Οι πρώτες Ευρωεκλογές στην Κύπρο διεξήχθησαν στις 13 Ιουνίου 2004, ενάμιση περίπου μήνα μετά τα δημοψηφίσματα για το σχέδιο Ανάν και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Κύπρος απέκτησε τα πρώτα έξι μέλη της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην 6η κοινοβουλευτική περίοδο.
Οι πρώτοι Ευρωβουλευτές ήταν εκ μέρους του ΔΗΣΥ που συγκέντρωσε ποσοστό 28,23%, οι Ιωάννης Κασουλίδης και Παναγιώτης Δημητρίου, εκ μέρους του ΑΚΕΛ που συγκέντρωσε ποσοστό 27,89% οι Αδάμος Αδάμου και Κυριάκος Τριανταφυλλίδης, εκ μέρους του ΔΗΚΟ, που συγκέντρωσε ποσοστό 17,09% ο Μάριος Ματσάκης και εκ μέρους της κίνησης Για την Ευρώπη ο Γιαννάκης Μάτσης που συγκέντρωσε ποσοστό 10,80%.
Ιωάννης Κασουλίδης, Αδάμος Αδάμου και Γιαννάκης Μάτσης μίλησαν στο ΚΥΠΕ για την εμπειρία τους και για την Ευρώπη του τότε και του σήμερα.
Οι πρώτες εντυπώσεις
Ιωάννης Κασουλίδης και Αδάμος Αδάμου επεσήμαναν την ατμόσφαιρα στο Ευρωκοινοβούλιο μετά το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων για το σχέδιο Ανάν με τον μεν Ευρωβουλευτή – τότε – του ΔΗΣΥ να επικαλείται την θετική του ψήφο για να εξηγήσει την στάση της ε/κ πλευράς και τον δε Ευρωβουλευτή – τότε – του ΑΚΕΛ, που ψήφισε εναντίον του σχεδίου, να εξηγεί ποιες ήταν οι ανησυχίες των Ε/κ.
Ο κ. Κασουλίδης είπε ότι κάποιοι τον γνώριζαν και ως ΥΠΕΞ προηγουμένως κατά την προετοιμασία της ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Η τακτική που ακολούθησε, συνέχισε, για να σπάσει την «παγωμάρα» έναντι των Κυπρίων, ήταν να ασχοληθεί με τα θέματα που απασχολούσαν Ευρωβουλευτές άλλων χωρών, κάνοντας φιλίες και συνεργασίες και είχε στο ΕΛΚ από την αρχή πρωταγωνιστικό ρόλο. Αυτό, θυμάται, βοήθησε στο να αντιμετωπίσουν αργότερα εντός του 2004 τροπολογίες εναντίον της ΚΔ που προώθησαν φιλοτουρκικά συμφέροντα στο ΕΚ λόγω της απόρριψης του σχεδίου Ανάν.
Σημασία, είπε ο κ. Κασουλίδης, έχει πως κινείται ο Κύπριος Ευρωβουλευτής στο ΕΚ. «Αν είναι με θέσεις τόσο κυπροκεντρικές, σε βαθμό που δεν θα συμφωνούν οι άλλοι, έχασες το παιχνίδι».
Η ατμόσφαιρα στις Βρυξέλλες ήταν κατά κάποιο τρόπο αρνητική απέναντί μας, γιατί θεώρησαν ότι αρνηθήκαμε το σχέδιο λύσης μέσω των δημοψηφισμάτων, αλλά αγνοούσαν πολλά βασικά πράγματα, ανέφερε ο Αδάμος Αδάμου, όπως το πώς θα λειτουργούσε αυτό το σχέδιο. Σιγά σιγά, με την προσπάθεια όλων των Ευρωβουλευτών, αλλά και της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της ΚΔ, πρόσθεσε, κατάφεραν να αλλάξουν αυτή την ατμόσφαιρα. Έπρεπε να δουν οι Ευρωπαίοι σε βάθος το Κυπριακό κι αν το σχέδιο Ανάν έλυνε το θέμα της εισβολής και κατοχής, όπως επεσήμανε.
Σημείωσε δε ότι όλοι οι Ευρωβουλευτές τότε, δήλωναν ότι ήθελαν μια σωστή λύση, λειτουργική και βιώσιμη. «Κατά την δική μου προσωπική άποψη αυτή που προσφερόταν μέσα από το σχέδιο Ανάν, δεν ήταν ούτε εφαρμόσιμη, ούτε λειτουργική».
