Των Sam Jones (Ζυρίχη), John Paul Rathbone (Λονδίνο) και Demetri Sevastopulo (Ουάσινγκτον)
Τρεις εβδομάδες αφότου ξεκίνησε η εισβολή στην Ουκρανία, και το μέγεθος των στρατιωτικών γκαφών γίνεται ξεκάθαρο. Το αποτέλεσμα του πολέμου του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin εξακολουθεί να μην είναι καθόλου βέβαιο: λίγες είναι οι πληροφορίες που υπάρχουν αναφορικά με τον ρυθμό φθοράς των ουκρανικών δυνάμεων, ενώ ο ρωσικός στρατός εξακολουθεί να υπερτερεί σε άνδρες και όπλα τον γείτονά της.
Εν τω μεταξύ, έχουν αυξηθεί οι πιθανότητες κλιμάκωσης, καθώς η ρωσική ηγεσία προσπαθεί να αποκτήσει και πάλι το πλεονέκτημα.
Αλλά στην πρώτη φάση αυτής της επίθεσης, η στρατιωτική ιστορία του Κρεμλίνου είναι μια ιστορία αποτυχίας. Δυτικοί αξιωματούχοι του τομέα άμυνας έχουν εκτιμήσει πως οι ρωσικές απώλειες κυμαίνονται μεταξύ των 2.000 και 6.000. Με βάση τα στοιχεία από παρόμοιες συγκρούσεις, αυτό υποδηλώνει πως έχουν συλληφθεί ή τραυματιστεί οι τριπλάσιοι ή τετραπλάσιοι. Στο μέσο σημείο της, για το διάστημα αυτών των τριών εβδομάδων, η εκτίμηση είναι υψηλότερη απ’ όσο ήταν οι απώλειες συνολικά των Αμερικάνων και Βρετανών στρατιωτικών κατά τη διάρκεια 20 ετών στο Αφγανιστάν.
Σημαντικές είναι και οι απώλειες της Ρωσίας σε υλικό. Το Oryx blog έχει καταγράψει 1.034 κατεστραμμένα, με ζημιές, εγκαταλελειμμένα ή αιχμάλωτα ρωσικά οχήματα, κομμάτια πυροβολικού και αεροσκαφών. Σε αυτά περιλαμβάνονται 173 τανκς, 261 τεθωρακισμένα και οχήματα μάχης πεζικού, και 28 πυραυλικά συστήματα εδάφους-αέρος.
Ο Justin Bronk, research fellow του Royal United Services Institute του Ηνωμένου Βασιλείου, που συνέγραψε βιβλίο αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό της Ρωσίας υπό τον Πούτιν, είπε πως οι απώλειες «είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ότι σε οποιαδήποτε άλλη πρόσφατη σύρραξη» περιλαμβανομένων της Γεωργίας, της Τσετσενίας ή του Αφγανιστάν την δεκαετία του 1980.
Οι αναλυτές και οι δυτικοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι συμφωνούν πως ο πρωταρχικός λόγος των ελαττωμάτων της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας είναι η αποτυχία στον τομέα των πληροφοριών, που στρέβλωσε τον στρατιωτικό σχεδιασμό.
Μετά ακολούθησαν αποτυχίες που σχετίζονταν με την βιαστική λήψη αποφάσεων, την εφοδιαστική ανετοιμότητα, τη φτωχή συντήρηση εξοπλισμού και τη χρήση νεαρής ηλικίας, άπειρων στρατιωτών που όλα αυτά μαζί οδήγησαν σε μια κατάρρευση του ρωσικού ηθικού στην πρώτη γραμμή.
Ο στρατηγός Sir Richard Barrons, πρώην επικεφαλής της Κοινής Δύναμης Διοίκησης του Ηνωμένου Βασιλείου είπε πως «υπάρχει κάτι εδώ που είναι συστημικά λάθος… κάπου στην ρωσική αρχιτεκτονική των πληροφοριών, τα γεγονότα επί του εδάφους μετατρέπονται σε μια ανάλυση, αλλά αυτή η ανάλυση είναι στην πραγματικότητα ένα αφήγημα για να στηρίξει την προκαθορισμένη άποψη της ανώτατης ηγεσίας του Κρεμλίνου».
Ως αποτέλεσμα, η σκοπούμενη εκστρατεία της Ρωσίας –μια επίθεση που προβλέφθηκε με βάση την ταχύτητά της και με βάση την πολιτική αδυναμία της Ουκρανίας- έχει καταλήξει σε μια κοινή επιχείρηση μάχης που απαιτούσε εφοδιαστικό και επικοινωνιακό σχεδιασμό που δεν φαίνεται να υπάρχει, λένε οι αναλυτές.
