Του Αντρέα Κεττή*
Η διαπίστωση με την οποία θα ξεκινήσω την τοποθέτηση μου είναι κλισέ αλλά θεωρώ ότι πρέπει να επαναλαμβάνεται με κάθε ευκαιρία: Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 αποτέλεσε μια πολύ σημαντική καμπή για τη χώρα, όχι μόνο σε πολιτικό επίπεδο, αλλά και σε σχέση με τη δυνατότητα άντλησης κονδυλίων και τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές πολιτικές που ενισχύουν την κοινωνική, οικονομική και περιφερειακή συνοχή. Ως γνωστόν, η πολιτική συνοχής της ΕΕ είναι μια από τις βασικές στρατηγικές της Ένωσης, που στοχεύει στη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών των κρατών-μελών και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Για την Κύπρο, μια μικρή νησιωτική χώρα με ιδιαίτερες γεωγραφικές, κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις, η πολιτική συνοχής έχει αποδειχθεί και αποδεικνύεται ολοένα και περισσότερο καίριας σημασίας για την ενίσχυση της οικονομικής σταθερότητας, της κοινωνικής συνοχής και της περιβαλλοντικής προστασίας.
Η στρατηγική της πολιτικής συνοχής βασίζεται σε δύο κύριους πυλώνες:
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ): Το ΕΤΠΑ στηρίζει έργα που αφορούν την καινοτομία, την ανάπτυξη των υποδομών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) και τη βελτίωση της πρόσβασης σε τεχνολογίες και ενέργεια.
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ): Το ΕΚΤ εστιάζει στη βελτίωση των συνθηκών απασχόλησης, στη μείωση της φτώχειας και στην προώθηση της κοινωνικής ένταξης.
Η Κύπρος, παρά την οικονομική ανάπτυξη που έχει επιτύχει τις τελευταίες δεκαετίες, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει συγκεκριμένες προκλήσεις, όπως η γεωγραφική απομόνωση, οι περιορισμένοι φυσικοί πόροι, και η ανάγκη για διαφοροποίηση της οικονομίας. Επιπρόσθετα η Κύπρος παραμένει ευάλωτη στις μεταβολές του διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος, μιας και είναι μια μικρή και ανοικτή οικονομία βασισμένη στις υπηρεσίες. Κάτι που αποδείχθηκε και κατά την πρόσφατη οικονομική κρίση. Μέσα από την πολιτική συνοχής της ΕΕ, η Κύπρος έχει αντλήσει σημαντικά κονδύλια και έχει επιτύχει ουσιαστικές βελτιώσεις σε διάφορους τομείς.
- Ανάπτυξη και υποδομές:
Μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), η Κύπρος έχει λάβει σημαντική χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των υποδομών της, την αναβάθμιση των μεταφορών, της αστικής κινητικότητας και την ενίσχυση της ψηφιακής συνδεσιμότητας. Έργα που αφορούν τη βελτίωση των οδικών δικτύων, τη δημιουργία σύγχρονων λιμανιών και την αναβάθμιση των ενεργειακών υποδομών έχουν υλοποιηθεί με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση
Παράλληλα, η χρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ έχει βοηθήσει στην υποστήριξη της καινοτομίας και της επιχειρηματικότητας. Ένας από τους στόχους του ταμείου είναι να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜμΕ), οι οποίες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας. Μέσω της παροχής κεφαλαίων και της υποστήριξης σε τομείς όπως η έρευνα, η τεχνολογία και η ψηφιακή οικονομία, οι ΜμΕ στην Κύπρο έχουν αποκτήσει πρόσβαση σε νέες αγορές και ευκαιρίες.
- Κοινωνική ένταξη και μείωση των ανισοτήτων:
Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής στην Κύπρο. Μέσω του ΕΚΤ, έχουν χρηματοδοτηθεί προγράμματα που αφορούν την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την προώθηση της απασχόλησης, ιδιαίτερα για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, όπως οι νέοι, οι άνεργοι, και οι μακροχρόνια άνεργοι.