Όλοι οι Ευρωβουλευτές, συνέχισε, ενσωματώθηκαν στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι κι έκαναν καλή δουλειά και σε άλλα θέματα. Είπε ότι ο ίδιος ήταν στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή του ΕΚ για τις σχέσεις με το Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο, και εξιστόρησε πως έκαναν πολλές επισκέψεις τόσο στην Λωρίδα της Γάζας, όσο και στην Δυτική Όχθη. «Κάναμε πολύ καλή δουλειά με τον κ. Κασουλίδη και είχαμε τα εύσημα και από το Ισραήλ και από τους Παλαιστίνιους». Ακόμη βλέπει την δυστυχία τότε στους δρόμους, ανέφερε, κάνοντας λόγο για απαράδεκτη κατάσταση που τότε (2004-2008) είχαν θέσει στην ισραηλινή κυβέρνηση.
Εκφράζοντας άποψη για την σημερινή κατάσταση στη Μέση Ανατολή, ο κ. Αδάμου είπε ότι δεν γνωρίζει αν θα υπάρξει λύση στο πρόβλημα ή θα αποτελέσει την απαρχή ενός γενικότερου πολέμου στην περιοχή, σημειώνοντας ότι ήδη έχουν εμπλακεί πολλές χώρες. «Αυτή είναι η ανησυχία που πρέπει να έχουμε όλοι μας». Ευχήθηκε σύντομα να υπάρξουν διαπραγματεύσεις και να βρεθούν λύσεις και να σέβονται όλοι «την ανθρώπινη ζωή και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».
Ο Γιαννάκης Μάτσης εξήγησε ότι ο λόγος που έβαλε τότε υποψηφιότητα με την κίνηση «Για την Ευρώπη» ήταν επειδή ο ίδιος πίστευε πολύ στην Ευρώπη και πως θα βοηθούσε στην επίλυση του Κυπριακού. Ο κ. Μάτσης είπε ότι κατέβαλλε προσπάθειες για την επίλυση του Κυπριακού τόσο εντός του Ευρωκοινοβουλίου, όσο και προς την κατεύθυνση των ΗΠΑ και πίστευε πως ο ευρωπαϊκός παράγοντας θα μπορούσε να συμβάλλει στην εξεύρεση λύσης, αλλά αυτό δεν έγινε.
Ο Γιαννάκης Μάτσης είπε ότι στην Κύπρο θα πρέπει να ισχύει το «ένας άνθρωπος, μία ψήφος», προσπάθησε να το επιτύχει στο ΕΚ, αλλά υπήρχαν χώρες που αντιτάχθηκαν για δικά τους συμφέροντα.
Το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης
Πάρα πολλές γενιές Κυπρίων έχουν πλέον γεννηθεί και μεγαλώσει εντός της ΕΕ, ανέφερε ο Ιωάννης Κασουλίδης, και αναγνωρίζουν το καλό που έχει επιφέρει η ιδιότητα του μέλους της ΕΕ. «Ανήκουμε σε μια μεγάλη οικογένεια, δεν είμαστε ένα μικρό νησί μόνο του». Έχουμε πολιτικό λόγο στην Ευρώπη και συμμετέχουμε σε διάφορα κοινωνικά και οικονομικά προγράμματα που προσφέρουν μια καλύτερη ποιοτικά ζωή από εκείνη που θα είχαμε εάν δεν ήμασταν μέλη της Ένωσης, επεσήμανε. «Χωρίς αμφιβολία καλά κάναμε και μπήκαμε».
Ο κ. Κασουλίδης θεωρεί ως το μεγαλύτερο κακό που συνέβη στην ΕΕ ήταν το Brexit, μια μεγάλη χώρα – όπως είπε – έφυγε κι εξακολουθεί να υπάρχει ο κίνδυνος εξόδου από άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Η ΕΕ όμως έχει και μια ιστορία, μια παράδοση χρόνων, σημείωσε. Θεωρεί δε πως η εκλογή του συνδυασμού με επικεφαλής την κ. Μελόνι στην Ιταλία απέδειξε την αναγνώριση της αξίας της ενωμένης Ευρώπης και θα πρέπει σε τέτοιες περιπτώσεις «ν’ αναδεικνύουμε τα καλά και είμαστε λιγότερο αυστηροί με τα κακά».
Ο κ. Κασουλίδης θεωρεί ωστόσο ότι η άνοδος της ακροδεξιάς είναι ένα φαινόμενο που «πολύ φοβάμαι ότι δεν έχει παρέλθει. Το περιεχόμενο του δημοψηφίσματος για το Brexit ήταν μια ακροδεξιά εκδήλωση. Τα ξενοφοβικά, ρατσιστικά επιχειρήματα που προτάχθηκαν για να ψηφίσουν οι Βρετανοί ήταν ακροδεξιά και πολλές φορές φασιστικά επιχειρήματα». Η ακροδεξιά ανεβαίνει, θα παίξει ρόλο, φτάνει όσοι είναι υπερμαχοι της Δημοκρατίας και της ελευθερίας, να νιώθουν ότι πάντα πρέπει να αγωνίζονται για να διατηρήσουν αυτό το αγαθό που εδράζεται η ΕΕ, συμπλήρωσε.