Οι πρώτες αποτυχίες της Ρωσίας προέκυψαν εντός των πρώτων 24 ωρών του πολέμου, όταν εμποδίστηκαν οι μυστικοί στρατιώτες των ειδικών δυνάμεων που είχαν εκ των προτέρων λάβει θέση προκειμένου να πλήξουν σοβαρά την ουκρανική πολιτική ηγεσία. Οι αερομεταφερόμενες δυνάμεις της ελίτ VDV, γνωστές για τα γαλάζια μπερέ τους, που υποτίθεται πως θα εξασφάλιζαν σημεία-κλειδιά, όπως το αεροδρόμιο Hostomel βόρεια της πρωτεύουσας, μετά την αρχική τους επιτυχία απωθήθηκαν από την ισχυρή ουκρανική αντίσταση.
Δυο μεταγωγικά αεροσκάφη καταρρίφθηκαν πάνω από το Hostomel από ουκρανικές δυνάμεις.
«Ο ουκρανικός στρατός συνολικά περίμενε μια τέτοιου είδους εισβολή από το 2014» λέει ο Barrons. «Και τους έδωσαν το δώρο αυτών των ελαφρών δυνάμεων που ήρθαν αποσπασματικά, διότι τους υποτίμησαν, και τις οποίες μπόρεσαν να ξεκληρίσουν».
Το δεύτερο στοιχείο της αρχικής επίθεσης –η ταχεία προέλαση των ρωσικών δυνάμεων, αποφεύγοντας πόλεις και με σκοπό την ταχεία περικύκλωση περιφερειακών ουκρανικών στρατιωτικών μονάδων, καθώς πίστευαν πως θα παρέλυαν λόγω μιας κεντρικής ηγεσίας που δεν θα είχε ηγεσία – αύξησε ακόμα περισσότερο τη ρωσική ευπάθεια.
«Είναι σαν να το αντιμετώπιζαν αυτό ως μια αποστολή στρατιωτικής αστυνόμευσης, όχι μια εισβολή ενάντια ενός σύγχρονου στρατού», ανέφερε ένας δυτικός στρατιωτικός αξιωματούχος. Τα video στα μέσα κοινωνικής δικτύωση, μάλιστα, δείχνουν στρατιώτες από την Rosguardia, την τοπική ένοπλη ομάδα της Ρωσίας, να προελαύνει σε κωμοπόλεις, χωρίς υποστήριξη, ως η δύναμη της πρώτης γραμμής του μετώπου.
Όταν μετά από αρκετές ημέρες μετά την εισβολή οι Ρώσοι διοικητές κατάλαβαν πως χρειάζονταν να προχωρήσουν στη χρήση πιο σοβαρής δύναμης πυρός, το έκαναν με χαοτικό τρόπο: τεράστια κομβόι τανκ και πυροβολικού προχώρησαν, αλλά οι Ουκρανοί ανατίναξαν γέφυρες, προκαλώντας την καθυστέρηση της προέλασης. Οι Ρώσοι σχεδιαστές φαίνεται πως απέτυχαν να περιμένουν αυτή τη βασική αντίδραση, ανέφερε άλλος δυτικός στρατιωτικός αξιωματούχος, σημειώνοντας πως οι μονάδες μηχανικού και οι κατασκευαστές γεφυρών δεν ήταν καν κοντά στο μέτωπο της προέλασης σε ορισμένες φάλαγγες.
«Αυτό που έχουμε δει επί εδάφους είναι ένας εξαιρετικά κακός σχεδιασμός σε συνδυασμό με απολύτως καμία προειδοποίηση προς τους επιχειρησιακούς διοικητές πως ετοιμάζονταν να ρίξουν τους στρατιώτες τους σε επιχειρησιακή μάχη που τους έχει δημιουργήσει έναν τεράστιο αριθμό προβλημάτων» ανέφερε ο Bronk. Πρόσθεσε πως πρόκειται για «σοβαρή αποτυχία» τακτικών, τεχνικών και διαδικασιών (TTPs – tactics, techniques, procedures).
Ακόμα και τα τρομερά αντιαεροπορικά συστήματα της Ρωσίας έμειναν ευάλωτα στα φθηνά τουρκικά drones Bayraktar TB2 που τα λειτουργούσαν οι Ουκρανοί. Εικόνες στο Twitter, για παράδειγμα, έδειχναν τα ουκρανικά TB2 να καταστρέφουν τους εκτοξευτήρες Buk, το ίδιο πυραυλικό σύστημα που χρησιμοποιήθηκε στην κατάρριψη του εμπορικού αεροσκάφους MH17 το 2014.
