Κλείνοντας δύο χρόνια σε συνθήκες πανδημίας, ο Covid-19 έχει αλλάξει πολλά πράγματα σε διαφορετικές πτυχές και δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Μία τέτοιου είδους αλλαγή στις πολιτικές τάσεις αναδεικνύει μελέτη του Ινστιτούτου Μπένετ του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ για τη Δημόσια Πολιτική που κάνει λόγο για μειωμένη ανοχή στο λαϊκισμό.
Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι το κύμα λαϊκισμού το οποίο έφερε στην εκουσία ριζοσπαστικούς και αντικαθεστωτικούς ηγέτες, όπως ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, θα μπορούσε να χάνει δυναμική. Όπως αναφέρει η μελέτη. μεταξύ της άνοιξης του 2020 και του τελευταίου τριμήνου του 2021, οι λαϊκιστές ηγέτες έχουν δει μέση πτώση της βαθμολογίας έγκρισης 10 ποσοστιαίες μονάδες. Στην Ευρώπη, το ποσοστό των ανθρώπων που σκοπεύουν να ψηφίσουν για ένα λαϊκίστικο κόμμα μειώθηκε κατά μέσο όρο 11 ποσοστιαίες μονάδες- με τα κυβερνώντα λαϊκίστικα κόμματα, όπως το Κίνημα των Πέντε Αστέρων στην Ιταλία και το Fidesz στην Ουγγαρία, να παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη πτώση στη στήριξη.
Να σημειωθεί ότι η ευρωπαϊκή υποστήριξη για τα συστημικά κόμματα αυξήθηκε κατά τη διάρκεια των πρώιμων περιορισμών, ενώ κατά τη διάρκεια της πανδημίας έχασαν την υποστήριξη των ψηφοφόρων ακόμα και τα λαϊκίστικα κόμματα της αντιπολίτευσης, με τα «κύρια» κόμματα της αντιπολίτευσης να κερδίζουν υποστηρικτές.
Πού οφείλεται όμως αυτή η αλλαγή; Μια σειρά από παράγοντες- ανέφερεν οι ερευνητές- παρέσυραν την κοινή γνώμη μακριά από το λαϊκιστικό αίσθημα:
- ο ατυχής χειρισμός της κρίσης του Covid-19 από λαϊκιστές ηγέτες,
- η επιθυμία για σταθερότητα, και
- η πτώση των πολωτικών συμπεριφορών παρέσυραν την κοινή γνώμη μακριά από το λαϊκιστικό αίσθημα, είπαν ερευνητές.
- οι λαϊκιστές ηγέτες θεωρήθηκαν λιγότερο αξιόπιστοι ως πηγές πληροφοριών σχετικά με τον Covid
Στροφή στη mainstream πολιτική
Απομακρυνόμενη από τους εκπροσώπους του λαϊκισμού, η κοινή γνώμη στράφηκε προς την τεχνοκρατική πολιτική, διαπιστώνει η μελέτη, αναφέροντας πως ενίσχυσε την εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις και τους ειδικούς. «Η ιστορία της πολιτικής τα τελευταία χρόνια αφορούσε την εμφάνιση πολιτικών κατά του κατεστημένου που ευδοκίμησαν μέσα στην αυξανόμενη δυσπιστία των ειδικών», δήλωσε ο Ρομπέρτο Φόα, επικεφαλής της έκθεσης.
«Από τον Ερντογάν [της Τουρκίας] και τον Μπολσονάρο [της Βραζιλίας] μέχρι τους «ισχυρούς άνδρες» της Ανατολικής Ευρώπης, ο πλανήτης γνώρισε ένα κύμα πολιτικού λαϊκισμού. Ο Covid-19 μπορεί να οδήγησε αυτό το κύμα στην κορύφωση», εκτίμησε, προσθέτοντας ότι ότι η υποστήριξη για τα αντικαθεστωτικά κόμματα έχει καταρρεύσει παγκοσμίως με τρόπο που δεν παρατηρείται στους περισσότερους mainstream πολιτικούς.
Επιχειρώντας να εξηγήσει την τάση, ο ερευνητής Χαβιέρ Ρομέρο- Βιδάλ σημείωσε ότι η πανδημία δημιούργησε μια αίσθηση κοινού σκοπού μειώνοντας την πολιτική πόλωση που έχουμε δει την τελευταία δεκαετία.
Χωρίς πίστη στη φιλελεύθερη δημοκρατία
Παρά τα ευρήματα, οι ερευνητές τόνισαν ότι η μείωση της υποστήριξης στο λαϊκισμό δεν έχει οδηγήσει σε μεγαλύτερη πίστη στη φιλελεύθερη δημοκρατία. Ενώ η εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις αυξάνεται σταθερά καθ’ όλη τη διάρκεια της πανδημίας, κινούμενη ανοδικά κατά μέσο όρο 3,4 ποσοστιαίες μονάδες στα δημοκρατικά έθνη του κόσμου, η πίστη στη δημοκρατία ως πολιτικό σύστημα σταθεροποιήθηκε.
«Η ικανοποίηση από τη δημοκρατία έχει ανακάμψει ελάχιστα από το μεταπολεμικό ναδίρ του 2019 και εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τον μακροπρόθεσμο μέσο όρο», είπε ο Φόα. «Ορισμένες από τις μεγαλύτερες μειώσεις στην υποστήριξη της δημοκρατίας κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκαν στη Γερμανία, την Ισπανία και την Ιαπωνία – χώρες με μεγάλο ηλικιωμένο πληθυσμό ιδιαίτερα ευάλωτα στον ιό», εξήγησε.
