τις εκλογές ο διαχρονικά εκλεκτός της Ερσίν Τατάρ και με το πως θα συμπεριφερθεί στο κυπριακό ο νέος ηγέτης των τουρκοκυπρίων.
Ξεκινώντας από το πρώτο ερώτημα, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι όντως ο Τατάρ βρίσκεται πιο κοντά στην Τουρκία και στον Ερντογάν απ’ ότι ο Έρχιουρμαν. Αυτό μπορεί κάποιος να το διαπιστώσει από τη δουλικότητα του Τατάρ προς τον Ερντογάν και από την πλήρη ταύτιση των θέσεων τους τόσο στο κυπριακό όσο και σε άλλα θέματα που ενδιαφέρουν την Τουρκία.
Ωστόσο, η Άγκυρα είχε και πολλές αντιδράσεις και επικρίσεις για τις άτεγκτες και απόλυτες θέσεις που εξέφραζε ο Τατάρ στο κυπριακό. Ειδικά, στις επαφές τους με παράγοντες του ΟΗΕ, της ΕΕ και των ΗΠΑ, οι Τούρκοι αξιωματούχοι συναντούσαν πάντα μπροστά τους τις διεθνείς επιφυλάξεις για τον αδιάλλακτο Τατάρ. Η συνεχής και επαναλαμβανόμενη εμμονή του στη λύση δύο κρατών στην Κύπρο και άλλες διχοτομικές θέσεις, παρά τη λεκτική στήριξη της Τουρκίας, προκαλούσε προβλήματα στην Άγκυρα στο να προωθήσει τα δικά της διεθνή συμφέροντα.
Με βάση αυτή την προσέγγιση, η Άγκυρα μπορεί να επέλεξε να θυσιάσει τον Τατάρ για να εκλεγεί κάποιος φαινομενικά πιο διαλλακτικός και λιγότερο εμμονικός στα μάτια των ξένων, ώστε να απαλλαγεί από τις αντιδράσεις τους. Τα χαμηλά ποσοστά προσέλευσης στις “κάλπες” (περίπου 65%) δείχνουν ότι μια μεγάλη μερίδα “ψηφοφόρων” δεν προσήλθε για να ψηφίσει. Και σίγουρα η μερίδα αυτή δεν ήταν οι τουρκοκύπριοι, αλλά οι έποικοι που ελέγχονται πλήρως από την Τουρκία. Άρα, με την εκλογή Έρχιουρμαν, η Τουρκία απαλλάχθηκε από ένα βαρίδιο που επηρέαζε και τις δικές της (όχι μόνο στο κυπριακό) διεθνείς επιδιώξεις και ταυτόχρονα δεν έχασε τον έλεγχο στα κατεχόμενα. Με άλλα λόγια, ο Τατάρ φαίνεται να χρησιμοποιήθηκε ως ο χρήσιμος ηλίθιος από την Άγκυρα.
Όσον αφορά τώρα το δεύτερο ερώτημα, φαίνεται ότι ο Έρχιουμαν θα πολιτευθεί πιο διαλλακτικά από τον Τατάρ, αλλά δεν πρόκειται να ξεφύγει ούτε κατά ένα ιώτα από τη διαχρονική γραμμή της Τουρκίας στο κυπριακό. Αυτό φάνηκε, ήδη από τις πρώτες του δηλώσεις που είπε ξεκάθαρα ότι “η εξωτερική πολιτική των τουρκοκυπρίων θα λαμβάνει πάντα υπόψη τις θέσεις της Τουρκίας”. Άλλωστε, ας μη ξεχνούμε ότι η Τουρκία αξιοποιεί τους τουρκοκύπριους για τα δικά της σχέδια στην περιοχή και όχι για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα τους.
Ανεξάρτητα από τους όποιους σχεδιασμούς της Άγκυρας, το μομέντουμ που δημιουργείται από την εκλογή Έρχιουρμαν είναι θετικό και μπορεί οι διεθνείς μεσολαβητές να το αξιοποιήσουν για προώθηση λύσης του κυπριακού.
Ενόψει αυτών των διαπιστώσεων, η δική μας πλευρά θα πρέπει πρώτα να είναι προσεκτική, διότι απέναντι της δεν θα βρίσκεται το “κόκκινο πανί” για τους ξένους που λέγεται Τατάρ και δεύτερο αποφασιστική στις διεκδικήσεις μας.
Η εικόνα που πάει να δημιουργηθεί (και από δικούς μας) για τον Έρχιουρμαν θα προκαλέσει δυσκολίες στην πλευρά μας, διότι δεν θα μπορούμε να λέμε ότι απέναντι μας βρίσκεται ο αδιάλλακτος, διχοτομικός και άτεγκτος Τατάρ. Τώρα, όλοι θα αντιμετωπίζουν τον Έρχιουρμαν ως ένα αξιόπιστο, καλόπιστο και συνεννοήσιμο διαπραγματευτή που συζητά πραγματικά τη λύση του κυπριακού.
Μακάρι, φυσικά ο Έρχιουρμαν να είναι αυτός που περιγράφουν οι διάφοροι, εντός και εκτός Κύπρου, όμως γνωρίζοντας τις διαχρονικές επιδιώξεις της Τουρκίας στην Κύπρο, έχουμε πολλές αμφιβολίες κατά πόσον θα έχει τα χέρια του λυμένα.
Όπως και να έχει, εμείς οφείλουμε να αξιοποιήσουμε την αλλαγή ηγεσίας στους τουρκοκύπριους και να επιδιώξουμε με ξεκάθαρη ατζέντα μια λύση βιώσιμη, λειτουργική και κυρίως δίκαιη για τα συμφέροντα μας.
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦ
