Ανεβαίνουν οι τόνοι μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας μετά το επεισόδιο με την ανταλλαγή πυρών μεταξύ αστυνομικών και ομάδας ενόπλων έξω από το χωριό Μπάνισκο το Σαββατοκύριακο, που κατέληξε στον θάνατο τεσσάρων ατόμων (ενός αστυνομικού και τριών μελών της ένοπλης ομάδας).
Την Τετάρτη αφέθηκαν ελεύθεροι τέσσερις από τους οκτώ Σέρβους του Κοσόβου που είχαν συλληφθεί για την επίθεση και τη δολοφονία του αστυνομικού, λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, όπως ανέφεραν οι εισαγγελείς.
Στην επίθεση εμπλέκονται 30 ένοπλοι. Τρεις εξ΄αυτών σκοτώθηκαν και συνολικά οκτώ συνελήφθησαν την Κυριακή και τη Δευτέρα. Δεν είναι σαφές όμως τι συνέβη με την υπόλοιπη ομάδα.
Στο μεταξύ, οι αρχές του Κοσόβου επιμένουν ότι πίσω από την δράση της ένοπλης εγκληματικής ομάδας κρύβεται η Σερβία, προσκομίζοντας νέα στοιχεία που, όπως υποστηρίζουν, αποδεικνύουν τους δεσμούς της με την κυβέρνηση της γειτονικής χώρας.
Τι υποστηρίζει η Πρίστινα
Από την αρχή το Κόσοβο κατηγόρησε τη Σερβία ότι βρίσκεται πίσω από την παραστρατιωτική ομάδα που έστησε ενέδρα σε περιπολία της αστυνομίας και συγκρούστηκε με τις δυνάμεις του την Κυριακή.
Πλέον, οι αρχές στην Πρίστινα προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα παρουσιάζοντας μια σειρά σύγχρονων όπλων– μεταξύ των οποίων δύο τεθωρακισμένα οχήματα σερβικής κατασκευής και ένας εκτοξευτής χειροβομβίδων- που υποστηρίζουν ότι χρησιμοποίησε η ομάδα. Επικαλούνται επίσης ένα έγγραφο που φέρεται να δείχνει ότι ο εκτοξευτής χειροβομβίδων, κατασκευασμένος από την εταιρεία όπλων Zastava, έχει παραδοθεί στην ομάδα από τον σερβικό στρατό.
Η κυβέρνηση του Κοσόβου ισχυρίζεται επίσης ότι αρχηγός της εγκληματικής ομάδας είναι ένας γνωστός πολιτικός, Σέρβος του Κοσόβου, που είναι πιστός στον Σέρβο πρόεδρο, Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Υποστηρίζει επίσης ότι ένας από τους τρεις ενόπλους που σκοτώθηκαν την Κυριακή, σε ανταλλαγή πυρών αφού μετά την δολοφονία του αστυνομικού οχυρώθηκαν στη μονή Αγίου Στεφάνου στο Μπάνισκο και ακολούθησε ανταλλαγή πυρών με την αστυνομία, είναι πρώην σωματοφύλακας του αρχηγού της υπηρεσίας πληροφοριών της Σερβίας Αλεξάνταρ Βουλίν. Ο Βουλίν μπήκε σε καθεστώς κυρώσεων από τις ΗΠΑ τον Ιούλιο για διαφθορά.
Επίσης, ο υπουργός Εσωτερικών του Κοσόβου Τζελάλ Σβέσλα δημοσίευσε ένα βίντεο στο οποίο αποδεικνύεται, όπως είπε, ότι ο Μίλαν Ραντόιτσιτς, αναπληρωτής αρχηγός του κόμματος Srpska Lista στο Κόσοβο, είναι μεταξύ των ενόπλων. Η Σερβία όμως αμφισβητεί την αξιοπιστία του υλικού.
