Το μαχητικό κίνημα της Χαμάς εξαπέλυσε το Σάββατο μια από τις μεγαλύτερες επιθέσεις στο Ισραήλ εδώ και δεκαετίες, σκοτώνοντας εκατοντάδες ανθρώπους, απαγάγοντας στρατιώτες και αμάχους και οδηγώντας το Ισραήλ στην κήρυξη πολέμου.
Η επίθεση έχει αφήσει μέχρι στιγμής περισσότερους από 700 νεκρούς στο Ισραήλ και πάνω από 580 Παλαιστίνιους, και προκαλεί την «σφοδρή» απάντηση από τον ισραηλινό στρατό, ο οποίος εμπλέκεται σε συγκρούσεις με Παλαιστίνιους μαχητές στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη όλο το χρόνο.
Όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την Χαμάς
Η Χαμάς είναι μια φονταμενταλιστική σουνιτική ισλαμιστική ομάδα που, μαζί με τη Φατάχ, αποτελούν μια από τις δύο μεγάλες φατρίες στην παλαιστινιακή πολιτική.
Κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας, έναν πυκνοκατοικημένο θύλακα μήκους 25 μιλίων με περισσότερους από 2,1 εκατομμύρια κατοίκους. Διαδραματίζει, κύριο ρόλο στην παλαιστινιακή πολιτική, λειτουργώντας ως πολιτικό κόμμα και ως πάροχος κοινωνικών υπηρεσιών.
Από το 2007, η Χαμάς έχει τον αποκλειστικό έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας, μετά την εκδίωξη της Φατάχ από το έδαφος σε έναν σύντομο εμφύλιο πόλεμο.
Δημιουργήθηκε από τον Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στους Αδελφούς Μουσουλμάνους κατά τη διάρκεια της πρώτης παλαιστινιακής ιντιφάντα, το 1987, κατά της ισραηλινής κατοχής της Γάζας και της Δυτικής Όχθης.
Από τότε η Χαμάς είναι υπεύθυνη για επιθέσεις αυτοκτονίας εναντίον Ισραηλινών αμάχων, και για απαγωγές και δολοφονίες Ισραηλινών στρατιωτών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μεταξύ των χωρών που τις έχουν χαρακτηρίσει τρομοκρατική ομάδα
Σε αντίθεση με την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, της οποίας ηγείται ο Μαχμούντ Αμπάς, η Χαμάς δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει ως κράτος και έχει μιλήσει για την εκδίωξη όλων των Εβραίων από την περιοχή. Υποστηρίζει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους βασισμένου στον ισλαμικό φονταμενταλισμό που θα εκτείνεται από τη Μεσόγειο, ανατολικά μέχρι τον Ιορδάνη ποταμό.
Ποιος είναι ο ρόλος της στα παλαιστινιακά εδάφη;
Η Χαμάς ιδρύθηκε στη βάση τριών πυλώνων: τη θρησκεία, την κοινωνική υποστήριξη των Παλαιστινίων, και τον αγώνα κατά του Ισραήλ.
Για χρόνια είχε μια αμφιλεγόμενη σχέση με το αντίπαλο παλαιστινιακό κόμμα, τη Φατάχ, της οποίας ηγείται ο Μαχμούντ Αμπάς. Ένα χρόνο μετά την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα το 2005, η Χαμάς κέρδισε τις παλαιστινιακές βουλευτικές εκλογές, νικώντας τη Φατάχ. Το 2007, μετά από μάχες μεταξύ φατριών στη Γάζα, εκτόπισε την Παλαιστινιακή Αρχή που κυριαρχούσε η Φατάχ και κατέλαβε τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας.
Τα πρώτα χρόνια, η Χαμάς αγκαλιάστηκε ευρέως από τους Παλαιστίνιους ως η ομάδα που ήταν πιο πρόθυμη να αντισταθεί στο Ισραήλ και θεωρήθηκε από ορισμένους λιγότερο διεφθαρμένη και καλύτερα οργανωμένη από την Παλαιστινιακή Αρχή. Όμως η δυσαρέσκεια αυξήθηκε καθώς η ζωή των Παλαιστινίων επιδεινώθηκε εν μέσω συγκρούσεων και πολυετούς αποκλεισμού από το Ισραήλ και την Αίγυπτο, ενώ ορισμένοι θεωρούν ότι οι επιθέσεις της ομάδας έβλαψαν και τους Παλαιστίνιους.
