ΤΟΥ ΔΡ ΑΝΔΡΕΑ Γ. ΤΟΦΑΡΙΔΗ*
Διανύοντας τον δεύτερο χρόνο της πανδημίας Covid-19, μιας πανδημίας με πάνω από 280 εκατομμύρια επιβεβαιωμένα κρούσματα και πάνω από 4 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, με το πέρασμα του χρόνου προκύπτει μια καινούργια κατηγορία ασθενών. Πρόκειται για άτομα που προσλήφθηκαν από τον ιο SARS-CoV-2 και παρότι πλέον θεωρούνται μη μεταδοτικοί, εντούτοις εξακολουθούν να παρουσιάζουν κάποια εκ των συμπτωμάτων που εμφάνισαν κατά την οξεία φάση της νόσου ή ακόμη παρουσιάζουν καινούργια συμπτωματολογία.
Λόγω του ολοένα και αυξανόμενου αριθμού περιστατικών του καινούργιου αυτού συνδρόμου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) στις 6 Οκτωβρίου 2021 έδωσε επισήμως ένα καταρχήν ορισμό με την σημείωση ότι αυτός ενδεχομένως να αναθεωρηθεί μόλις προκύψουν καινούργια δεδομένα. Πιο συγκεκριμένα, ορίζει «την κατάσταση εκείνη που εμφανίζεται σε άτομα με ιστορικό πιθανής ή επιβεβαιωμένης λοίμωξης SARS–CoV-2, συνήθως 3 μήνες από την εμφάνιση της νόσου, με συμπτώματα που διαρκούν τουλάχιστον 2 μήνες και δεν μπορούν να αποδοθούν σε εναλλακτική διάγνωση, τα συμπτώματα αυτά παρουσιάζουν διακυμάνσεις ή υποτροπές με την πάροδο του χρόνου». Αξίζει να σημειωθεί πως ο WHO αναφέρει ότι, ένας ξεχωριστός ορισμός πρέπει να δοθεί για τους παιδιατρικούς ασθενείς.
Τα συμπτώματα
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι ένα ποσοστό των ασθενών 10%-20% των ασθενών με νόσο Covid-19 παρουσίασαν παρατεταμένα συμπτώματα για μήνες μετά την μόλυνση.
Τα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν αίσθημα χρόνιας κόπωσης των ασθενών ακόμη και σε απλές καθημερινές δραστηριότητες τους, αίσθημα δύσπνοιας – κάποιοι εκ των οποίων χρήζουν για παρατεταμένο χρονικό διάστημα κάτοικόν οξυγονοθεραπεία. Επιπλέον 1 στους 5 ασθενείς παρουσιάζουν διαταραχές ύπνου, ελλείματα μνήμης, μειωμένη πνευματική εγρήγορση, διαταραχές διάθεσης ή και καταθλιπτική συμπτωματολογία. Όλα αυτά μαζί ή το κάθε ένα ξεχωριστά, προκαλούν το λεγόμενο brain fog ή αλλιώς «ομίχλη του εγκεφάλου».
Άλλα συμπτώματα αποτελούν, οι διαταραχές γεύσης και όσφρησης, αρθραλγίες, μυαλγίες, ξηροστομία/ξηροφθαλμία, διάρροιες, κεφαλαλγία. Επίσης ένα ιδιαίτερο ενοχλητικό σύμπτωμα κυρίως σε γυναίκες είναι αυτό της αλωπεκίας.
Παρόλα αυτά, όπως σημειώνει ο WHO, σαφή κριτήρια διάγνωσης του συνδρόμου για την ώρα δεν υπάρχουν.
Η κατάσταση στην Κύπρο και τα Ιατρεία του ΟΚΥπΥ
Στην Κύπρο από την αρχή της πανδημίας καταγράψαμε πάνω από 120 χιλιάδες επιβεβαιωμένα κρούσματα από την νόσο Covid-19.Όλο και περισσότεροι ασθενείς, παρουσιάζουν συμπτώματα του εν λόγω συνδρόμου.
Βλέποντας, λοιπόν, την ανάγκη για περαιτέρω παρακολούθηση και φροντίδα των ασθενών αυτών, ο Οργανισμός Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚΥπΥ), έθεσε άμεσα σε λειτουργεία ιατρεία post covid-19.
Ειδικότερα και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι, τα νοσηλευτήρια του ΟΚΥπΥ, τους τελευταίους 18 μήνες περιέθαλψαν πάνω από 6.000 ασθενείς με νόσο Covid-19, κρίθηκε αναγκαίο όπως ο Οργανισμός, αξιοποιώντας την εμπειρία του προσωπικού του, να οργανώσει ιατρεία post Covid-19 στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, στο ΓΝ Λεμεσού, στο ΓΝ Λάρνακας και στο ΓΝ Πάφου, με απώτερο σκοπό να βοηθηθεί και να στηριχθεί αυτή η νέα κατηγορία ασθενών.
Tα ιατρεία αυτά με συντονιστή Ειδικό Παθολόγο, στελεχώνονται από μια διεπιστημονική ομάδα επαγγελματιών υγείας που αποτελείται κυρίως από πνευμονολόγους, νευρολόγους, ψυχίατρους, καρδιολόγους καθώς και από ομάδα φυσιοθεραπευτών, αφού η εντατική φυσιοθεραπεία, παίζει κυρίαρχο ρόλο στην όσο το δυνατό καλύτερη αποκατάσταση των ασθενών και την γρήγορη επάνοδο στην καθημερινότητα τους.
Σημειώνεται ότι, προσερχόμενοι στα Ιατρεία του ΟΚΥπΥ για long Covid ασθενείς, οι ασθενείς καλούνται να συμπληρώσουν ένα επιστημονικό ερωτηματολόγιο που έχει ετοιμαστεί και ακολούθως εξετάζονται από τους ιατρούς που το στελεχώνουν.
Μέσω αυτής της διαδικασίας καταγράφονται όλες οι ανάγκες των ασθενών προκειμένου να παραπεμφθούν στην κατάλληλη ειδικότητα ιατρού και να λάβουν τις απαραίτητες υπηρεσίες που χρειάζονται, προκειμένου να ξεπεράσουν τις επιπλοκές και τα προβλήματα που παρουσιάζουν βδομάδες ή και μήνες μετά τη νόσηση και νοσηλεία τους.
Η παραπομπή των ασθενών στα Ιατρεία του ΟΚΥπΥ για long Covid ασθενείς γίνεται είτε μετά το εξιτήριο τους από το νοσοκομείο είτε κατόπιν παραπομπής από τον Προσωπικό τους Ιατρό.
Δρ. Ανδρέας Γ. Τοφαρίδης MD, MSc(Infectious Diseases)
Ειδικός Παθολόγος
Συντονιστής post covid-19 ιατρείων ΓΝ Λευκωσίας
