Είναι ανάγκη να υπάρξει ομοιομορφία μεταξύ των διαφόρων ειδών φορών, τουλάχιστον ως προς τις ποινές, τις χρηματικές επιβαρύνσεις, τον χρόνο και τον τρόπο επιβολής τόκων και προστίμων καθώς και στην χρονική περίοδο εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων.
Αυτό αναφέρει σε αποκλειστική συνέντευξη του στο nomisma, ο Έφορος Φορολογίας κ. Σωτήρης Α. Μαρκίδης αναφερόμενος στις αλλαγές και τροποποιήσεις που χρειάζονται σήμερα για εκσυγχρονισμό του φορολογικού πλαισίου της Κύπρου.
Επίσης, ο κ. Μαρκίδης αναφέρει ότι τα έσοδα του κράτους από τους άμεσους και έμμεσους φόρους το 2023 ανήλθαν σε 6.7 εκ. ευρώ, έναντι του 2022 που α ξεπεράσει για πρώτη φορά τα 6 εκ. ευρώ. Η αύξηση στα έσοδα του 2023 ανέρχεται στο 11%.
Εκτός των εσόδων αυτών, πρόσθεσε ο κ. Μαρκίδης, το Τμήμα Φορολογίας εισέπραξε και τις εισφορές ΓΕΣΥ και το τέλος Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, ποσά τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται στα έσοδα του Τμήματος, λόγω της μεταφοράς τους στον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ και στον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών) αντίστοιχα. Το 2023, είπε, εισπράχθηκαν 76.9 εκ. ευρώ για εισφορές ΓΕΣΥ και 26.45 εκ. ευρώ για το τέλος του Φορέα.
Στην ίδια συνέντευξη του, ο κ. Μαρκίδης επισημαίνει ότι είναι απαραίτητη η επιβολή αυστηρότερων ποινών για την καθυστέρηση στην εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων, όπως η μη υποβολή φορολογικών δηλώσεων και η καθυστερημένη εξόφληση φορολογικών οφειλών.
Η ενδιαφέρουσα συνέντευξη του κ. Μαρκίδη έχει ως εξής:
Ποιες κατά τη γνώμη σας αλλαγές και τροποποιήσεις χρειάζονται σήμερα για εκσυγχρονισμό του φορολογικού πλαισίου της Κύπρου;
Όπως γνωρίζετε, το τελευταίο διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο της φορολογικής μεταρρύθμισης, το οποίο μελετάται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου μετά από ανάθεση του Υπουργείου Οικονομικών. Εδώ να αναφέρω ότι το Τμήμα Φορολογίας δεν διαμορφώνει τη φορολογική πολιτική, ρόλος του Τμήματος είναι να εφαρμόζει το φορολογικό πλαίσιο ορθά και να παρέχει την όποια δυνατή στήριξη σε ό,τι του ζητηθεί.
Το φορολογικό σύστημα της Κύπρου είναι σε γενικές γραμμές σχετικά απλό και κατά την άποψή μου είναι σημαντικό να παραμείνει απλό, ώστε η εφαρμογή να είναι ακριβέστερη καθώς και η φορολογική συμμόρφωση ευκολότερη. Είναι ανάγκη να υπάρξει ομοιομορφία μεταξύ των διαφόρων ειδών φόρων τουλάχιστον ως προς τις ποινές, τις χρηματικές επιβαρύνσεις, τον χρόνο και τον τρόπο επιβολής τόκων και προστίμων καθώς και στη χρονική περίοδο εκπλήρωσης των φορολογικών υποχρεώσεων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια το γεγονός ότι τα πλείστα είδη των φόρων και των φορολογικών νομοθεσιών που εφαρμόζει το Τμήμα Φορολογίας πρέπει να ακολουθούν το κοινοτικό κεκτημένο ακολουθώντας όλες τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και Κανονισμούς, Συμφωνίες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας, τις Διεθνείς Τάσεις.
Παράλληλα, το φορολογικό σύστημα θα μπορούσε, διατηρώντας την απλότητά του, να εξορθολογιστεί επιβάλλοντας τους φόρους με τέτοιο τρόπο που να υπάρχει ουδέτερο αποτέλεσμα στο ύψος των φόρων που εισπράττονται αλλά δικαιότερη κατανομή των φόρων μεταξύ των φορολογουμένων.
Πως σκέφτεται η Υπηρεσία σας να αντιμετωπίσει το διαχρονικό πρόβλημα με τους ανείσπραχτους φόρους και πως μπορούν να εισπραχθούν;
Τα κυριότερα εισπρακτικά μέτρα που εφαρμόζει το Τμήμα είναι η τοποθέτηση εμπράγματου βάρους σε ακίνητη ιδιοκτησία (ΜΕΜΟ), η κατάσχεση ποσών από τραπεζικούς λογαριασμούς και η ποινική δίωξη μόνο για παρακρατηθέντες φόρους και κυρίως για οφειλές Φ.Π.Α..
Υπάρχουν πολλές σκέψεις και εισηγήσεις για τον τρόπο που θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το θέμα των ανείσπρακτων φόρων με κυριότερο την ποινικοποίηση των φορολογικών οφειλών άμεσης φορολογίας. Αυτό είναι ένα μέτρο που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια για τους παρακρατηθέντες φόρους, όπως τον Φ.Π.Α. και φαίνεται ότι είναι το πλέον αποτελεσματικό μέτρο είσπραξης φόρων. Παράλληλα, το μέτρο αυτό λειτουργεί και ως αποτρεπτικό μέτρο για τη δημιουργία φορολογικών οφειλών.
Επιπλέον, το μέτρο της τοποθέτησης εμπράγματου βάρους (ΜΕΜΟ) σε ακίνητη ιδιοκτησία, το οποίο εφαρμόζει ήδη το Τμήμα Φορολογίας ως μοχλός πίεσης για την είσπραξη των φορολογικών οφειλών, θα μπορούσε να επεκταθεί σε κινητή περιουσία συμπεριλαμβανομένων τίτλων. Δεδομένης της ύπαρξης περιουσιακών στοιχείων, και ιδιαίτερα ακίνητης περιουσίας και τίτλων (μετοχών) η είσπραξη των φορολογικών οφειλών θα μπορούσε επίσης να επιτευχθεί με την καταναγκαστική πώληση ή και ανταλλαγή αυτών υπό προϋποθέσεις προς άμεση εξόφληση των φορολογικών οφειλών.
Το Τμήμα Φορολογίας εφαρμόζει επίσης την πρακτική του συμψηφισμού φορολογικών οφειλών εσωτερικά μεταξύ των φόρων που οφείλονται στο Τμήμα με επιστρεπτέα ποσά από το Τμήμα, καθώς επίσης και με επιστροφές ή/και πληρωμές από άλλα Τμήματα / Υπηρεσίες / Οργανισμούς. Αυτό το μέτρο θα μπορούσε να ενισχυθεί εντάσσοντας και άλλες πηγές εισοδημάτων των φορολογουμένων, ώστε να εξοφλούνται αυτόματα οι φορολογικές τους οφειλές.
Ποιες άλλες πρωτοβουλίες θα αναλάβετε στο θέμα της διεκπεραίωσης των φορολογικών φακέλων των πολιτών, ώστε να περιοριστεί περισσότερο η γραφειοκρατία που παρατηρείτο τα προηγούμενα χρόνια;
Είναι πλέον αισθητό στους φορολογούμενους πολίτες το γεγονός ότι το Τμήμα Φορολογίας κατά την τελευταία διετία έχει προχωρήσει με την εκκαθάριση των δηλώσεων ατόμων και εταιρειών. Συγκεκριμένα, εκεί που υπήρχε μια καθυστέρηση έξι (6) ετών για την εκκαθάριση των δηλώσεων, πλέον το Τμήμα βρίσκεται ήδη στην εκκαθάριση του φορολογικού έτους 2021 και βρίσκεται σε εκκρεμότητα μόνο το φορολογικό έτος 2022 που είναι και το τελευταίο που υποβλήθηκε από τα άτομα.
