Με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, εγχώριοι αναλυτές από την Λευκωσία μέχρι το λεκανοπέδιο της Αττικής, αποφάνθηκαν ότι «η Τουρκία αναβαθμίζεται πάλι για τον δυτικό κόσμο». Προτού περάσει ένας χρόνος, η σχέση Δύσης-Τουρκίας είναι πρωτόγνωρα βεβαρημένη. Το σχοινί των σχέσεων δεν κόπηκε και δυνατόν να μην κοπεί ποτέ, αλλά το διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον εξελίσσεται σε ναρκοπέδιο για το καθεστώς Ερντογάν.
Οι ενστάσεις στην αμερικανική Γερουσία των ΗΠΑ για την συνεργασία Ερντογάν-Πούτιν και της τουρκικής επιθετικότητας στην Αν. Μεσόγειο, ενισχύθηκαν. Επιπλέον, οι αναφορές του πρώην Υπ. Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάικ Πομπέο, ο οποίος αμφισβήτησε την αποτελεσματικότητα του τουρκικού στρατού κι αποκάλυψε την δυσφορία των ΗΠΑ για τις τουρκικές διασυνδέσεις με ισλαμιστικές οργανώσεις επί θητείας του, ανέδειξαν εμμέσως τον έντονο εκνευρισμό των ΗΠΑ για τις σημερινές δοσοληψίες Ερντογάν-Πούτιν, την άρνηση συμμόρφωσης με τις κυρώσεις και την κατακόρυφη αύξηση του εμπορίου Τουρκίας-Ρωσίας σε καίριους τομείς (π.χ. τεχνολογία). Πρόσφατα, η παρεμπόδιση της ένταξης της Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την Τουρκία, υποχρέωσε ακόμη και τον «εργολάβο» της Τουρκίας, Γεν. Γραμματέα του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ, να τερματίσει τις δηλώσεις περί «κατανόησης των τουρκικών ανησυχιών». Αυτά κι άλλα, έχουν «δηλητηριάσει» ακόμη περισσότερο τις σχέσεις Δύσης-Τουρκίας, που αντικατοπτρίζεται και σε διεθνούς εμβέλειας περιοδικά που επικρίνουν χλευαστικά τον νεοσουλτάνο στην Άγκυρα (πχ. το παγκόσμιας εμβέλειας «Economist»).
Στο πλαίσιο ΕΕ-Τουρκίας, οι τουρκικές ενταξιακές είχαν νεκρώσει προ πολλού ενώ στο περιθώρειο μπήκε και η «θετική ατζέντα» που η ΕΕ πρότεινε για συνεργασία σε συγκεκριμένους τομείς (μεταναστευτικό, εμπόριο, γεωπολιτική σταθερότητα κ.ά.). Το σημερινό στρατηγικό κενό θα πρέπει να διαμορφωθεί από τα κράτη-μέλη κι ιδιαίτερα από Κύπρο κι Ελλάδα.
Πάντως, η καθομολογούμενη συνιστώσα που απέτρεψε μια τουρκική επιδρομή σε ελληνικό νησί, υπήρξε η ενδυνάμωση της αποτρεπτικής ισχύος που εσπευσμένα η Αθήνα πέτυχε, σε συνάρτηση με την θέση ότι ένα «περιορισμένο επεισόδιο» με στόχο να μετατραπούν οι τουρκικές παρανομίες σε διμερή διαφορά, θα οδηγούσε σε ασύμμετρα γενικότερη σύρραξη.
Σε λιγότερο από ένα χρόνο, η σχέση Τουρκίας-Δύσης δεν ενδυναμώθηκε αλλά αποδυναμώθηκε. Αν η Αθήνα ακολουθούσε αντιδυτική πολιτική, η ίδια θα ήταν ο μεγάλος χαμένος. Οποιαδήποτε αποστασιοποίησή της, θα ήταν «δώρο» στην Τουρκία η οποία θα αναπλήρωνε πρόθυμα το κενό με ανταμοιβή στο πολλαπλάσιο. Η προετοιμασία για το ενδεχόμενο τουρκικής επιδρομής είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να το αποτρέψουμε, αλλά το ερώτημα παραμένει: Πώς θα επικρατήσει το Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο χωρίς μηχανισμό επιβολής του; Πώς θα αντιμετωπιστεί η τουρκική επεκτατικότητα; Οι νομικοί πιθανόν να προτάσσουν τους κανόνες δικαίου, οι διπλωμάτες την διπλωματία, οι οικονομολόγοι την δυναμική των οικονομικών συμφερόντων, οι λόγιοι τις αξίες του πολιτισμού, οι θεωρητικοί θα αναλώνονται στην θεωρητική «επίλυση συγκρούσεων» στα χαρτιά…. Ωστόσο, την απάντηση έδωσε ο Θουκυδίδης. Όλοι οι συντελεστές ισχύος έχουν σημασία, αλλά πυρήνας και πολλαπλασιαστής παραμένει η αποτρεπτική ισχύς.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
