Του Χρίστου Χ. Ιωσηφίδη*
Η προεδρεύουσα της Κυπριακής Δημοκρατίας έσπευσε αυθημερόν, «καθηκόντως», μας είπαν, να υπογράψει την απόλυση του Γενικού Ελεγκτή, λίγες μόνο ώρες μετά την έκδοση της καταδικαστικής απόφασης του Δικαστικού Συμβουλίου. Η υπογραφή παραπέμπει σε παρόμοια υπόθεση προηγούμενων δεκαετιών, όταν ο τότε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Μακάριος απουσίαζε κατά την ημέρα εκτέλεσης των καταδικασθέντων σε θάνατο και την εκτέλεση υπέγραψε ο τότε προεδρεύων της Δημοκρατίας
Η πολύ ευρεία και έντονη κατακραυγή ήταν αναμενόμενη. Και εύλογη. Και δικαιολογημένη. Ο καταδικασθείς Γενικός Ελεγκτής είχε αναδειχθεί ως ο μοναδικός αξιωματούχος του Κράτους ο οποίος με ιδιαίτερη επιμονή κατόρθωσε να αποκαλύψει σκάνδαλα διαπλοκής και διαφθοράς που μπορούσαν να οδηγήσουν κάποιους, όχι όλους, ενώπιον δικαστηρίων. Για παράδειγμα, ο Βοηθός Γενικού Εισαγγελέα ( Deputy Attorney -General), κρίθηκε ότι δεν «αντιλήφθηκε» ότι το πρόσωπο, με πολύ ασυνήθιστο όνομα, για το οποίο υπέγραφε την αναστολή ποινικής δίωξης, ήταν πρώην πελάτης του σε δικηγορικό γραφείο όπου απασχολείτο και η σύζυγος του. Ουδείς τον κατηγόρησε για «ανάρμοστη συμπεριφορά» και /ή «ανίκανο» να εκτελεί τα καθήκοντα του. Εκπρόσωποι της Κυβέρνησης μίλησαν με τα καλύτερα λόγια για το έργο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Επιτροπή της Βουλής διέκοψε τις εργασίες της προς τιμή του απολυθέντα Γενικού Ελεγκτή. Κόμματα και Οργανώσεις αποφασίζουν για συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας…
Η απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου θα παραμείνει στην ιστορία. Έγκριτοι νομικοί και άλλοι πολιτικοί σχολιαστές αποφάνθηκαν ήδη επί δύο τουλάχιστον βασικών σημείων, επί των οποίων συμφωνούμε: Πρώτον, το Δικαστήριο, για να εκδώσει τη καταδικαστική του απόφαση, περιορίστηκε καθαρά στις νομικές πτυχές της υπόθεσης. Δεν έλαβε καθόλου υπόψη το κλίμα και την πίεση κάτω από την οποία διαδραματίστηκαν τα γεγονότα. Μόνο «δίκασε» και, κατά συνέπεια, απέτυχε να «απονείμει δικαιοσύνη». Το πιο κάτω ανέκδοτο, που κυκλοφορεί μεταξύ του δικηγορικού κόσμου, μπορεί να εξηγήσει μέρος της λαϊκής οργής έναντι της απαράδεκτης δικαστικής απόφασης: Επί αγγλοκρατίας , Κύπριος, εξερχόμενος του δικαστηρίου, παραπονείτο για το άδικο της ποινής που του είχε επιβληθεί. Τον φωνάζει πίσω ο δικαστής και του εξηγεί: «Εδώ δικάζουμε. Δεν απονέμουμε δικαιοσύνη!».
Δεύτερον, με ιδιαίτερα αχρείαστα αυστηρό και επικριτικό λόγο/λεξιλόγιο, κατά πολύ πιο αυστηρό και επικριτικό από αυτό στην απόφαση Ερωτοκρίτου, όπου επιβλήθηκε και ποινή φυλάκισης, κατ’ επανάληψη το Δικαστήριο τόνισε τα λάθη και παραλείψεις του Γενιού Ελεγκτή κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του. Ουδεμία αναφορά γίνεται σε σχέση με το πολύ αξιόλογο έργο του Αξιωματούχου.
Είναι εύλογο να διερωτηθεί ο κοινωνιολόγος, νομικός αναλυτής για τους λόγους για τους οποίους το Δικαστήριο επέλεξε την έκδοση τέτοιας απόφασης. Ο τρόπος επιλογής και προαγωγής των μελών του δικαστικού σώματος είναι ουσιαστικός. Δεν γνωρίζουμε το Βιογραφικό Σημείωμα ενός εκάστου. Είναι όμως γεγονός ότι η συνήθης προαγωγή γίνεται με βάση την αρχαιότητα. Μακαριστός, πρώην Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου, γόνος Πρωτοκολλητή, υπολόγιζε με ακρίβεια το χρόνο κατά τον οποίο θα προαγόταν και θα επιλεγόταν για το αξίωμα του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ανεξάρτητα από λάθη και παραλείψεις που ήθελαν προκύψει. Μέλος Τελεσίδικου Δικαστηρίου δίκασε, προηγουμένως, υπόθεση επαρχιακού δικαστηρίου για την οποία αναφέρθηκε κατ΄ έφεση ανάρμοστη συμπεριφορά του δικαστικού οργάνου. Το εφετείο παραγνώρισε πλήρως τους ισχυρισμούς του εφεσείοντα. Η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων . Δικαστικές αποφάσεις ανατρέπονται από το Εφετείο για λάθη και παραλείψεις δικαστών. Όποιος παράγει έργο, κάνει και λάθη. Μόνο τα λάθη και οι παραλείψεις του Γενικού Ελεγκτή κρίνονται «ανάρμοστη συμπεριφορά». Διότι με τέτοια «συμπεριφορά» κινδύνευε να καταρρεύσει το σαθρό μας σύστημα και κάποιοι να χάσουν τα προνόμια τους.
Προκύπτει λοιπόν ότι για να διορθωθεί το σύστημα θα πρέπει, μετά από σχετική τροποποίηση του Συντάγματος, οι υποψηφιότητες για τα ανώτατα δικαστικά αξιώματα να τυγχάνουν έγκρισης από τη Βουλή, μετά από λαϊκή διαβούλευση.
* Nομικός, κοινωνιολόγος, διεθνολόγος
Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων-ΕΕΑΔ, Μέλος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