Η εξέλιξη αυτή αποτελεί τεράστιο βήμα τόσο για την ταχύτερη εξυπηρέτηση του κοινού καθώς και ως προς την διαχείριση των εργασιών του Τμήματος για την πιο έγκαιρη φορολογική συμμόρφωση των φορολογουμένων. Ο εν λόγω στόχος έχει επιτευχθεί μέσω της συστηματικής δουλειάς και προγραμματισμού από το Τμήμα έχοντας πλήρως και άμεσα διαθέσιμη την πληροφόρηση μέσω της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων.
Το Τμήμα έχει επίσης διασυνδέσεις με μητρώα άλλων Τμημάτων / Υπηρεσιών / Οργανισμών και εξασφαλίζει πληροφορίες μέσω της ανταλλαγής πληροφόρησης με το εξωτερικό, κάτι το οποίο μειώνει κατά πολύ τη γραφειοκρατία και τις καθυστερήσεις για τη διεκπεραίωσης υποθέσεων.
Η προαναφερθείσα πρόοδος μαζί με την αυτοματοποίηση πολλών εργασιών που διατίθενται στο κοινό μέσω του νέου μηχανογραφικού συστήματος TaxForAll (TFA), έχει ως αποτέλεσμα την ταχύτερη εξασφάλιση πιστοποιητικών και εκκαθαριστικών από τους φορολογούμενους και μείωσης της γραφειοκρατίας.
Μέσω των η-υπηρεσιών που προγραμματίζονται να δοθούν στο κοινό και της ένταξης όλων των ειδών των φόρων στο νέο μηχανογραφικό σύστημα TFA δεν αναμένεται να έχουμε τις καθυστερήσεις που αντιμετωπίζονταν μέχρι πρότινος, αντιθέτως προσβλέπουμε στην αμιγώς αυτοματοποιημένη εξυπηρέτηση του κοινού.
Πόσο ικανοποιημένοι είστε από τις νέες τεχνολογικές υποδομές που έχετε εφαρμόσει;
Όπως έχω προαναφέρει, το Τμήμα Φορολογίας εφαρμόζει πλέον το νέο μηχανογραφικό σύστημα TaxForAll (TFA). To TFA αποτελεί τη νέα τεχνολογική υποδομή του Τμήματος που αναμένεται να αυτοματοποιήσει αρκετές από τις εργασίες του Τμήματος. Με βάση το TFA αναδιαμορφώνονται οι διαδικασίες του Τμήματος, ώστε να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη ομοιομορφία στις εργασίες του Τμήματος. Επιπλέον, το TFA αναμένεται να δώσει στο Τμήμα τα εργαλεία που χρειάζονται για την ενίσχυση των εργασιών του ως προς την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης των φορολογουμένων και την έγκαιρη διαχείριση των φορολογικών οφειλών.
Το έργο της υλοποίησης του TFA πρόκειται να ολοκληρωθεί σε τρείς φάσεις. Από τον Μάρτιο 2023 έχει τεθεί σε εφαρμογή η Φάση Α’ του TFA χωρίς καθυστερήσεις και χωρίς να προκληθεί η οποιαδήποτε ταλαιπωρία στα υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα που συναλλάσσονται με το Τμήμα όσον αφορά στο Φ.Π.Α.. Η επιτυχής εφαρμογή της Φάσης Α’ οφείλεται στη συστηματική εργασία και το προσωπικό που είναι εντεταλμένο μέσω της Ομάδας Έργου για τον σχεδιασμό, παρακολούθηση, τον έλεγχο και την έγκαιρη παρέμβαση όπου κρίνεται αναγκαίο. Οι Φάσεις Β΄ και Γ΄ να υλοποιούνται παράλληλα εισάγοντας παράλληλα νέες λειτουργίες και τα υπόλοιπα είδη φόρων που εφαρμόζει το Τμήμα.
