Μιχάλης Δημοσθένους*
Κάθε χρόνο περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αναπτύσσουν μια καρδιακή νόσο. Υπολογίζεται ότι περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με στεφανιαία νόσο. Η στεφανιαία νόσος είναι η πιο συχνή καρδιακή νόσος και αφορά τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών – των αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στον καρδιακό μυ. Κάθε χρόνο η στεφανιαία νόσος σκοτώνει περίπου εννέα εκατομμύρια ανθρώπους – το 2019 ήταν ο μεγαλύτερος δολοφόνος στον κόσμο. Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα στατιστικά, η επικέντρωση της ιατρικής κοινότητας στη διάγνωση και θεραπεία της νόσου είναι επιτακτική. Στην Κύπρο, περίπου το 35% των θανάτων αποδίδεται σε καρδιαγγειακά νοσήματα.
Διάγνωση και θεραπεία
Η διάγνωση της στεφανιαίας νόσου γίνεται από τον καρδιολόγο ο οποίος χρησιμοποιεί διάφορες δοκιμασίες και εξετάσεις για να διαπιστώσει αν η παροχή αίματος στην καρδιά είναι μικρότερη από τις ανάγκες που έχει. Αυτές οι εξετάσεις αφορούν το ηλεκτροκαρδιογράφημα, τις δοκιμασίες κόπωσης και αιμάτωσης το μυοκαρδίου καθώς και την αξονική στεφανιογραφία.
Ακολούθως, ο ασθενής για τον οποίο τίθεται η υποψία για στεφανιαία νόσο οδηγείται για καθετηριασμό των στεφανιαίων αρτηριών. Ο καθετηριασμός γίνεται με τοπική αναισθησία και με ειδικούς καθετήρες που οδηγούνται στα στεφανιαία μας αγγεία συνήθως από το χέρι και σπανιότερα πλέον από το πόδι, χρωματίζεται ο αυλός τους.
Ανάλογα με το αποτέλεσμα του καθετηριασμού συνέρχεται η ομάδα καρδιάς κάθε νοσηλευτηρίου και συστήνεται ένας τρόπος αντιμετώπισης σε κάθε ασθενή.
Ενώ η αντιμετώπιση εξατομικεύεται, η απόφαση που θα ληφθεί πρέπει να λαμβάνεται από κοινού με τον ασθενή και τον θεράπων ιατρό και να βασίζεται στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες που εκδίδονται κατά διαστήματα από την ευρωπαϊκή (ESC/EACTS) ή την αμερικάνικη καρδιολογική εταιρεία (AHA/ACC).
Οι παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για τη λήψη της απόφασης είναι πολλοί. Κάποιοι από αυτούς ευνοούν την εμφύτευση στεντ και το μπαλονάκι και άλλοι ευνοούν τη χειρουργική επαναιμάτωση (χειρουργείο ανοιχτής καρδιάς). Αυτοί οι παράγοντες περιγράφονται από τις τελευταίες οδηγίες της ευρωπαϊκής καρδιολογικής και καρδιοχειρουργικής εταιρείας και δίνουν μια σαφή κατεύθυνση στους επαγγελματίες υγείας. Στην Κύπρο γίνονται περίπου 5500 καθετηριασμοί και περίπου 2000 εξ’ αυτών καταλήγουν σε αγγειοπλαστικές (μπαλονάκι ή στεντ). Στον αντίποδα, οι ασθενείς που χρειάζονται και υποβάλλονται σε ανοιχτό χειρουργείο καρδιάς για στεφανιαία νόσο είναι περίπου 600.
Οι παράγοντες που ευνοούν την πρόταση του θεράποντος ιατρού για στεντ ή μπαλονάκι (όπως αυτοί προέκυψαν από μεγάλες μελέτες σε πολλά κέντρα ταυτόχρονα) είναι:
- Η προχωρημένη ηλικία του ασθενούς
- Τα πολλαπλά προβλήματα υγείας
- Ο μεγάλος χειρουργικός κίνδυνος
- Το προηγούμενο χειρουργείο καρδιάς
- Η ακτινοβολία του θώρακα για ακτινοθεραπεία
- Οι ανωμαλίες του θωρακικού τοιχώματος
- Η σοβαρή ασβέστωση της αορτής του ασθενούς
Από την άλλη, οι ασθενείς φαίνεται ότι έχουν καλύτερα αποτελέσματα όταν υποβληθούν σε ανοιχτό χειρουργείο καρδιάς εάν:
- Έχουν επηρεασμένη λειτουργία της καρδιάς τους
- Σακχαρώδη διαβήτη
- Έχουν ήδη βάλει κάποιο στεντ το οποίο έχει ξανά στένωση
- Έχουν βλάβες σε πολλές στεφανιαίες αρτηρίες
- Οι βλάβες που έχουν είναι σε δύσκολα σημεία ή σε σημεία με μεγάλη ποσότητα ασβεστίου
Σε κάθε περίπτωση, τα αποτελέσματα του στεφανιογραφικού ελέγχου (του καθετηριασμού) μελετώνται από την ομάδα καρδιάς κάθε νοσοκομείου που αποτελείται από ειδικούς καρδιολόγους και καρδιοχειρουργούς με στόχο να προτείνεται η καλύτερη λύση σε κάθε ασθενή.
*MD, PhD, FACS, Καρδιοχειρουργός, Mediterranean Hospital of Cyprus