Ποιοι είναι οι σύμμαχοι της
Στη Λωρίδα της Γάζας, η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ, η δεύτερη μεγαλύτερη μαχητική ομάδα στην περιοχή, συχνά ενώνονται εναντίον του Ισραήλ. υχνά ωστόσο, η Ισλαμική Τζιχάντ ενεργεί ανεξάρτητα από τη Χαμάς και επικεντρώνεται κυρίως στη στρατιωτική αντιπαράθεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις η Χαμάς, της έχει ασκήσει πίεση να σταματήσει τις επιθέσεις ή τα αντίποινα κατά του Ισραήλ ή έχει κρατηθεί στο περιθώριο των εχθροπραξιών.
Η Χαμάς συμμαχεί με χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως η Συρία, και με οντότητες όπως η σιιτική ισλαμιστική ομάδα Χεζμπολάχ στο Λίβανο που αντιτίθενται στις πολιτικές των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της είναι το Ιράν, το οποίο έχει τα δικά του συμφέροντα στη σύγκρουση με το Ισραήλ.
Για δεκαετίες, το Ιράν παρέχει στη Χαμάς όπλα, τεχνολογία και εκπαίδευση για να δημιουργήσει το δικό της οπλοστάσιο προηγμένων πυραύλων που μπορούν να φτάσουν βαθιά στο ισραηλινό έδαφος.
Τι είναι η Λωρίδα της Γάζας
Η Λωρίδα της Γάζας είναι ένα από τα δύο κύρια εδάφη, μαζί με την πολύ μεγαλύτερη Δυτική Όχθη, που αποτελούν τα παλαιστινιακά εδάφη.
Μια μικρή λωρίδα γης κατά μήκος της μεσογειακής ακτής, συνορεύει με την Αίγυπτο, έχει μήκος μόλις 41 χιλιόμετρα και πλάτος μεταξύ έξι και 12 χιλιομέτρων, αλλά φιλοξενεί περισσότερους από 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους, καθιστώντας την ένα από τα πιο πυκνοκατοικημένα μέρη στον κόσμο.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν βρισκόταν υπό βρετανικό έλεγχο, η περιοχή είχε αραβική πλειοψηφία και εβραϊκή μειονότητα.
Μετά τον πόλεμο, με τους διωκόμενους Εβραίους να εγκαταλείπουν την Ευρώπη αναζητώντας ένα ασφαλές μέρος για να ζήσουν, τα Ηνωμένα Έθνη συμφώνησαν ότι η Παλαιστίνη θα διαιρεθεί σε ένα εβραϊκό κράτος με την ονομασία Ισραήλ και ένα αραβικό κράτος με την ονομασία Παλαιστίνη.
Η εβραϊκή πλευρά αποδέχθηκε αυτή τη ρύθμιση, αλλά τα γειτονικά αραβικά κράτη την απέρριψαν, προκαλώντας τον αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1948.
Για τις επόμενες δύο δεκαετίες η Γάζα διοικούνταν με διάφορους τρόπους από την Αίγυπτο, μέχρι που καταλήφθηκε από το Ισραήλ το 1967 κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών.
Έκτοτε το Ισραήλ έχει καταλάβει ή αποκλείσει χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα παλαιστινιακού εδάφους στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, μια ενέργεια που τα Ηνωμένα Έθνη υποστηρίζουν ότι είναι παράνομη.
Η Χαμάς κέρδισε τις τοπικές εκλογές το 2006 και στη συνέχεια ανέλαβε τον αποκλειστικό έλεγχο της περιοχής το 2007, μετά από έναν σύντομο εμφύλιο πόλεμο εναντίον του αντίπαλου παλαιστινιακού κόμματος Φατάχ.
Έκτοτε, η Γάζα τελεί υπό αυστηρό ισραηλινό αποκλεισμό, εξαρτώμενη από την ισραηλινή κυβέρνηση όσον αφορά την ηλεκτρική ενέργεια, το νερό και τις τηλεπικοινωνίες, ενώ η ακτογραμμή και ο εναέριος χώρος της ελέγχονται από το Ισραήλ.
Το ποσοστό ανεργίας της είναι λίγο πάνω από 45%, ενώ οι υποδομές και τα συστήματα υγείας υποβαθμίζονται.
Τα αγαθά που εισάγονται στη Γάζα ελέγχονται αυστηρά και οι κάτοικοί της, πολλοί από τους οποίους εργάζονται στο Ισραήλ, επιτρέπεται να εξέλθουν από το έδαφος μόνο με τις κατάλληλες άδειες.
Η αφορμή για την πρόσφατη σύγκρουση
Σύμφωνα με τον ηγέτη της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ, η επίθεση ήταν μια απάντηση στον 16ετή αποκλεισμό της Γάζας, στις ισραηλινές επιδρομές στο εσωτερικό της Δυτικής Όχθης τον περασμένο χρόνο, στις ισραηλινές εισβολές στο τέμενος αλ Άκσα και στις αυξανόμενες επιθέσεις των ισραηλινών εποίκων.