- Περιβαλλοντική προστασία και αειφόρος ανάπτυξη:
Ένα άλλο σημαντικό όφελος της πολιτικής συνοχής για την Κύπρο είναι η συμβολή της στην προστασία του περιβάλλοντος και την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης. Μέσω του ΕΤΠΑ, έχουν χρηματοδοτηθεί έργα που αφορούν τη διαχείριση των αποβλήτων, την προστασία της βιοποικιλότητας και την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης. Η Κύπρος, ως νησιωτική χώρα με πλούσια φυσική κληρονομιά, έχει να αντιμετωπίσει ιδιαίτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις, όπως η ξηρασία και η διατήρηση των οικοσυστημάτων της. Με την υποστήριξη της πολιτικής συνοχής, έχουν υλοποιηθεί προγράμματα που αποσκοπούν στη βελτίωση της διαχείρισης των υδάτων, την προστασία των θαλάσσιων πόρων, και την προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ενδεικτικά και μόνο θα αναφέρω τα ακόλουθα έργα:
Λευκωσία: η εμβληματική βιβλιοθήκη Στέλιος Ιωάννου του Πανεπιστημίου Κύπρου (πέριξ 40 εκ. ευρώ), αναμόρφωση του εμπορικού τριγώνου Μακαρίου – Στασικράτους – Ευαγόρου, μονοδρόμηση Καλλιπόλεως και δημιουργία λεωφορειολωρίδας στη Μακαρίου (51 εκ. ευρώ), βελτίωση λεωφόρων Αγλαντζιάς, Λάρνακος και Αμμοχώστου, η αποκατάσταση του Δημοτικού Θεάτρου Λευκωσίας, η δημιουργία χώρου πρασίνου στο παλαιό ΓΣΠ.
Λεμεσός: το πολυλειτουργικό παραθαλάσσιο πάρκο (πέριξ των 12 εκ. ευρώ), ο δρόμος σύνδεσης του λιμανιού με τον αυτοκινητόδρομο, η αναβάθμιση των οδών Μισιαούλη και Καβάζογλου.
Λάρνακα: η ανέγερση της δημοτικής αγοράς Λάρνακας (7 εκ. ευρώ), η ανάπλαση του Δημοτικού Κήπου στη Λάρνακα.
Πάφος: η Πανεπιστημιακή Σχολή του ΤΕΠΑΚ (20 εκ. ευρώ), η αναβάθμιση και ενοποίηση οδών του εμπορικού κέντρου και η ανάδειξη της πλατείας Κέννεντυ.
Επίσης, το σύστημα πληροφορικής πάνω στο οποίο στηρίζεται το Γενικό Σύστημα Υγείας (πέριξ των 21 εκ. ευρώ), και τα σχέδια ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών συμπεριλαμβάνονται στη λίστα μαζί με πολλά άλλα για τα οποία η έκταση του παρόντος άρθρου δεν προσφέρεται. Θα συμβούλευα ωστόσο όσους ενδιαφέρονται να επισκεφθούν τις ιστοσελίδες της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών για να αποκτήσουν συνολική εικόνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα οφέλη της πολιτικής συνοχής δεν περιορίζονται μόνο στη χρηματοδότηση έργων, αλλά περιλαμβάνουν και την ευκαιρία για τη χώρα να συμμετάσχει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο συνεργασίας και ανάπτυξης, που ενισχύει τη θέση της εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπρόσθετα, θα πρέπει κανείς να δει και τους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για την προγραμματική περίοδο 2021 – 2027 για να αντιληφθεί ολόκληρη την εικόνα για το τι έπεται. Αρκεί να πω ότι τα ποσά που έχει εξασφαλίσει η Κύπρος από τα Ταμεία της Πολιτικής Συνοχής για αυτή την συγκεκριμένη περίοδο είναι συνολικού ύψους 968 εκατομμυρίων ευρώ τα οποία μαζί με την εθνική συμμετοχή ανέρχονται περίπου στα 1,5 δις ευρώ και αφορούν έργα και στρατηγικές που σε αντίθετη περίπτωση δεν θα ήταν η υπό σχεδιασμό και υλοποίηση.
*Επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο
