Κώστας Μαυρίδης*
Πρόσφατα αναφερθήκαμε στο μυθιστόρημα «Υποταγή». Εκεί περιγράφεται ένα σενάριο στο εγγύς μέλλον, όπου στον 2ο γύρο των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία, βρίσκονται αντιμέτωποι δύο ακραίοι: ο ισλαμιστής υποψήφιος και ο υποψήφιος της γαλλικής ακροδεξιάς. Τα «μετριοπαθή κόμματα» στηρίζουν τον ισλαμιστή, ο οποίος με την ανάληψη της εξουσίας ανατρέπει τις αξίες της γαλλικής δημοκρατίας και του ευρωπαϊκού φιλελευθερισμού. Σήμερα, σε παραδοσιακά φιλόξενες κοινωνίες της Ευρώπης, παρατηρείται μια πόλωση με σημαντική στροφή εκατομμυρίων πολιτών προς ακροδεξιά σχήματα. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ακραίοι καθώς και πλείστοι μετριοπαθείς πολίτες –από τον ευρωπαϊκό βορρά μέχρι τον ευρωπαϊκό νότο– με κοινή διαπίστωσή τους τη σταδιακή «εγκατάλειψη» των αξιών της πολιτισμικής ισορροπίας της σύγχρονης ευρωπαϊκής κοινωνίας. Η επικρατούσα πολιτική «διανόηση», ιδιαίτερα σε Αθήνα-Λευκωσία (εκτός φωτεινών εξαιρέσεων), που ανακύκλωνε για χρόνια τα περί «ρατσιστών και φασιστών», αδυνατεί να εξηγήσει τη μαζική ακροδεξιά στροφή εις βάρος των «μετριοπαθών» κομμάτων και της δογματικής αριστεράς.
Όταν η πολιτική αντιπαλότητα καταλήγει ανάμεσα σε δύο ακραίους, όπως στη Γαλλία, με επιλογή πλέον το «μη χείρον», θα πρέπει να αναζητηθούν εξηγήσεις για το πρόβλημα, έξω από τις καθιερωμένες θεωρίες. Η επικρατούσα εγχώρια πολιτική «διανόηση» αρνείται την πραγματικότητα κι εμμένει σε θεωρίες που αποτελούν μέρος του προβλήματος. Η αναγνώριση της πραγματικότητας θα σήμαινε κατεδάφιση θεωριών, στις οποίες χτίστηκαν καριέρες, φήμη, κι ενδεχομένως δύναμη και πλούτος. Για χρόνια τεκμηριώναμε ότι σημαντικό ποσοστό των εκφραστών της «κοινωνικής αποστροφής» δεν μεταλλάχθηκε ξαφνικά σε «απάνθρωπους ρατσιστές» και «φοβικούς», όπως η επικρατούσα «διανόηση» ανακυκλώνει, μαζί με μερικούς επαγγελματίες/ακτιβιστές εξαρτώμενους ευρωπαϊκών κονδυλίων.
Δύο τουλάχιστον πολιτικά φαινόμενα στρέβλωσαν τις εξελίξεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Στην οικονομία επικράτησε για δεκαετίες μια δεξιόστροφη μετατόπιση προς «νεοφιλελεύθερες» πολιτικές, εγκαταλείποντας την ισορροπία της ελεγχόμενης οικονομίας της αγοράς. Στο κοινωνικο-ιδεολογικό πεδίο, υπήρξε αντίστροφη μετατόπιση με «πολιτικές ανοικτών συνόρων» και «δικαιωμάτων», που επέφεραν ραγδαία αλλαγή της καθημερινότητας, την οποία ο πολίτης βιώνει ως παράνομη και ανεξέλεγκτη μετανάστευση, που οδηγεί τις κοινωνίες μας προς τον αυταρχισμό και πολιτισμική αλλοίωση αξιών. Τα δύο αλληλοσυνδέονται, αφού η παράνομη μετανάστευση καταλήγει πηγή φτηνής εργασίας για τους «νεοφιλελεύθερους», ενώ η διαπίστωση της πολιτισμικής και κοινωνικής αλλοίωσης θεωρείται φοβία και προκατάληψη. Ταυτόχρονα, στενά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα με πολεμικές συγκρούσεις και φτωχοποίηση, εντείνουν την οικονομική και πολιτισμική ανασφάλεια της καθημερινότητας, που γίνεται οργή προς όσους θεωρούν «φοβία» τον καθημερινό αγώνα επιβίωσης! Αντί ορθολογισμού με πρώτο την αναγνώριση της πραγματικότητας, η πολιτική «διανόηση» έμεινε στις θεωρίες της αδυνατώντας να αναγνωρίσει την πολιτική στρέβλωση. Χαρακτηριστικά, η Ευρ. Επιτροπή χρηματοδότησε (με χρήματα των ευρωπαίων πολιτών) εκστρατεία αποδοχής της ισλαμικής μαντίλας στην ΕΕ ως «στοιχείου απελευθέρωσης»!
Εν μέσω περιφρόνησης και άρνησης της πραγματικότητας, επικρατεί εγκατάλειψη κι απόγνωση, την οποία τροφοδοτούν τα δύο πολιτικά άκρα στον ανταγωνισμό τους. Όμως, στη δημοκρατία οι επιλογές δεν πρέπει να περιορίζονται ανάμεσα στο «μη χείρον» των δύο άκρων, που οδηγούν την Ευρώπη στην υποταγή, αλλά στον ανταγωνισμό προς την οικονομική και πολιτισμική ευημερία και ασφάλεια.
*Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ – S&D, Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