Είκοσι χρόνια μετά «δεν είδα ν’ αλλάζουν και πολλά πράγματα», εκτίμησε ο Αδάμος Αδάμου, «η ΕΕ να γίνει μία Ένωση, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, με κοινή εξωτερική πολιτική, με κοινή πολιτική άμυνας κι ασφάλειας, με κοινή κοινωνική πολιτική. Το κάθε κράτος αποφασίζει μόνο του τί θα κάνει με τον λαό του. Πόρρω απέχουμε από το να γίνουμε ΗΠΑ με μία κεντρική κυβέρνηση».
Το κάθε κράτος, είπε, έχει συμφέροντα και προσπαθεί μέσα από την συμμαχία που συμμετέχει να προωθήσει τα συμφέροντα της χώρας του. Ελάχιστοι έμειναν με το όραμα για τις «Ηνωμένες Πολιτείες Ευρώπης». Η περιοχή μας είναι η πυριτιδαποθήκη του κόσμου, ο κόσμος πνίγεται στη θάλασσα αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον, τα προβλήματα πρέπει να λύνονται στις περιοχές που αναφύονται, είπε ο κ. Αδάμου. «Πού είναι ο ανθρωπισμός; Η αλληλεγγύη; Που προωθούν ένα υγιές περιβάλλον να μεγαλώσουν τα παιδιά μας».
Η Ευρώπη χρειάζεται, δήλωσε, μια ηγεσία που θα φέρει τα κράτη μέλη στο τραπέζι και από κοινού να σχεδιάσουν και να πάρουν στον κόσμο κάτω κοινές πολιτικές για το πώς αναβαθμίζεται η ΕΕ στο σύνολό της και όχι η κάθε χώρα να βλέπει τα δικά της συμφέροντα. Χρειαζόμαστε την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά οι ευρωπαϊκές αρχές και αξίες σήμερα εξυπηρετούνται α λα καρτ, πρόσθεσε.
Σήμερα είναι εντελώς διαφορετική Ευρώπη, κατά τον κ. Μάτση που εκτιμά ότι «δεν θα μπορέσει να σταθεί». Η Κύπρος ήταν και είναι η πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης με την ποσότητα φυσικού αερίου που διαθέτει στην ΑΟΖ της, πρόσθεσε.
Οι επικείμενες Ευρωεκλογές
Ιωάννης Κασουλίδης και Αδάμος Αδάμου προέτρεψαν τον κόσμο να προσέλθει στις κάλπες στις 9 Ιουνίου για να εκλέξει αυτόν που πιστεύει ότι είναι καλύτερος να τον εκπροσωπήσει στην Ευρωβουλή.
Υπάρχει αδιαφορία σε όλα τα κράτη μέλη από τον κόσμο για τις ευρωεκλογές και η συμμετοχή είναι πάντοτε χαμηλότερη σε σχέση με τις εθνικές εκλογές, παρατήρησε ο κ. Κασουλίδης θεωρώντας το αυτό φυσιολογικό, αφού «μια έδρα πάνω, μια έδρα κάτω» δεν αλλάζουν κυβερνήσεις, ούτε αλλάζουν τους εθνικούς προϋπολογισμούς. Οσο πλησιάζουμε προς την 9η Ιουνίου πιστεύει ότι θα ενισχυθεί το ενδιαφέρον του κόσμου γιατί θα προσέλθουν οι ψηφοφόροι στις κάλπες και για την τοπική αυτοδιοίκηση. Ο ίδιος αναμένει η προσέλευση να κυμανθεί στα ίδια επίπεδα με εκείνα των τελευταίων ευρωεκλογών.
Είναι λάθος η αποχή, ανέφερε ο κ. Αδάμου, σημειώνοντας ότι το 60-70% των πολιτικών που εφαρμόζουν τα κράτη μέλη της ΕΕ αποφασίζονται στις Βρυξέλλες και το ΕΚ είναι ένας θεσμός που παίζει ρόλο. Οι ευρωεκλογές, είπε, είναι ισάξιες, αν όχι μεγαλύτερης σημασίας από τις τοπικές εκλογές και ο κυπριακός λαός καλά θα κάνει να τις δει με άλλο μάτι, «ως υψίστης σημασίας. Και να στείλει τα άτομα που πιστεύει ο κόσμος ότι μπορούν να υπηρετήσουν καλύτερα το συμφέρον της πατρίδας μας»
«Να πάει ο κόσμος να ψηφίσει, κι ας ρίξει λευκό», είπε από την πλευρά του ο Γιαννάκης Μάτσης αναφορικά με τις επικείμενες Ευρωεκλογές.