Παράλληλα με το TFA και μέσω του TFA το Τμήμα προγραμματίζει να εισάγει εργαλεία τεχνίτης νοημοσύνης AI αρχικά για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κοινού και έπειτα για την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης.
Με βάση τα πιο πάνω, η ικανοποίηση από τις νέες τεχνολογικές υποδομές που έχει σήμερα στη διάθεσή του το Τμήμα και ή πολλά υποσχόμενη τεχνολογία που αναμένεται να έχει στο εγγύς μέλλον είναι δεδομένη.
Ποια νέα μέτρα επεξεργάζεται το Τμήμα Φορολογίας για πάταξη της φοροδιαφυγής;
Η φοροδιαφυγή είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο βασισμένο στην έλλειψη φορολογικής συνείδηση, η οποία μεταφράζεται και στην κουλτούρα της κάθε κοινωνίας, και για αυτό σε κάποιες χώρες εμφανίζεται σε μικρότερα και σε κάποιες άλλες σε πιο αυξημένα μεγέθη. Συνεπώς οι προσπάθειές μας κινούνται προς τη μείωση της φοροδιαφυγής μέσω της έγκαιρης αντιμετώπισης των φαινομένων που παρουσιάζονται και αυξάνοντας τα επίπεδα φορολογικής ενημερότητας.
Όπως έχω προαναφέρει, Το Τμήμα έχει στη διάθεσή του στοιχεία εισοδήματος από άλλα Τμήματα / Υπηρεσίες / Οργανισμούς και από ξένες χώρες μέσω της αυτόματης ανταλλαγής πληροφορίων. Όλη διαθέσιμη πληροφόρηση τυγχάνει της απαραίτητης ανάλυσης και επεξεργασίας και σε αντιπαραβολή με τα δηλωθέντα εισοδήματα, μέσω πρακτικών διαχείριση κινδύνου, προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες ως προς τη συμμόρφωση των φορολογουμένων. Κάποιες από τις πρακτικές που εφαρμόζονται, ανάλογα με τα επίπεδα κινδύνου, είναι η ενδελεχής έρευνα, η ενημέρωση των φορολογουμένων παραχωρώντας προθεσμία συμμόρφωσης πριν την ποινική δίωξη, είτε επιβάλλοντας πρόσθετες φορολογίες. Όλα τα πιο πάνω φέρουν όλες τις απαραίτητες χρηματικές επιβαρύνσεις και πρόστιμα που επιβάλλονται για την καθυστερημένη φορολογική συμμόρφωση.
Εδώ να αναφέρω ότι θεωρώ απαραίτητη την επιβολή αυστηρότερων ποινών για την καθυστέρηση στην εκπλήρωση των φορολογικών υποχρεώσεων, όπως η υποβολή φορολογικών δηλώσεων και της καθυστερημένης εξόφλησης φορολογικών οφειλών.
Ποιες σημαντικές αλλαγές έχουν γίνει στα φορολογικά δεδομένα τον τελευταίο χρόνο;
Για τα φυσικά πρόσωπα, κατά το 2023 έχει τροποποιηθεί το νομοθετικό πλαίσιο φορολόγησης σε φόρο εισοδήματος για σκοπούς πρώτης εργοδότησης ατόμων στην Κύπρο για σειρά ετών, δεδομένου ότι αυτά πληρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις εργοδότησης και προηγούμενης φορολογικής κατοικίας για συγκεκριμένο διάστημα.
