Αλλά ήδη η Wall Street και το Τόκιο ανέκαμψαν δυναμικά, ενώ τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια κατάφεραν να περιορίσουν τις απώλειες μόνο σε λίγα δεκαδικά. Οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν αναπτυχθεί κατά 40% περίπου τον τελευταίο χρόνο, άρα οι απώλειες των τελευταίων ημερών δεν θέτουν σε κίνδυνο μια ετήσια απόδοση σε κάθε περίπτωση θετική.
Είναι πάντως πολύ νωρίς ακόμη για να καταλάβουμε εάν, μετά τις μεγάλες απώλειες τα χειρότερα μπορεί να είναι πίσω μας ή όχι. Τα χρηματιστήρια κυριαρχούνται στην πραγματικότητα από την απόδοση λίγων μεγάλων εταιρειών, των οποίων η κεφαλαιοποίηση είναι υψηλότερη συνδυαστικά από το ΑΕΠ 100 χωρών στον κόσμο.
Οι αγορές είναι ευαίσθητες στις διαθέσεις και ο φόβος των επενδυτών εξαπλώνεται γρήγορα, στέλνοντας στο «κόκκινο» τα χρηματιστήρια σε όλο τον κόσμο και προκαλώντας ζημίες τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Αλλά μόλις περάσει αυτή η στιγμή φόβου, οι ειδικοί αναλυτές της αγοράς υποβαθμίζουν τις βαθιές πτώσεις.
Οπως λέει στη «Ναυτεμπορική» ένας βετεράνος Βρετανός επενδυτής που βρίσκεται για διακοπές στη Τήνο, «οι αγορές είναι ένα θερμόμετρο. Και σήμερα σηματοδοτούν ότι υπάρχουν προβλήματα τόσο στο οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό μέτωπο».
Αυτό που προκάλεσε την πτώση των χρηματιστηρίων, ήταν ο συνδυασμός δύο στοιχείων: ο φόβος της ύφεσης που πλανιέται πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και τη Γερμανία, αλλά και οι άνεμοι του πολέμου που πνέουν πάνω από τη Μέση Ανατολή. Μια ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες, που ήταν ο μεγαλύτερος φόβος της αγοράς, δεν είναι πάντως σήμερα το κεντρικό σενάριο και έτσι θα πρέπει να επιστρέψει κάποια κανονικότητα στην αγορά.
Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η αστάθεια και οι απώλειες στη χρηματιστηριακή αγορά θα μπορούσαν να συμβαίνουν συχνότερα, αναμένοντας την έναρξη μιας περιόδου με μεγαλύτερα σκαμπανεβάσματα μετά την ηρεμία που είχαν βιώσει οι αγορές το πρώτο εξάμηνο του έτους. «Η πρώτη αντίδραση ήταν υπερβολική, αλλά βρισκόμαστε στην αρχή και για τις αγορές αυτού του είδους τα επεισόδια θα μπορούσαν να συμβούν βραχυπρόθεσμα», τονίζει ο πολύπειρος επενδυτής.
Και οι επιπτώσεις στην Ευρώπη; «Αυτά τα γεγονότα πρέπει να πείσουν κυρίως τους Γερμανούς ότι ούτε καν η ισχυρή Γερμανία δεν μπορεί πλέον να τα καταφέρει μόνη της».
Η κρίση της γερμανικής οικονομίας δεν είναι κυκλική, αλλά διαρθρωτική. Η σημερινή κατάσταση οικονομικής στασιμότητας πρέπει να διδάξει στους Γερμανούς ότι ακόμη και η οικονομική ατμομηχανή της Ε.Ε. χρειάζεται την Ευρώπη. Χωρίς έναν κοινό ευρωπαικό προϋπολογισμό, δίχως μια ενιαία βιομηχανική πολιτική και τεχνολογική καινοτομία για τη στήριξη των επιχειρήσεων ,δεν θα φτάσουμε πουθενά.
