Ελίζα Στασοπούλου*
Μια εταιρική πράξη (corporate action/event) είναι μία εξέλιξη η οποία έχει αποφασισθεί από το Διοικητικό Συμβούλιο εταιρείας και έχει εγκριθεί από τους μετόχους της και δυνατό να επιφέρει ουσιώδεις αλλαγές στις αξίες της εταιρείας. Οι εταιρικές πράξεις δύναται να έχουν άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις στους μετόχους και να επηρεάσουν άμεσα ή βραχυπρόθεσμα την τιμή διαπραγμάτευσης μίας αξίας στην χρηματιστηριακή αγορά.
Παραδείγματα εταιρικών πράξεων περιλαμβάνουν διασπάσεις μετοχών (split), διανομή μερισμάτων- χρηματικά ή μη-, συγχωνεύσεις και εξαγορές, εκδόσεις δικαιωμάτων, δωρεάν παραχώρηση μετοχών, spin-offs κτλ.
Οι επενδυτές είτε οι δυνητικοί επενδυτές κάποιου τίτλου θα πρέπει να κατανοούν την εταιρική πράξη της εταιρείας εφόσον είναι ένα γεγονός που φέρνει ουσιαστικές αλλαγές σε μια εταιρεία και επηρεάζει τους μετόχους της όπως επίσης και την τιμή της μετοχής της. Μία εταιρική πράξη μπορεί να αντανακλά στην οικονομική κατάσταση μίας εταιρείας καθώς και στο βραχυπρόθεσμο μέλλον της όπως για παράδειγμα η διανομή μερισμάτων σε μετρητά ή οι δωρεάν μετοχές, περιπτώσεις όπου ο μέτοχος επωφελείται ανάλογα.
Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι εταιρικών πράξεων – υποχρεωτικές και εθελοντικές. Υποχρεωτικές εταιρικές πράξεις αποφασίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας όπως π.χ συγχωνεύσεις και διασπάσεις μετοχών. Οι μέτοχοι δεν χρειάζεται να ενεργούν σε αυτές τις πράξεις, αλλά επηρεάζονται ως δικαιούχοι.
Επιγραμματικά αναφέρονται πιο κάτω τα είδη εταιρικών πράξεων για τις οποίες το Χρηματιστήριο ενεργεί για την ανάγκη καθορισμού του τρόπου και της διαδικασίας προσαρμογής της τιμής των κινητών αξιών:
Αύξηση μετοχικού κεφαλαίου με:
- Καταβολή μετρητών
- Κεφαλαιοποίηση αποθεματικών
- Έκδοση μετατρέψιμου ομολογιακού δανείου
- Σύνθετες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (συνδυασμένες αυξήσεις κτλ.)
Τροποποίηση σύνθεσης μετοχικού κεφαλαίου με:
- Διάσπαση ονομαστικής αξίας μετοχής/ σύμπτυξη αριθμού μετοχών
Ειδικές περιπτώσεις αύξησης μετοχικού κεφαλαίου:
- Ιδιωτική τοποθέτηση
- Επανεπένδυση μερισμάτων
Συγχωνεύσεις:
- Απορρόφηση μη εισηγμένης από εισηγμένη εταιρεία
- Απορρόφηση εισηγμένης από εισηγμένη εταιρεία
Μείωση μετοχικού κεφαλαίου:
- Ακύρωση ιδίων μετοχών
- Ακύρωση μετοχών με αναλογία αντικατάστασης
- Επιστροφή κεφαλαίου στους μετόχους με συνακόλουθη μείωση της ονομαστικής αξίας της μετοχής
Παρακάτω περιγράφονται σε συντομία ορισμένα είδη εταιρικών πράξεων τα οποία αποφασίζονται και εκτελούνται συχνότερα από τις εισηγμένες εταιρείες:
Διάσπαση μετοχών (Split)
Η διάσπαση μετοχών, είναι η εταιρική πράξη κατά την οποία οι υφιστάμενες μετοχές της εισηγμένης εταιρείας διαιρούνται σε περισσότερες με αναλογική μείωση στην τιμή χωρίς μεταβολή στην συνολική χρηματιστηριακή αξία των μετοχών. Η διάσπαση των μετοχών σε αναλογία δύο προς μία είναι η πιο συνηθισμένη. Ένας επενδυτής που κατέχει μία μετοχή θα κατέχει μετά την ολοκλήρωση της εταιρικής πράξης στην περίπτωση αυτή, αυτόματα δύο μετοχές, όπου η κάθε μετοχή θα έχει αξία ακριβώς τη μισή τιμή της αρχικής μετοχής.