Το κόμμα Srpska Lista υποστηρίζεται από το Βελιγράδι και κυριαρχεί στους τέσσερις δήμους με σερβική πλειοψηφία στο βόρειο Κόσοβο.
«Αυτή η ομάδα προήλθε από τη Σερβία, εκπαιδεύεται στη Σερβία, χρηματοδοτείται από αυτούς και εξοπλίζεται επίσης από τον στρατό της Σερβίας και την αστυνομία της», δήλωσε στον Guardian ο Σβέσλα. «Μερικά από τα όπλα προέρχονται από τις αποθήκες του στρατού και παραδόθηκαν σε τρομοκράτες που ήρθαν στο Κόσοβο από τη Σερβία», συνέχισε ο Σβέσλα, προσθέτοντας ότι το υπουργείο του μοιράστηκε τα στοιχεία που έχει στην διάθεσή του με δυτικές πρεσβείες και πρακτορεία. «Αυτό που ήθελαν να κάνουν είναι να καταλάβουν το έδαφος του Κοσόβου και να ανοίξουν ένα νέο κανάλι επικοινωνίας, έναν νέο δρόμο από τη Σερβία προς το Κόσοβο», είπε, προσθέτοντας ότι ο τελικός στόχος είναι η διχοτόμηση της χώρας.
Πώς μπορεί να επηρεάσουν τις συνομιλίες οι κατηγορίες
Από την πλευρά του, ο Σέρβος πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη του σερβικού κράτους, λέγοντας ότι οι Σέρβοι του Κοσόβου αναγκάστηκαν να ξεσηκωθούν ενάντια στην «εθνοκάθαρση» που διέπραξε η κυβέρνηση του Κοσόβου. Παράλληλα όμως κήρυξε επίσημη ημέρα πένθους για τους τρεις νεκρούς ενόπλους στο Κόσοβο.
Η νέα πίστα εντάσεων έρχεται σε μια περίοδο που βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες, με τη μεσολάβηση της ΕΕ, με στόχο την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Βέβαια οι συνομιλίες κολλάνε σε δύο σημεία, καθώς ο Βούτσιτς είναι κάθετος στο ότι δεν θα αναγνωρίσει ποτέ το Κόσοβο και η κυβέρνηση του Κοσόβου αρνείται να δημιουργήσει μια ημιαυτόνομη ένωση σερβικών δήμων.
Οι ΗΠΑ έχουν ταχθεί υπέρ των συνομιλιών και μέχρι στιγμής υποστήριζαν την Ευρώπη που έριχνε μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την αποτυχία των συνομιλιών στον πρωθυπουργό του Κοσόβου, Άλμπιν Κούρτι.
Το τελευταίο επεισόδιο όμως θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα, όπως εξηγεί ο Guardian. Ήδη η κυβέρνηση Μπάιντεν ερευνά την εμπλοκή του Βελιγραδίου στην παραστρατιωτική ομάδα. Εάν διαπιστωθεί ότι εμπλέκεται ο Βούτσιτς, θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί η προσέγγιση των ΗΠΑ αλλά και της ΕΕ στις διαπραγματεύσεις, που έχουν κατηγορηθεί ότι μεροληπτούν υπέρ των θέσεων της Σερβίας.
Η «κόκκινη γραμμή»
«Είναι ολοένα και πιο ξεκάθαρο ότι υπήρχε ένα σενάριο να προκληθεί μια σύγκρουση έτσι ώστε ο σερβικός στρατός να εισέλθει στη συνέχεια για να προστατεύσει τον σερβικό λαό στο βορρά και να εφαρμόσει έτσι τη διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Σερβία Σόνια Μπισέρκο.
«Αυτή η επιχείρηση, ανεξάρτητα από το ποιος είναι άμεσα υπεύθυνος για αυτήν στο Βελιγράδι, έχει ξεπεράσει μια κόκκινη γραμμή που η Δύση δεν μπορεί να ανεχθεί», είπε χαρακτηριστικά.
