Εάν επιχειρήσει κάποιος σήμερα να εντοπίσει το βασικό πρόβλημα της οικονομίας θα καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτό είναι η έλλειψη χρήματος και ρευστότητας στην αγορά.
Με τα όσα συμβαίνουν στη διεθνή σκηνή τα τελευταία χρόνια (πόλεμος Ουκρανίας, κρίση στη Μέση Ανατολή), με την εκτόξευση στα ύψη του ενεργειακού κόστους, με τις 10 αυξήσεις επιτοκίων της ΕΤΚ, με τους πολλούς φόρους, με τις απλησίαστες τιμές των ακινήτων, με τις μεγάλες ανατιμήσεις σε πολλά είδη (κυρίως τρόφιμα) και πολλά άλλα, το χρήμα χάθηκε από την αγορά!
Σήμερα, το κράτος λόγω των πολλών φορολογιών, τελών και εισφορών (πχ. ΓΕΣΥ, κλπ) έχει μαζέψει δις. ευρώ στα ταμεία του. Πανηγυρίζει η κυβέρνηση ότι διαθέτει πολλά ταμειακά αποθέματα, αλλά το χρήμα… κοιμάται στα ταμεία του κράτους.
Οι Τράπεζες από την πλευρά τους, με τις δισθεώρεατες χρεώσεις επιτοκίων, εκτός από μεγάλα κέρδη, έχουν δημιουργήσει υπερβάλλουσα ρευστότητα στο ενεργητικό τους.
Διατυμπανίζουν παντού την υψηλή κερδοφορία τους και τη μεγάλη ρευστότητα τους, όμως το χρήμα βασικά παραμένει… νεκρό στα τραπεζικά ταμεία.
Την ίδια ώρα, οι πολίτες αναγκάζονται να καταβάλλουν αυξημένες τιμές σε κάθε αγορά τους, είτε για ακίνητα, είτε για είδη διατροφής, είτε για καταναλωτικούς σκοπούς, με αποτέλεσμα το χρήμα να κάνει εύκολα φτερά.
Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων είναι η μείωση της αποταμίευσης, η μειωμένη ζήτηση για δάνεια, η έλλειψη χρήματος στην αγορά, η μειωμένη ρευστότητα στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά κλπ.
Το ζητούμενο, λοιπόν, σήμερα στην αγορά μας είναι το χρήμα. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται περισσότερο χρήμα, για να αντέξουν τις δυσκολίες της συγκυρίας και τα νοικοκυριά, για να καλύψουν τις τρέχουσες υποχρεώσεις τους. Για να διοχετευθεί νέο χρήμα στην αγορά, θα πρέπει να αναληφθούν κάποιες πρωτοβουλίες. Θα πρέπει να βρεθούν τρόποι είτε να μειωθούν περισσότερο οι επιβαρύνσεις που έχουν σήμερα τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, είτε να αυξηθεί η ρευστότητα χρήματος στην αγορά.
Για το πρώτο θέμα, η κυβέρνηση επιχορηγεί το κόστος του ηλεκτρισμού και προβαίνει σε διάφορες ενέργειες για βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Αν και μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν απτά αποτελέσματα, ωστόσο μπορούμε να πούμε ότι κάτι γίνεται.
Για την αύξηση της ρευστότητας χρήματος στην αγορά, όμως, δεν γίνεται τίποτα. Το κράτος συνεχίζει να στοιβάζει λεφτά και οι τράπεζες να γεμίζουν τα ταμεία τους από τους υπέρογκους τόκους.
Οι δύο αυτοί πόλοι συγκέντρωσης χρήματος θα πρέπει να σκεφθούν τρόπους επαναδιοχέτευσης του χρήματος στην αγορά, ώστε να τονωθεί η οικονομία, να γίνουν νέες επενδύσεις, να ανοίξουν δουλειές, να αιμοδοτηθεί η αγορά.
Για παράδειγμα, το κράτος, χωρίς να διακινδυνεύσει τη δημοσιονομική ισορροπία του, θα μπορούσε να μειώσει κάποιες φορολογίες (π.χ. ΦΠΑ) ή τέλη, ώστε να ανακουφίσει με χρήμα την αγορά. Ακόμα, θα μπορούσε να εξαγγείλει νέα σχέδια ενίσχυσης επιχειρηματικών τομέων, ώστε να διοχετεύσει χρήμα στις επιχειρήσεις και στους εργαζόμενους.
Οι τράπεζες από την πλευρά τους, θα μπορούσαν να συγκρατήσουν τα δανειστικά επιτόκια τους και να αυξήσουν τα καταθετικά, να χαλαρώσουν με έγκριση της Κεντρικής Τράπεζας τους όρους δανεισμού, να εξαγγείλουν νέα πιο επινοητικά και ελκυστικά σχέδια για τους πελάτες τους και γενικά να ενισχύσουν τη ρευστότητα χρήματος στην αγορά.
Η σημερινή εικόνα, όπου το κράτος και οι τράπεζες, εκμεταλλεύονται τις επιπτώσεις της κρίσης και συγκεντρώνουν όλο το χρήμα στα ταμεία τους, δεν αποτελεί λύση για την οικονομία. Αντίθετα, αυτή η τακτική κόβει το οξυγόνο της οικονομίας και αύριο θα χρειαστεί να μπούμε όλοι στο χειρουργείο…
Ιωσήφ Ιωσήφ