Με τον τρόπο αυτό η εταιρεία μειώνει την τιμή της μετοχής της στο μισό με αντίστοιχη αύξηση του συνολικού αριθμού των μετοχών της και ως εκ τούτου η χρηματιστηριακή αγορά θα προσαρμόσει την τιμή την ημέρα που θα εφαρμοστεί η διάσπαση.
Σύμπτυξη Αριθμού Μετοχών (Reverse Split)
Η εταιρική αυτή πράξη , σύμπτυξη αριθμού μετοχών ή αντίστροφη διάσπαση είναι η εταιρική πράξη κατά την οποία οι υφιστάμενες μετοχές μειώνονται με αναλογική αύξηση στην τιμή της μετοχής χωρίς μεταβολή στην συνολική χρηματιστηριακή αξία των μετοχών και συνήθως γίνεται από τις εταιρείες που θέλουν να αυξήσουν την τιμή των μετοχών τους.
Για παράδειγμα ένας μέτοχος που κατέχει 10 μετοχές αξίας €1 η κάθε μία θα έχει μόνο μία μετοχή μετά από αντίστροφη διάσπαση 10 μετοχές προς μία και η μία αυτή μετοχή θα αποτιμάται στα €10.
Μερίσματα
Εταιρείες παραχωρούν μερίσματα είτε σε μετρητά είτε σε μετοχές είτε σε συνδυασμό των δύο. Συνήθως καταβάλλονται σε συγκεκριμένες περιόδους π.χ τριμηνιαία, εξαμηνιαία, ετήσια. Ουσιαστικά, πρόκειται για μερίδιο επί των κερδών της εταιρείας που καταβάλλεται στους κατόχους μετοχών. Τα κέρδη μπορεί να προέρχονται από το τρέχον έτος ή και από προηγούμενα έτη.
Οι πληρωμές μερισμάτων επηρεάζουν τα ίδια κεφάλαια μίας εταιρείας.
Το μέρισμα με την καταβολή μετρητών είναι απλή διαδικασία. Κάθε μέτοχος λαμβάνει ένα χρηματικό ποσό για κάθε μετοχή που κατέχει. Εάν ένας επενδυτής κατέχει 100 μετοχές και το μέρισμα σε μετρητά είναι €0,50 ανά μετοχή, ο μέτοχος θα λάβει ως μέρισμα €50.
Το μέρισμα με τη μορφή μετοχών προέρχεται επίσης από διανεμητέα ίδια κεφάλαια. Εάν για παράδειγμα το μέρισμα υπό την μορφή μετοχών είναι 10% για παράδειγμα, ο μέτοχος θα λάβει 1 επιπλέον μετοχή για κάθε 10 μετοχές που κατέχει.
Εάν η εταιρεία που διανέμει τα κέρδη έχει 1 εκ. μετοχές ως εκδομένο κεφάλαιο, το μέρισμα υπό την μορφή μετοχών θα αυξήσει τις εκδομένες μετοχές της σε 1,1 εκ. Συγκεκριμένα η αύξηση των μετοχών μειώνει τα κέρδη ανά μετοχή και ως εκ τούτου η τιμή μειώνεται.
Έκδοση Δικαιωμάτων Προτίμησης (Rights issue)
Ένας εκδότης που αποφασίζει να προχωρήσει με την εταιρική πράξη της έκδοσης δικαιωμάτων προτίμησης ουσιαστικά προσφέρει πρόσθετες ή νέες μετοχές σε υφιστάμενους μετόχους. Οι υφιστάμενοι μέτοχοι έχουν το δικαίωμα να αγοράσουν ή να λάβουν αυτές τις μετοχές πριν προσφερθούν σε νέους επενδυτές.
