Βρισκόμενοι σε περίοδο διακοπών και ευφορίας, οι περισσότεροι δεν έχουμε αντιληφθεί ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι αρκετά δύσκολοι για την οικονομία. Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι εισερχόμαστε σε μια περίοδο, όπου θα αυξηθούν οι οικονομικές δυσκολίες για τους πολίτες.
Ενδεικτικό της περιόδου που έρχεται είναι η αναμενόμενη στενότητα στην κυκλοφορία του χρήματος, γεγονός που θα επηρεάσει την κατανάλωση, τις επενδύσεις, τα νέα επιχειρηματικά ανοίγματα, κλπ.
Το χρήμα, που προηγουμένως συνηθίσαμε να ρέει άφθονο και να το βρίσκουμε εύκολα, θα περιοριστεί για αντικειμενικούς λόγους, που πρέπει όλοι να τους έχουμε υπόψη μας.
Κατ’ αρχή θα τερματιστεί η τουριστική περίοδος που φέρνει φρέσκο χρήμα στην αγορά. Όσες επιχειρήσεις και εργαζόμενοι εξαρτώνται από τον τουρισμό θα αισθανθούν μείωση στα εισοδήματα τους, κάτι άλλωστε που συμβαίνει κάθε χρόνο με τη λήξη της τουριστικής σεζόν.
Επίσης, η μεγάλη αύξηση του πληθωρισμού θα απορροφά ολοένα και περισσότερα χρήματα από τα εισοδήματα των πολιτών. Κάθε αγορά που κάνουμε θα στοιχίζει περισσότερα χρήματα και θα μειώνει την αγοραστική δυνατότητα μας. Ταυτόχρονα, τους χειμερινούς μήνες η χρήση της κεντρικής θέρμανσης αναμένεται ότι θα επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Το ίδιο θα συμβεί και με τις βιομηχανίες και άλλες επιχειρήσεις που κάνουν ευρεία χρήση του ηλεκτρισμού.
Ακόμα, η αύξηση των επιτοκίων και η μεγαλύτερη αυστηρότητα των τραπεζών στο να χορηγούν νέα δάνεια σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά θα πιέσουν ακόμα περισσότερο την κυκλοφορία του χρήματος. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να έχει αρνητικό αντίκτυπο σε τομείς όπως τα ακίνητα, οι εγχώριες επενδύσεις, κλπ.
Βλέποντας τη μεγάλη εικόνα της οικονομίας, δεν εντοπίζουμε τομείς που θα μπορούσαν να «γεννήσουν» νέο χρήμα τους επόμενους μήνες. Δεν υπάρχουν ουσιαστικές πηγές που θα αυξήσουν το χρήμα στην αγορά. Αυτό θα επενεργήσει αρνητικά σ’ όλο το φάσμα της οικονομίας, γι’ αυτό προβλέπεται και μείωση στον ρυθμό ανάπτυξης.
Μόνη όαση για την Κύπρο φαίνεται να είναι τα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ε. Ένωσης, αλλά και αυτά έχουν συγκριμένη κατεύθυνση για να δαπανηθούν. Άγνωστο παραμένει το πως θα κινηθούν οι ξένες επενδύσεις προς την Κύπρο, αν και λόγω της διεθνούς αναταραχής και αβεβαιότητας, κρίνεται και αυτό επισφαλές.
Το συμπέρασμα όλων αυτών είναι ότι θα πρέπει να αρχίσουμε να γινόμαστε πιο προσεκτικοί στις δαπάνες μας και γενικά στη διαχείριση του εταιρικού και οικογενειακού προϋπολογισμού. Μπορεί να μην μειωθούν οι μισθοί μας σε ονομαστική βάση, αλλά τα χρήματα που θα έχουμε στη διάθεση μας για επενδυτικούς, καταναλωτικούς ή άλλους σκοπούς θα είναι λιγότερα απ’ αυτά που είχαμε το προηγούμενο διάστημα.
Σ’ αυτό το περιβάλλον ο ρόλος του κράτους, της Κεντρικής Τράπεζας και των Εμπορικών Τραπεζών είναι καθοριστικός. Οι τρεις αυτοί φορείς επιβάλλεται να στηρίξουν τις επιχειρήσεις, τα νοικοκυριά και γενικότερα την οικονομία. Και αυτό θα γίνει αν το κράτος δώσει μεγαλύτερη έμφαση στις δημόσιες επενδύσεις, σε προγράμματα μείωσης του ενεργειακού κόστους και στην οικονομική στήριξη, τουλάχιστον των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Η Κεντρική Τράπεζα και οι Εμπορικές Τράπεζες από την πλευρά τους πρέπει να κρατήσουν ανοικτή την «κάνουλα» για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Άλλωστε, η υπερβάλλουσα ρευστότητα χρήματος που έχουν σήμερα τα τραπεζικά ιδρύματα τους επιτρέπει να διατηρήσουν ή και να αυξήσουν τις χορηγήσεις προς την οικονομία. Για να γίνει, όμως, αυτό θα πρέπει τα επιτόκια των δανείων να είναι σε ανεκτά επίπεδα και οι διαδικασίες χορηγήσεων γρήγορες. Στα πλαίσια αυτά, σίγουρα οι τράπεζες θα πρέπει να προσέξουν να μην δημιουργηθούν νέα «κόκκινα» δάνεια από δανειολήπτες που αδυνατούν να αποπληρώνουν τις δόσεις τους.
Αυτό σημαίνει ότι εισερχόμαστε σε μια στενωπό που επιβάλλει περισυλλογή και εξοικονομήσεις για να διανύσουμε τη δύσκολη συγκυρία.
Όπως γίνεται αντιληπτό, εισερχόμαστε σε μια ιδιότυπη περίοδο, όπου χρειάζονται στρατηγικές και προσεκτικές κινήσεις από όλους μας. Οι μεν επιχειρήσεις και νοικοκυριά να προσέξουν τη διαχείριση των εισοδημάτων τους, το δε κράτος και οι τράπεζες να έρθουν αρωγοί στην προσπάθεια ξεπεράσματος και αυτών των συμπληγάδων. Κατά πόσον θα τα καταφέρουμε θα το δείξει ο χρόνος…
ΙΩΣΗΦ ΙΩΣΗΦ
