Σοβαρά θέματα οικονομικής και κυρίως δημοσιονομικής πολιτικής προέκυψαν τις αμέσως προηγούμενες μέρες, τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής από όλους μας.
Αναφερόμαστε στην κατάθεση από την κυβέρνηση συμπληρωματικού προϋπολογισμού ,ύψους 351,3 εκατομμυρίων ευρώ, που όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Οικονομικών, “προκύπτει λόγω κάποιων αυξημένων αναγκών από διάφορα Υπουργεία”.
Ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών κ. Μάκης Κεραυνός, διευκρινίζοντας που θα διατεθεί αυτό το υπέρογκο ποσό, δήλωσε ότι οι “σημαντικότερες δαπάνες αφορούν αγορά φαρμάκων και εμβολίων €103 εκ. και αυξημένες εισφορές του κράτους, €60 εκ, ως τρίτο μέρος στα σχέδια κοινωνικών ασφαλίσεων και στο ΓεΣΥ”.
Το ποσό, όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, είναι τεράστιο και απορούμε πως προέκυψαν τόσο μεγάλες ανάγκες σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού τον περασμένο Δεκέμβριο. Τα υπουργεία δεν ήξεραν εξ’ αρχής τις ανάγκες τους; Η κυβέρνηση δεν υπολόγισε από την αρχή του χρόνου τις υποχρεώσεις της στο ΓεΣΥ; Είναι δυνατόν μέσα σε έξι μήνες να “βγήκαμε τόσο έξω”, που να χρειαζόμαστε στα μέσα της χρονιάς επιπλέον 351,3 εκατ. ευρώ;
Το άλλο θέμα είναι η παράταση στην επιδότηση του ηλεκτρικού ρεύματος μέχρι τον Οκτώβριο, με κόστος για το κράτος 12 εκατ. ευρώ και του μηδενικού συντελεστή για είδη πρώτης ανάγκης μέχρι τον Σεπτέμβριο, με κόστος για το κράτος 11 εκατ. ευρώ.
Οι δαπάνες αυτές είναι ίσως οι μόνες που είναι δικαιολογημένες, λόγω της συνέχισης της ακρίβειας και ειδικά του αυξημένου ενεργειακού κόστους. Ωστόσο, επισημαίνουμε ότι το κράτος δεν μπορεί συνεχώς να επιδοτεί το ηλεκτρικό ρεύμα και τα είδη πρώτης ανάγκης. Πρέπει να λυθούν με άλλο τρόπο αυτά τα προβλήματα. Ελπίζουμε το κράτος να βρει τους τρόπους πραγματικής συγκράτησης της ακρίβειας και οριστικής μείωσης του κόστους του ηλεκτρισμού για να μην χρειάζονται αυτές οι επιπρόσθετες δαπάνες.
Εκτός αυτών των ενεργειών, ανακοινώθηκε την περασμένη βδομάδα ότι η κυβέρνηση υπέβαλε αίτημα για «στοχευμένη αναθεώρηση του σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας της Κύπρου”.
Όπως διευκρινίστηκε, «οι προτεινόμενες τροποποιήσεις συνδέονται με αντικειμενικές περιστάσεις που επηρεάζουν τη δυνατότητα εφαρμογής των διαφόρων μέτρων”.
Ως γνωστό, το Σχέδιο ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου ανέρχεται σε 1,2 δις ευρώ, από τα οποία το 1 δις ευρώ αποτελούν επιχορηγήσεις και 200 εκατ. ευρώ θα χορηγηθούν μέσω δανείων.
Μέχρι στιγμής έχει εκταμιευθεί περίπου το 21% των κονδυλίων που προβλέπονται για την Κύπρο στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δηλαδή πάνω από 260 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της προχρηματοδότησης.
Δεν ξέρουμε τι θα ζητήσουμε με τις τροποποιήσεις, αλλά η οικονομία στηρίζεται πολύ πάνω στο σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, γι’ αυτό πρέπει να γίνει σωστή χρήση των πόρων του, ώστε να μην πάθουμε όπως άλλες χώρες της ΕΕ, που σπατάλησαν σε αχρείαστους τομείς τα εκατομμύρια ευρώ που τους έδωσαν οι Βρυξέλλες.
Συνοψίζοντας όλα τα πιο πάνω διαπιστώνουμε ότι δημιουργήθηκαν νέες ανάγκες που η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει με νέες δαπάνες. Αυτές οι ανάγκες μπορεί σε κάποιο βαθμό να είναι δικαιολογημένες, όμως δημιουργούν πίεση πάνω στα δημοσιονομικά. Και αυτό προβληματίζει, έστω κι’ αν σήμερα η δημοσιονομική κατάσταση της Κύπρου θεωρείται θετική.
Θεωρούμε ότι η κυβέρνηση θα πρέπει ν’ αρχίσει να προσέχει τις δαπάνες της, διότι οι ανάγκες πάντα θα αυξάνονται. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει επειδή έχουμε θετικό πρόσημο στα δημοσιονομικά να εγκρίνονται νέες δαπάνες και μάλιστα αυτού του ύψους.
Όπως έλεγε κι’ ένας γνωστός οικονομολόγος, “εξοικονομήσεις κάνεις όταν έχει χρήματα κι’ όχι όταν δεν έχεις”. Όταν δεν έχεις, εξηγούσε, τι να εξοικονομήσεις ; Και εμείς, τώρα που το κράτος διαθέτει πλεονάσματα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας και τις εξοικονομήσεις.
Θέλουμε να πιστεύουμε ότι δεν θα υπάρξει άλλος συμπληρωματικός προϋπολογισμός μέσα στο 2024, ούτε άλλες επιπρόσθετες παροχές σε οποιανδήποτε τάξη.
Το κράτος πρέπει να συμμαζέψει τις δαπάνες του, διότι τα σύνορα μεταξύ πλεονασμάτων και ελλειμμάτων είναι πολύ κοντά.
Προσοχή, λοιπόν, γιατί το κράτος άρχισε και πάλι να ανοίγεται πέραν του κανονικού και αυτό αύριο ίσως μας δημιουργήσει νέα προβλήματα.
Ιωσήφ Ιωσήφ
