Έφη Ξάνθου*
Μας λένε ψέματα. Άλλοτε μικρά, άλλοτε μεγάλα. Άλλοτε είναι τόσο εξόφθαλμα ψέματα που γελά και το παρδαλό κατσίκι, άλλοτε μας προβληματίζει η πεποίθηση με την οποία επιμένουν στο ψέμα τους και μας κάνουν να διερωτόμαστε αν τελικά είναι εμείς που κάνουμε λάθος. Στα αγγλικά αυτό το ονομάζουν «gas lighting», όταν σου ασκείται τόση πίεση που πείθεσαι ότι κάτι είναι αληθινό ενώ οι εμπειρίες και οι αισθήσεις σου σε ενημερώνουν πως δεν είναι. Φτάνεις δηλαδή σε κατάσταση να αμφισβητείς τον ίδιο σου τον εαυτό αφού όλοι γύρω σου επιμένουν πως δεν είναι τα πράγματα όπως εσύ τα κατανοείς.
Πέστε μου λοιπόν, πως να χειριστεί κανείς ένα κράτος που κινεί θεούς και δαίμονες για να σε πείσει πως τα τεκμήρια ενώπιον σου δεν αποδεικνύουν ότι έχουν παραβιάσει τόσο τους νόμους μας όσο και διεθνείς συμβάσεις; Όταν 3 υπουργοί κάνουν κοινή ανακοίνωση τύπου και διαβεβαιώνουν τους Κύπριους πολίτες πως η Κυπριακή Δημοκρατία ΟΥΔΕΠΟΤΕ έχει προχωρήσει σε επαναπροώθηση οιωνεί αιτητών ασύλου πίσω στις χώρες από όπου απέπλευσαν, παρά την ύπαρξη βίντεο που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο για να δει οποιοσδήποτε από εμάς; Παρά την καταγγελία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ότι έχει τεκμήρια επί τούτου και θα τα καταθέσει ενώπιον του Γενικού Εισαγγελέα;
Η κατάσταση έχει ξεφύγει εντελώς. Και η τραγική αφορμή ήταν το ναυάγιο που πήραμε είδηση τη Δευτέρα 17/3/25. Βρέθηκαν 2 επιζώντες, 7 νεκροί και αναζητούνταν τουλάχιστο άλλοι 11 άνθρωποι που χάθηκαν στη θάλασσα όταν το πλοιάριο στο οποίο επέβαιναν βυθίστηκε. Ο Υπουργός Άμυνας την Τρίτη 18/3/25 μας διαβεβαίωνε στο Τρίτο Πρόγραμμα του ΡΙΚ ότι τα στελέχη του Υπουργείου Άμυνας τον είχαν διαβεβαιώσει πως ουδέποτε έλαβαν πληροφόρηση από Μη Κυβερνητική Οργάνωση πως υπήρχε ναυάγιο στην Κυπριακή ΑΟΖ. Μας είπε μάλιστα πως ήταν το πρώτο πράγμα που είχε ρωτήσει τους υπεύθυνους την Δευτέρα όταν μετέβηκε ο ίδιος στη Λάρνακα για να έχει πληροφόρηση από πρώτο χέρι, και του είπαν πως είναι ψέματα αυτά που κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Λίγη ώρα μετά την ζωντανή του παρέμβαση, ο υπουργός έστειλε μήνυμα και διαβάστηκε στον αέρα ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ενημερωθεί από ΜΚΟ την Κυριακή 16/3/25 ότι υπήρχε ναυάγιο, απλά έψαξαν οι δικοί μας και δεν βρήκαν τίποτα… Θα τιμωρήσει ο κύριος υπουργός τα άτομα που την Δευτέρα τον διαβεβαίωναν πως δεν συνέβη τίποτα αλλά την Τρίτη του είπαν άλλα; Όχι, το έκανε γαργάρα.
Εντομεταξύ τους δύο διασωθέντες τους έστειλαν σε δύο διαφορετικά νοσοκομεία και δεν έχει δοθεί πρόσβαση σε ΜΚΟ για να τους πάρουν συνέντευξη. Θα διερευνήσουν το περιστατικό οι «αρμόδιες αρχές». Πάλι κουκούλωμα δηλαδή. Ο Γιώργος Οικονόμου, Υποδιοικητής του ΚΣΕΔ (Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης) απέφυγε να απαντήσει ξεκάθαρα όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο στις 18 Μαρτίου αν είχαν λάβει μήνυμα από ΜΚΟ για ναυάγιο και αν ανταποκρίθηκαν, λέγοντας κατά λέξη «οποιαδήποτε πληροφορία φτάνει στο ΚΣΕΔ, αξιολογείται με ιδιαίτερη προσοχή, δεν αφήνουμε καμία πληροφορία που να μην την διερευνήσουμε και εάν κριθεί αναγκαίο γίνονται έρευνες και με ελικόπτερα και με πλωτά μέσα του συστήματος Έρευνας και Διάσωσης».