Εν τω μεταξύ, επί του εδάφους, χιλιάδες αντιαρματικών πυραύλων με τους οποίους οι δυτικές δυνάμεις προμήθευαν την Ουκρανία για εβδομάδες, έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικοί, καθώς στρατιώτες του πεζικού μπόρεσαν να στήσουν ενέδρα και να επιτεθούν σε απομονωμένες ομάδες ρωσικών ελαφρών οχημάτων και ακινητοποιημένες πομπές βαρέων οχημάτων με απροστάτευτες πτέρυγες.
Οι πληροφορίες από ανοικτές πηγές υποδηλώνουν πως οι στρατιωτικές υποδομές επικοινωνιών της Ρωσίας δεν είχαν καλές επιδόσεις: οι προηγμένοι κρυπτογραφημένοι ασύρματοι Azart και Akveduk που υποτίθεται πως άρχισαν να χρησιμοποιούνται από τις ρωσικές μονάδες το 2017, φαίνεται πως είχαν έλλειψη ή δεν είχαν επαρκές βεληνεκές, όπως αναφέρεται σε έκθεση του RUSI.
Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, έχουν αναρτηθεί φωτογραφίες Ρώσων να χρησιμοποιούν φθηνούς και μη κρυπτογραφημένους κινεζικούς ασύρματους, και τα δικά τους κινητά τηλέφωνα, για να επικοινωνούν με τους διοικητές. Ως αποτέλεσμα, ακόμα και ερασιτέχνες ασυρματιστές που βρίσκονται εκατοντάδες μίλια μακριά, μπορούσαν να συντονιστούν με τις ρωσικές στρατιωτικές επικοινωνίες σε πραγματικό χρόνο, όπως δείχνουν τα threads του Twitter με δεκάδες καταγεγραμμένα ρωσικά μηνύματα.
Ο ανεπαρκής εξοπλισμός υπήρξε η αιτία και άλλων αποτυχιών: Ουκρανοί έχουν μοιράσει εικόνες ρωσικών οχημάτων με κατεστραμμένα λάστιχα που έχουν κολλήσει στη λάσπη. Οι ειδήμονες λένε πως τα λάστιχα είναι οπωσδήποτε φθηνές, πολιτικές εκδοχές αυτών που χρειάζεται ο ρωσικό στρατός, υποδηλώνοντας, όπως και στην περίπτωση των ασυρμάτων, την ενδημική διαφθορά στις αμυντικές προμήθειες της Ρωσίας.
«Οι Ρώσοι είναι πολύ καλοί στις στρατιωτικές παρελάσεις. Ξοδεύουν εβδομάδες για να γυαλίσουν τα πάντα. Αλλά είναι ένα προσωπείο», ανέφερε ένας ευρωπαίος αμυντικός αξιωματούχος.
Το μεγαλύτερο ερώτημα που συνεχίζει να μπερδεύει τους αναλυτές, όμως, είναι γιατί η Ρωσία δεν έχει ακόμα χρησιμοποιήσει την απείρως ανώτερη αεροπορική της δύναμη για να προστατεύσει καλύτερα τις δυνάμεις της, και να αντιστρέψει το αδιέξοδο επί εδάφους.
Ανώτερος Αμερικάνος αμυντικός αξιωματούχος είπε πως η Ουκρανία ήταν «πολύ δημιουργική» στο πώς χρησιμοποίησε την αεράμυνά της, κάνοντας εξαιρετικά αποτελεσματική χρήση φθηνών drones, και οι δυνάμεις της χώρας προέβαλαν πολύ σθεναρότερη αντίσταση απ’ όσο περίμεναν οι ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. «Βάζουν τους πόρους εκεί που χρειάζονται περισσότερο και το κάνουν γρήγορα. Είναι προσαρμοστικοί και εύστροφοι… χτυπούν και φεύγουν», είπε.
Ο ρωσικός στρατός δεν έχει εμπειρία σε τόσο εκτεταμένο πόλεμο ταυτόχρονα από ξηράς και αέρος, ανέφερε ο αξιωματούχος. «Είναι μια επιχείρηση που δεν είχαν διεξάγει ποτέ στο παρελθόν, από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο δηλαδή».
Ο αξιωματούχος είπε πως η Ρωσία έχει επίσης πρόβλημα να ενοποιήσει τις επίγειες και αεροπορικές δυνάμεις της σε μια «κοινή» δύναμη. Είπε πως ενώ η Ρωσία έχει αναβαθμίσει τον στρατό της και έχει αποκτήσει προηγμένα συστήματα, «δεν φαίνεται… πως έχουν υιοθετήσει τα κατάλληλα επιχειρησιακά concepts για να χρησιμοποιήσουν αυτές τις σύγχρονες δυνατότητες».
Οι αποτυχίες είχαν ως αποτέλεσμα μια ευρεία, αν και ίσως προσωρινή, κατάρρευση του ηθικού, σύμφωνα με το Πεντάγωνο και με τις βρετανικές υπηρεσίες στρατιωτικών πληροφοριών. Υπάρχουν ακόμα και αποδείξεις πως Ρώσοι στρατιώτες σαμποτάρουν οι ίδιοι τον εξοπλισμό τους, ανέφεραν αξιωματούχοι.