Εξαγορές και Συγχωνεύσεις (Mergers and Acquisitions)
Μία συγχώνευση συμβαίνει όταν δύο ή περισσότερες εταιρείες συνδυάζονται σε μία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να συμφωνούν υπό όρους. Συνήθως, η μία εταιρεία παραδίδει τις μετοχές της στην άλλη
Σε μία εξαγορά, η εταιρεία αγοράζει το πλειοψηφικό μερίδιο των μετοχών της σκοπευόμενης εταιρείας. Οι μετοχές δεν ανταλλάσσονται αλλά ούτε και συγχωνεύονται. Οι εξαγορές μπορεί να είναι φιλικές ή εχθρικές.
Δυνατή είναι επίσης και η αντίστροφη εξαγορά και η αντιστροφή συγχώνευση. Σε αυτό το σενάριο μία εταιρεία μικρότερη σε μέγεθος αποκτά μια μεγαλύτερη εισηγμένη εταιρεία, συνήθως μία εταιρεία που δεν αναπτύσσεται. Η μικρότερη εταιρεία με την συγχώνευση της με τη δημόσια εταιρεία μετατρέπεται σε εισηγμένη εταιρεία χωρίς να ακολουθήσει τη διαδικασία της εισαγωγής τίτλων που πραγματοποιείται με μία νέα εταιρεία που αιτείται την εισαγωγή των τίτλων της σε χρηματιστηριακή αγορά. Μετά την εταιρική πράξη δύναται να αλλάξει το όνομα της και να εκδώσει και νέες μετοχές.
Spin – Off
Η εταιρική πράξη του spin off αφορά στην περίπτωση όπου μία υφιστάμενη δημόσια εταιρεία προχωρεί σε πώληση των περιουσιακών της στοιχείων ή διανέμει τις μετοχές της προκειμένου να δημιουργήσει μία νέα ανεξάρτητη εταιρεία.
Συνήθως οι νέες μετοχές προσφέρονται μέσω έκδοσης δικαιωμάτων προτίμησης σε υφιστάμενους μετόχους πριν προσφερθούν σε νέους επενδυτές. Η πράξη του spin off μπορεί να υποδηλώνει ότι μία εταιρεία είναι έτοιμη για να ανταποκριθεί σε νέες προκλήσεις ή ότι προχωρεί σε αναδιοργάνωση των δραστηριοτήτων της κύριας επιχείρησης.
Με βάση τα πιο πάνω καταλήγουμε στο γεγονός ότι οι εταιρείες ως δυναμικές και όχι ως στατικές οντότητες δρουν εξελικτικά και βάσει του αναπτυξιακού σχεδιασμού τους. Η χρηματιστηριακή αγορά συμπεριφέρεται και δέχεται επιρροές μεταξύ άλλων και με βάση τις διεθνείς εξελίξεις, την πορεία των εργασιών και αποφάσεων των εισηγμένων εκδοτών κτλ. και συνεπώς οι μέτοχοι και οι επενδυτές να είναι ενήμεροί και να κατανοούν εταιρικές αποφάσεις των εκδοτών που δυνατό να επηρεάσουν τις επενδύσεις τους.
Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου ως ευρωπαϊκή δυναμική χρηματαγορά συνεχίζει να καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια, για να είναι ένας σημαντικός αναπτυξιακός πυλώνας για τις επιχειρήσεις και την οικονομία μας και λειτουργεί με σκοπό να βοηθά τους συμμετέχοντες στην χρηματιστηριακή αγορά και τις Εισηγμένες Εταιρείες για να δραστηριοποιούνται σε ένα όσο το δυνατόν ανταγωνιστικότερο και ευέλικτο χρηματοοικονομικό περιβάλλον.
Το Χρηματιστήριο είναι πάντοτε στη διάθεση σας για τυχόν απορίες ή διευκρινήσεις χρειάζεστε.
*Λειτουργός Α’, Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου
