Είναι φανερό πλέον ότι το μεταναστευτικό εξελίσσεται σε αθέατη βόμβα που απειλεί να ανατινάξει στον αέρα τα θεμέλια και τις δομές της κυπριακής κοινωνίας. Η τελευταία μαζική έλευση μεταναστών μέσω θαλάσσης, η σύγκλιση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και η έκτακτη επίσκεψη του Προέδρου Χριστοδουλίδη στο Λίβανο, μαρτυρούν ότι η κατάσταση δεν πάει άλλο. Η Κύπρος έχει καταστεί το καταφύγιο των μεταναστών.
Το μέγα ερώτημα είναι πως μπορούμε να διαχειριστούμε αυτό το μεγάλο πρόβλημα. Κρίνοντας από τις κινήσεις και τις δηλώσεις του Προέδρου, του αρμόδιου Υπουργού και άλλων κρατικών αξιωματούχων οι επιλογές μας είναι ελάχιστες. Μόνοι μας είναι αδύνατο να ανακόψουμε το κύμα μεταναστών προς τη χώρα μας. Παρά τα μέτρα που λαμβάνονται, τους ελέγχους της λιμενικής αστυνομίας, τους επαναπατρισμούς, την καταδίωξη των διακινητών, κλπ, το πρόβλημα δεν λύνεται. Οι εκκλήσεις μας για τη συνδρομή της Ε. Ένωσης μέχρι τώρα δεν απέδωσαν καρπούς.
Ενόψει όλων των πιο πάνω, το μόνο που μας απομένει είναι να καλέσουμε ξανά τον οργανισμό της ΕΕ, τον γνωστό Frontex για να επιτηρεί το θαλάσσιο χώρο της Κύπρου και να εμποδίζει τα πλοιάρια να φτάνουν στις ακτές της Κύπρου. Φυσικά, παρόμοιες εκκλήσεις έγιναν από την κυβέρνηση και στο παρελθόν, αλλά μέχρι τώρα δεν υπήρξε εμπλοκή του Frontex στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. Τώρα, όμως, η κατάσταση έχει ξεφύγει και οφείλουμε να απαιτήσουμε την εμπλοκή του Frontex στο μεταναστευτικό πρόβλημα της Κύπρου.
Όπως είναι γνωστό, ο Frontex ιδρύθηκε με τον Κανονισμό (ΕΚ) 2007/2004 και άρχισε τις εργασίες του στις 3 Οκτωβρίου 2005. Αποστολή του Frontex είναι να βοηθήσει στην τήρηση των κανόνων της ΕΕ σχετικά με τους ελέγχους των εθνικών συνόρων και να συντονίζει τη συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων της EE. Παρόλο που εξακολουθεί να αποτελεί καθήκον του κάθε κράτους-μέλους ο έλεγχος των συνόρων του, ο Frontex είναι επιφορτισμένος με το καθήκον να διασφαλίζει ότι όλα τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν το ίδιο υψηλό πρότυπο απόδοσης. Τα κυριότερα καθήκοντα του Οργανισμού σύμφωνα με τον κανονισμό του Συμβουλίου είναι τα εξής:
- Συντονισμός της συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών στον τομέα διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων.
- Βοήθεια στα κράτη-μέλη για την εκπαίδευση των εθνικών συνοριοφυλάκων.
- Διεξαγωγή αναλύσεων κινδύνων.
- Έρευνες σχετικές με τον έλεγχο και την επιτήρηση των εξωτερικών συνόρων.
- Βοήθεια στα κράτη-μέλη που χρειάζονται τεχνική και επιχειρησιακή συνδρομή στα εξωτερικά σύνορα.
- Παροχή στα κράτη-μέλη της αναγκαίας στήριξης για την οργάνωση κοινών επιχειρήσεων επαναπατρισμού.
Ταυτόχρονα, τον Απριλίο του 2007, οι Υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ συγκρότησαν τις Ειδικές Ευρωπαϊκές Συνοριακές Δυνάμεις Ταχείας Επέμβασης, οι οποίες αποκαλούνται Ομάδες Ταχείας Επέμβασης στα Σύνορα (RABIT). Η δράση τους είναι οι ένοπλες περιπολίες, ώστε να βοηθήσουν στον έλεγχο των συνόρων, ιδίως στις νότιες ακτές της Ευρώπης. Στα πλαίσια αυτά ένοπλοι αξιωματικοί των συνοριακών δυνάμεων εγκαταστάθηκαν στα σύνορα Ελλάδας-Τουρκίας τον Οκτώβριο του 2010, όταν η Άγκυρα έστελλε χιλιάδες μετανάστες προς την Ελλάδα.
Επίσης ο Οργανισμός Frontex διαθέτει Γραφείο Επαναπατρισμού που είναι υπεύθυνο για την μεταφορά των μεταναστών που διαμένουν παράνομα στην ΕΕ. Οι Ομάδες Παρέμβασης αποτελούνται από συνοδούς, επόπτες και ειδικούς, που ασχολούνται με τις συναφείς τεχνικές πτυχές. Για τον επαναπατρισμό, συζητείται η ιδέα για ένα ενιαίο ευρωπαϊκό ταξιδιωτικό έγγραφο που θα εξασφάλιζε ευρύτερη αποδοχή από τρίτες χώρες. Κάτι τέτοιο, σίγουρα θα βοηθούσε και την Κύπρο. Σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αυτές οι Ομάδες Παρέμβασης αποστέλλονται σε περιοχές για την ενίσχυση της ασφάλειας, είτε κατόπιν αιτήματος ενός κράτους-μέλους είτε με δική τους πρωτοβουλία.
Θεωρούμε, λοιπόν, ότι πέραν των άλλων διπλωματικών πρωτοβουλιών και αποτρεπτικών μέτρων της Κύπρου, θα πρέπει να εμπλέξουμε ενεργά και τον Frontex σ’ αυτό το θέμα.
Μια τέτοια εξέλιξη, πέραν των άλλων θετικών, θα αποθαρρύνει και τους διακινητές, οι οποίοι αποφεύγουν τον Frontex όπως ο διάβολος το λιβάνι. Ακούοντας ότι η θάλασσα της Κύπρου θα επιτηρείται από τον Frontex, σίγουρα θα κάνουν δεύτερες σκέψεις πριν στείλουν μετανάστες στην Κύπρο. Το ίδιο και οι μετανάστες, οι οποίοι δεν θα ήθελαν να οργανώσουν ένα ταξίδι που θα κατέληγε να διακοπεί από τους άνδρες της Frontex.
Χωρίς τη συνδρομή τέτοιων Οργανισμών, η Κύπρος δεν μπορεί να αναχαιτίσει το κύμα μεταναστών. Ούτε η δική μας αστυνόμευση της θάλασσας, ούτε οι ποινές μας κατά των διακινητών, ούτε οι διαβεβαιώσεις του Λιβάνου ή άλλων γειτονικών χωρών, μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα.
Αναμένουμε, λοιπόν, νέες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης προς αυτή την κατεύθυνση ως ύστατη ελπίδα περιορισμού του μεταναστευτικού προβλήματος…
Ιωσήφ Ιωσήφ
