Νίκος Γ. Σύκας*
Προσεγγίζουμε μη γραμμικά ‘multisource, multilayer’ προβλήματα (κλιματική κρίση, απώλεια βιοποικιλότητας, πανδημίες, φυσικές καταστροφές, ανισότητες, καρκίνος, Αλτσχάιμερ κ.ά.) με ένα γραμμικό τρόπο. Στη νέα εποχή του εκθετικού ρίσκου, η παγκόσμια κοινότητα αντιμετωπίζει τις πολλαπλές και αλληλένδετες κρίσεις με συμβατικές μονοδιάστατες προσεγγίσεις, γραμμικά μοντέλα και παραδοσιακά στατικά εργαλεία. Χρειάζεται μια ολιστική Μεταρρύθμιση της Καινοτομίας με βασικούς άξονες τα εκθετικά αποτελέσματα ‘asymmetric outcomes’, την ανθεκτικότητα και το κοινό καλό.
Παρουσιάζεται πιο κάτω ένα νέο διεπιστημονικό εργαλείο ‘cross–cutting tool’ το οποίο μπορεί, μεταξύ άλλων να: α)Ενισχύσει την ανθεκτικότητα της καινοτομίας ‘innovation resilience’, β)προωθήσει ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, γ)επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις, δ)χτίσει ένα ισχυρό εθνικό brand και ε)συμβάλει στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων στον τομέα της υγείας σε συνδυασμό με την Τεχνητή Νοημοσύνη (Network and systems medicine, Graph Theory).
Στο νέο πολύπλοκο, εύθραυστο και ευμετάβλητο τοπίο –από τη φήμη και την πιστοληπτική ικανότητα των χωρών μέχρι την επιχειρηματική βιωσιμότητα, τη Βιοοικονομία, την ‘Υγεία για όλους’, την ανθεκτικότητα των οικισμών και την εικόνα κυβερνήσεων, πολιτικών αρχηγών και κομμάτων– οι αρνητικές ασυμμετρίες (κίνδυνοι) είναι αμέτρητες, ενώ οι θετικές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) είναι σπάνιες.
Αλλαγή παιγνιδιού στη σκακιέρα της πολιτικής και της ανάπτυξης
Το ρεκόρ εκλογικής μεταβλητότητας, η πολυπλοκότητα και ο κατακερματισμός που χαρακτηρίζουν το πολιτικό – κομματικό τοπίο οδηγούν σταδιακά σε ριζικές αλλαγές στον πολιτικό χάρτη τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα. Οι τάσεις αυτές αναμένεται να ενταθούν σημαντικά το 2024. Μια έξυπνη κίνηση στην πολιτική σκακιέρα μπορεί να ανατρέψει δραματικά τα δημοσκοπικά δεδομένα, να επιφέρει πρωτόγνωρες διαφοροποιήσεις στα ποσοστά των κομμάτων και να έχει εκθετική επιρροή στα αποτελέσματα των εκλογικών αναμετρήσεων κατά την πενταετία 2024–2028. Πολιτικές ευκαιρίες υπάρχουν τόσο στην κυπριακή όσο και στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες το 90% των έργων ψηφιακής μεταρρύθμισης δεν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες, επιφέροντας μόνο σταδιακές (γραμμικές) βελτιώσεις (incremental improvements). Ο λόγος που οι εταιρείες αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την ψηφιακή μεταρρύθμιση είναι επειδή θεωρούν ότι η τεχνολογία από μόνη της θα επιφέρει εκθετικά αποτελέσματα. Όταν έχεις εκθετική τεχνολογία αλλά γραμμική σκέψη, θα έχεις σταδιακές (γραμμικές) βελτιώσεις. Όταν όμως πολλαπλασιάζουμε τη μη γραμμική σκέψη με εκθετικές τεχνολογίες τότε έχουμε εκθετικά αποτελέσματα.
Στο σημερινό μη γραμμικό κόσμο, η διπλή προσέγγιση εντοπισμού και αξιοποίησης των θετικών ασυμμετριών (εκθετικών ευκαιριών) και αποφυγής των αρνητικών ασυμμετριών (κινδύνων) μπορεί να προσδώσει ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η αξιοποίηση των ευνοϊκών ασυμμετριών μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα. Η αποφυγή των δυσμενών ασυμμετριών μπορεί να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο και να εξαλείψει τον κίνδυνο της καταστροφής.
Στο πιο πάνω πλαίσιο έχω αναπτύξει μια πρωτοποριακή ‘Εργαλειοθήκη Ανθεκτικότητας’ η οποία περιλαμβάνει συνολικά 133 δυναμικά εργαλεία, μη γραμμικά μοντέλα, νέα πλαίσια, πολυπαραμετρικές προσεγγίσεις, σύγχρονες μεθόδους και πρακτικές, πρότυπα και δημιουργικές τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν κατά περίπτωση για την:
- Τροποποίηση της έκθεσης ‘modify the exposure’ ώστε οι οργανισμοί (χώρες, οικισμοί, επιχειρήσεις, brands, νέες καινοτομίες) να είναι ανοικτοί σε θετικές ασυμμετρίες (ευκαιρίες) και κλειστοί σε αρνητικές ασυμμετρίες (κινδύνους).
- Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των κρίσιμων οντοτήτων, των δημοσίων και ιδιωτικών οργανισμών, των οικισμών και των προϊόντων και υπηρεσιών.
- Επιτάχυνση της καινοτομίας και της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης και μετασχηματισμό των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών προς μια έξυπνη και πράσινη οικονομία.
- Προσαρμογή στις αρχές του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και διοικητικού πλαισίου (ESG) – ένα από τα βασικά κριτήρια που εφαρμόζονται από τους διεθνής οίκους αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
- Ενίσχυση του θετικού αντίκτυπου και διεύρυνση του κοινωνικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
- Ενίσχυση του Κοινοβουλευτικού Ελέγχου – αύξηση της ανθεκτικότητας και του αντίκτυπου των σχεδίων, των έργων και των μεταρρυθμίσεων που προωθούνται για έγκριση.
- Μεγιστοποίηση του αντίκτυπου –επιστημονικού, κοινωνικού και οικονομικού– των Ευρωπαϊκών Επενδύσεων στην Έρευνα & Καινοτομία.
- Μετατροπή της Κύπρου και της Ελλάδας σε Περιφερειακά Κέντρα Έρευνας & Καινοτομίας. Προσέλκυση Άμεσων Ξένων Επενδύσεων.
- Καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, μείωση στο ελάχιστο του διοικητικού κόστους και δημιουργία ενός φιλικού προς τον επιχειρηματία και επενδυτή περιβάλλον.
- Μεγιστοποίηση του αντίκτυπου της εκκλησιαστικής φιλανθρωπίας μέσα από την ανάπτυξη προγραμμάτων Κοινωνικής Καινοτομίας στο τοπικό επίπεδο της ενορίας.
- Ενίσχυση όλων των συντελεστών που συνθέτουν την Εθνική Ισχύ: Οικονομία, Ένοπλες Δυνάμεις, Διπλωματία, Πολιτισμός.
Το ευέλικτο αυτό Πολυεργαλείο παρουσιάζεται αναλυτικά σε ένα πρακτικό Εγχειρίδιο που έχω ετοιμάσει με τίτλο ‘Δημιουργώντας Ανθεκτικές Καινοτομίες στην Εποχή του Εκθετικού Ρίσκου. Ο εν λόγω Οδηγός περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων τη μεθοδολογική προσέγγιση και τη διαδικασία της καινοτομίας στα μη γραμμικά ‘multisource, multilayer’ προβλήματα– από την Επιστήμη και την Τεχνολογία (π.χ. Network and systems medicine & Artificial Intelligence) μέχρι την Κοινωνία και την Οικονομία.
Η έρευνα μου για την ανάπτυξη των πιο πάνω μοντέλων και διεπιστημονικών εργαλείων κάλυψε περισσότερους από 50 διαφορετικούς τομείς και διήρκησε πάνω από 10 χρόνια. Αναφέρονται ενδεικτικά πιο κάτω ορισμένες από τις Ημερίδες που είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω πρόσφατα.
Θερμά συγχαρητήρια και ευχαριστίες στο Πανεπιστήμιο Κύπρου για τη διοργάνωση τριών πολύ σημαντικών και χρήσιμων επιστημονικών εκδηλώσεων: την Ημερίδα «Τεχνητή Νοημοσύνη: Εξελίξεις και Προοπτικές στο Ακαδημαϊκό Περιβάλλον», το 8o Φόρουμ Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας με θέμα «AI & Business: Creating Value, Minimizing Risks» και το 13ο Ετήσιο Επιστημονικό Συνέδριο του Κέντρου Εφαρμοσμένης Νευροεπιστήμης (ΚΕΝ) με θέμα «Συνεισφορά των προγνωστικών μοντέλων και της τεχνητής νοημοσύνης στην εφαρμοσμένη νευροεπιστήμη».
Συγχαίρω επίσης θερμά τον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS) για τη διοργάνωση της Ημερίδας «Facility Management Standards and Technology for Facility Management», το Ίδρυμα Έρευνας & Καινοτομίας για την διοργάνωση της ενημερωτικής εκδήλωσης «Horizon Europe Cluster 6 ‘Food, Bioeconomy, Natural Resources, Agriculture & Environment’ – Available Funding Opportunities (Calls 2024)» και το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής για τη διοργάνωση της Ημερίδας με θέμα «9th ESA PECS Call Briefing 2023» σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος.
Συγχαρητήρια επίσης στο Εθνικό Αγροτικό Δίκτυο του Τμήματος Γεωργίας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών και το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου για τη διοργάνωση του 2ου Παγκύπριου Συνεδρίου “Αγροτική Ανάπτυξη: Από την Έρευνα στην Πράξη”, στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου που σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κύπρου διοργάνωσαν το 5ο Διεθνές Συνέδριο Γραμματισμός και Σύγχρονη Κοινωνία: Δημιουργικότητα, Ισότητα, Κοινωνική Δράση και στον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό Oxygono που σε συνεργασία με το Delphi Economic Forum διοργάνωσαν το 4ο Cyprus Forum με τίτλο Διαφάνεια ‘Transparency’.
Συγχαίρω επίσης θερμά την OEB, το KEBE, την Εταιρεία Κυπριακών Οικονομικών Μελετών ‘The Cyprus Economic Society’ καθώς και τις εταιρείες Financial Media Way και ΙΜΗ για τη διοργάνωση πολλών αξιόλογων Ημερίδων για την οικονομία και την επιχειρηματικότητα.
Ο Δήμο Λευκωσίας, ο Δήμος Στροβόλου, ο Δήμος Ακανθούς, ο Δήμος Λευκονοίκου και όλοι ανεξαίρετα οι ελεύθεροι και κατεχόμενοι Δήμοι και Κοινότητες της Κύπρου είναι άξιοι συγχαρητηρίων για τη διοργάνωση και στήριξη πολλών αξιόλογων επιστημονικών και πολιτιστικών εκδηλώσεων που ενισχύουν την ανθεκτικότητα του τόπου μας.
*Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