Για τα νομικά πρόσωπα, εφαρμόζοντας το κοινοτικό κεκτημένο, έχει ψηφιστεί εντός του 2023 και έχει τεθεί σε εφαρμογή η υποχρέωση υποβολής Συνοπτικού Πίνακα Πληροφοριών Ελεγχόμενων Συναλλαγών από το φορολογικό έτος 2022 για τις εταιρείες που έχουν την υποχρέωση που προκύπτει από συγκεκριμένα κριτήρια. Η πρώτη φορά υποβολής του εν λόγω πίνακα αναμένεται με τη δήλωση του φορολογικού έτους 2022 εντός του 2024.
Κατά το τέλος του 2022, ο Έφορος είναι αρμόδιος για την επιβολή και είσπραξη του τέλους Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών 0,4% επί της πώλησης ακινήτου ή μετοχών εταιρείας που κατέχει ακίνητη ιδιοκτησία, υπό προϋποθέσεις. Εντός του 2023 το Τμήμα έχει προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες επιβολής και είσπραξης του τέλους.
Ποια είναι τα έσοδα του κράτους από τους άμεσους και τους έμμεσους φόρους το 2023;
Τα έσοδα του Τμήματος για το έτος 2023 ανήλθαν στα €6,7εκ σημειώνοντας αύξηση περίπου 11% σε σχέση με τα έσοδα του 2022 που είχαν ξεπεράσει για πρώτη φορά τα €6εκ.
Επιπλέον των πιο πάνω, το Τμήμα Φορολογίας εισπράττει εισφορές ΓΕΣΥ και το τέλος Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, ποσά τα οποία δεν συμπεριλαμβάνονται στα έσοδα του Τμήματος λόγω της μεταφοράς τους στον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) και στον Κεντρικό Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών, αντίστοιχα. Κατά το 2023 εισπράχθηκαν €76,9εκ για εισφορές ΓΕΣΥ και €26,45εκ. για το τέλος Κεντρικού Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών.
Πόσο θα βοηθήσει της εργασίες του Τμήματός σας η νέα φορολογική μεταρρύθμιση;
Αποστολή του Τμήματος παραμένει η συνεπής εφαρμογή των νομοθεσιών επιδιώκοντας τα χαμηλότερα επίπεδα φοροδιαφυγής διασφαλίζοντας τη δίκαιη φορολόγηση με τρόπο που να ενισχύει την εμπιστοσύνη του φορολογούμενου, καθώς και η αποτελεσματική συλλογή των φορολογικών εσόδων του Κράτους με το ελάχιστο δυνατό κόστος.
Ιδανικά με την φορολογική μεταρρύθμιση θα επιλυθούν θέματα ομοιομορφίας των προνοιών όλων των φορολογικών νομοθεσιών και ειδικότερα διατάξεις που προνοούν για τις ποινές, χρηματικές επιβαρύνσεις και τα διαθέσιμα εισπρακτικά μέτρα καθώς επίσης να υπερισχύσει το πνεύμα της φορολογικής δικαιοσύνης, ώστε να είναι ευρύτερα αποδεκτή.
Με την όποια φορολογική μεταρρύθμιση, το Τμήμα Φορολογίας παραμένει πάντα στην πρώτη γραμμή επαφής με τους φορολογούμενους και τους εκπροσώπους τους, και θα κληθεί να προσαρμόσει τα μηχανογραφικά συστήματά του, να εκπαιδεύσει προσωπικό και πολίτες και να εφαρμόσει το νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα είναι αποτέλεσμα της φορολογικής μεταρρύθμισης.
Κατά συνέπεια, η συνέχεια της απρόσκοπτης εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου από το Τμήμα, παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένη με την απλότητα και ευκρίνεια των νομοθεσιών, τη φορολογικής δικαιοσύνη, το χρονικό περιθώριο που θα δοθεί για την κατανόηση, εκπαίδευση και την ενσωμάτωση των προνοιών τους στα μηχανογραφικά συστήματα του Τμήματος.