Η μέση ηλικία των Ρώσων στρατιωτών στην Ουκρανία είναι 20-25 ετών, σύμφωνα με έναν δυτικό στρατιωτικό αξιωματούχο, έναντι των 30-35 που είναι οι Ουκρανοί, που έχουν καλύτερο εξοπλισμό και επίσης έχουν τον αγώνα με το μέρος τους.
Εν τω μεταξύ, πολλοί από τους νεαρούς Ρώσους στρατιώτες δεν ήξεραν καν ότι τους έστελναν στην Ουκρανία, πόσω μάλλον ότι θα έπρεπε να πυροβολήσουν άλλους ρωσόφωνους.
«Έχει γίνει ξεκάθαρο πως πολλοί Ρώσοι πεζικάριοι απλά δεν είναι πρόθυμοι να πάνε στην επίθεση» λέει ο Chris Donnelly, σύμβουλος τεσσάρων γενικών γραμματέων του ΝΑΤΟ σε θέματα Σοβιετικού στρατού. «Μόλις αρχίσει το ηθικό πραγματικά να καταρρέει έτσι, τότε δεν έχεις πια στρατό».
Οι Ρώσοι έχουν χρησιμοποιήσει κληρωτούς και κακώς εκπαιδευμένους και κατώτερα στρατεύματα, λέει ο Donnelly, σε μια προφανώς σπασμωδική επιστροφή των επιχειρησιακών διοικητών στο εγχειρίδιο των σοβιετικών τακτικών της αποστολής αναλώσιμων δυνάμεων πρώτα ώστε να «απορροφήσουν τη δύναμη πυρός».
Το ερώτημα είναι πώς θα προσαρμοστεί η Ρωσία. Τις τελευταίες ημέρες οι ρωσικές δυνάμεις έχουν αυξήσει τη χρήση πυρός μακρού βεληνεκούς και έχουν εκτοξεύσει συνολικά περισσότερους από 800 πυραύλους. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις πως φάλαγγες στα βόρεια και ανατολικά του Κιέβου προετοιμάζονται να επιχειρήσουν μια νέα προσέγγιση.
Κάποια από τα τανκ και άλλα οχήματα σε ένα μακρύ κομβόι που στο κοντινότερο σημείο του απέχει 15 χιλιόμετρα από το Κίεβο, έχουν επίσης βγει από τον κεντρικό οδικό άξονα. Είναι ασαφές αν τα στέλνουν σε διαφορετική κατεύθυνση ή αν κρύβονται κάτω από δέντρα.
Αλλού, οι στόχοι της Ρωσίας φαίνεται να είναι να περικυκλώσουν και να πολιορκήσουν έναν επαρκή αριθμό ουκρανικών πόλεων, να καταλάβουν το Κίεβο και να διώξουν την κυβέρνηση Zelensky. Ενώ οι ρωσικές δυνάμεις έχουν δυσκολευτεί στα βόρεια, στα νότια είχαν πολύ μεγαλύτερη επιτυχία και μπορούν ακόμα να ασκήσουν σημαντική δύναμη.
Ερωτήματα εξακολουθούν να υπάρχουν αναφορικά με την ικανότητα των ουκρανικών δυνάμεων να συνεχίσουν να μάχονται και πόσα από τα αντιαεροπορικά πυρομαχικά τους έχουν απομείνει. Εντός του ουκρανικού στρατού υπάρχει επίσης αυξανόμενη δυσαρέσκεια αναφορικά με τις παλινωδίες της Δύσης αναφορικά με την επιπλέον στρατιωτική στήριξη, όπως για παράδειγμα για την δωρεά μαχητικών MiG ή βαρέως αντιαεροπορικού εξοπλισμού.
Εν τω μεταξύ, η χρήση από τη Ρωσία πυροβολικού και μη κατευθυνόμενων βομβών προκαλεί βαριές απώλειες πολιτών. Και τα περισσότερα σημάδια δείχνουν προς μια περαιτέρω κλιμάκωση από το Κρεμλίνο.
Ο κίνδυνος, ανέφερε ένας απόστρατος ανώτερος βρετανός αξιωματούχος πληροφοριών, είναι στην προσπάθεια να βγει από τις τακτικές της καταστροφές στην Ουκρανία, η Μόσχα να «φτάσει με τις γκάφες σε ένα στρατηγικό αδιέξοδο με ακόμα χειρότερες επιπτώσεις» για την Ουκρανία και πιθανότατα τον κόσμο.
ΠΗΓΗ: euro2day.gr – Financial Times