Βγαίνει η λοιπόν ανακοίνωση από την UNHCR στις 18 Μαρτίου που ενημερώνει πως στις 14 Μαρτίου είχαν καταγγελίες για 3 επαναπροωθήσεις (pushbacks) που διενήργησε η Κυπριακή Δημοκρατία, στέλνοντας με απειλές πλοία πίσω στη Συρία. Ο Υπουργός Άμυνας δηλώνει πως «ουδέποτε έχει γίνει επαναπροώθηση, είναι παράνομο». Ο υφυπουργός Μετανάστευσης Δρ. Ιωαννίδης δήλωσε στον τηλεοπτικό σταθμό Άλφα στις 19 Μαρτίου ότι «δεν κάνουμε επαναπροωθήσεις υπάρχουν σκάφη που περνούν στα κατεχόμενα ή πάνε στην Ελλάδα. Η παρουσία της Λιμενικής και του Πολεμικού Ναυτικού έχει σοβαρό αποτρεπτικό ρόλο». Και ο νοών νοείτο…Όσον αφορά το βίντεο που κυκλοφορεί με σκάφος της Κυπριακής Δημοκρατίας να επαναπροωθεί σκάφη με παράτυπους μετανάστες και ακούγονται πυροβολισμοί είπε στην ίδια εκπομπή πως είναι πολύ σοβαρά αυτά που ακούγονται ωστόσο κανείς δεν έχει οδηγίες για τέτοια ακραία πράγματα και θα διερευνηθεί. Την επόμενη μέρα έκαναν κοινή δημοσιογραφική διάσκεψη οι 3 υπουργοί και δήλωσαν πως δεν χρειάζεται να γίνει καμία διερεύνηση…
Ρωτάνε τον υπουργό Δικαιοσύνης σε αυτή την κοινή διάσκεψη για το θέμα, αυτός επιμένει πως «το ναυάγιο εντοπίστηκε τυχαία και συμπτωματικά», παρά την λήψη πληροφοριών πως υπήρχε ναυάγιο. Λίγες μέρες μετά, δηλώνει πως τα περιστατικά με τις βάρκες στις 13 και 14 Μαρτίου έλαβαν χώρα εκτός Χωρικών Υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας οπόταν δεν υπάρχει θέμα ευθύνης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης στην ίδια εκπομπή «επισήμανε πως τα αρμόδια θεσμικά όργανα ενήργησαν στο πλαίσιο της νομιμότητας και δεν βλέπει το λόγο διεξαγωγής έρευνας». Τόσο ο Πάλμας όσο και ο Ιώαννίδης επιμένουν πως δεν χρειάζεται έρευνα. Η δε δήλωση του Πάλμα έχει ως εξής «είμαστε σε θέση και έχουμε την βεβαιότητα ότι αυτές οι καταγγελίες, οι οποίες προσάπτονται στις αρμόδιες Αρχές της Δημοκρατίας δεν υφίστανται. Ως εκ τούτου, δεν τίθεται οποιοδήποτε άλλο θέμα διερεύνησης».
Πείτε μου τώρα πως να αντιδράσει ένας φυσιολογικός άνθρωπος σε όλο αυτό το θέατρο του παραλόγου, όταν έχει ήδη δει το βίντεο που κυκλοφόρησε ο έγκριτος δημοσιογράφος του ΣΙΓΜΑ Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου από το Σαββατοκυρίακο που δείχνει επαναπροώθηση παράτυπων μεταναστών με συμμετοχή πλοίου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και πως να μην διερωτάται κανείς για το παρακράτος που έχουμε, όταν οι συγγενείς των Αλλαουιτών και Χριστιανών Σύριων που είχαν μεταβεί στο λιμάνι του Παραλιμνίου για να παραλάβουν τους δικούς τους από τις 13 Μαρτίου 2025 δεν έβρισκαν καμία ανταπόκριση στις αγωνιώδεις προσπάθειες τους να εντοπιστούν οι συγγενείς τους όταν ρωτούσαν τους υπεύθυνους; Που τους θύμωναν κιόλας που τους ενοχλούσαν; Που αναγκάστηκαν να πάρουν τηλέφωνο δημοσιογράφο για να επέμβει μήπως και δεήσουν οι αρχές να ερευνήσουν αν συνέβη κάτι; Και όταν ο δημοσιογράφος αυτός μετέδωσε την πληροφορία και αργότερα ανέβασε βίντεο και φωτογραφίες από την επαναπροώθηση να τον βγάζουν και αναξιόπιστο; Άνθρωπος που υπήρξε αρχισυντάκτης και σε άλλο τηλεοπτικό κανάλι, με δεκαετίες πείρας και έγκριτης δημοσιογραφίας;
Είπαμε, στα αγγλικά το ονομάζουν gaslighting. Στα ελληνικά «μας παραμυθιάζουν». Στην κυπριακή «περιπαίζουν μας μέρα μεσημέρι». Αυτή είναι η κατάντια του κράτους μας. Και διερωτώνται γιατί οι πολίτες δεν πιστεύουν πλέον κανένα αρμόδιο, ούτε καν τα τεκμήρια που μπορούν οι ίδιοι να δουν με τα ίδια τους τα μάτια…
*Μέλος Πολιτικού Συμβουλίου
VOLT Κύπρου
