Στη σημερινή εποχή των εκθετικών αλλαγών, οι Οργανισμοί πρέπει να αναθεωρήσουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο ώστε να μπορέσουν να διαχειριστούν την οξεία αβεβαιότητα, τη μεταβλητότητα, την πολυπλοκότητα, τις μη γραμμικότητες και τα εκρηκτικά ρίσκα και να αντιμετωπίσουν πιο αποτελεσματικά τις πολύμορφες προκλήσεις, τις αλληλένδετες κρίσεις και τους ασύμμετρους κινδύνους.
Η εφαρμογή παραδοσιακών στατικών εργαλείων και γραμμικών μοντέλων και η έμφαση στην αποδοτικότητα ‘efficiency’, τις σταδιακές βελτιωτικές αλλαγές (incrementalism) και τη βελτιστοποίηση ‘optimization’ χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η ευθραυστότητα ‘fragility’, εμπεριέχει εκρηκτικά ρίσκα που μπορούν να τινάξουν το σύστημα στον αέρα.
Μετά από πολύχρονη έρευνα έχω αναπτύξει ένα νέο πρακτικό εργαλείο με την ονομασία ‘Two–minute Innovation Resilience Test’ το οποίο μπορεί να βοηθήσει τη Δημόσια Διοίκηση, τη Βουλή και τις Επιχειρήσεις στην εκ των προτέρων γρήγορη αξιολόγηση (μέσα σε 2 μόλις λεπτά) της ανθεκτικότητας ενός σχεδίου / έργου ή μια νέας καινοτομίας. Η αξιολόγηση γίνεται με βάση 15 συνολικά κριτήρια τα οποία καλύπτουν όλες τις πτυχές του προτεινόμενου έργου. Πέραν της συνολικής αξιολόγησης της ανθεκτικότητας, το ‘Two minute Innovation Resilience Test’ μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό και αφαίρεση των ευθραυστοτήτων και στη μετάβαση από το εύθραυστο ‘fragile’ στο αντι-εύθραυστο ‘antifragile’.
Η ιδιότητα ‘antifragility’ –εφευρέθηκε από τον Νασίμ Ταλέμπ– είναι πέρα από την ανθεκτικότητα ‘resilience’ ή την ευρωστία ‘robustness’. Αυτό σημαίνει ότι κάτι δεν απλώς αντέχει σε ένα σοκ αλλά βελτιώνεται πραγματικά εξαιτίας αυτού. Το ανθεκτικό αντιστέκεται στα σοκ και παραμένει το ίδιο. Το αντιθραυστικό γίνεται καλύτερο. Η αντι-εύθραυστη οργάνωση αναπτύσσεται από μεταβλητότητα και διαταραχή.
To ‘Two-minute Innovation Resilience Test’ και τα 15 κριτήρια αξιολόγησης της ανθεκτικότητας παρουσιάζονται αναλυτικά σε ένα πρακτικό Εγχειρίδιο που έχω ετοιμάσει. Το εν λόγω Εγχειρίδιο περιλαμβάνει συνολικά 77 στρατηγικά εργαλεία, μη γραμμικά μοντέλα, δημιουργικές τεχνικές, πλαίσια, μεθόδους και πρότυπα τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν ανάλογα, βοηθώντας τους Οργανισμούς να τροποποιήσουν την έκθεσή τους (modify the exposure) ώστε να είναι ανοικτοί σε ευνοϊκές ασυμμετρίες (εκθετικές ευκαιρίες) και κλειστοί σε δυσμενείς ασυμμετρίες (εκρηκτικά ρίσκα / κινδύνους). Απ’ τη μια η αύξηση της έκθεσης (increase the exposure) σε θετικές ασυμμετρίες μπορεί να αποφέρει πολλαπλασιαστικά οφέλη και πλεονεκτήματα. Απ’ την άλλη η μείωση της έκθεσης (decrease the exposure) σε αρνητικές ασυμμετρίες μπορεί να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο και να εξαλείψει τον κίνδυνο της καταστροφής.
Η εφαρμογή του δυναμικού αυτού εργαλείου –που δίκαια μπορεί να χαρακτηριστεί ως ο Ελβετικός Σουγιάς της Καινοτομίας– μπορεί να βοηθήσει:
- Την Κεντρική Κυβέρνηση να αυξήσει την αποδοτικότητα των κρατικών δαπανών και την αποτελεσματικότητα των δημοσίων πολιτικών.
- Τη Βουλή να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των σχεδίων, των προγραμμάτων και των έργων που παρουσιάζονται ενώπιον της κατά τη διαδικασία ψήφισης Νόμων.
- Τις εταιρείες να μεγιστοποιήσουν τα οφέλη, να ελαχιστοποιήσουν το ρίσκο και να εξαλείψουν τον κίνδυνο της καταστροφής μέσα από την αξιοποίηση των ευνοϊκών ασυμμετριών και την αποφυγή των δυσμενών ασυμμετριών.
- Την Εκκλησία να πολλαπλασιάσει τον αντίκτυπο, τα οφέλη και την αξία του φιλανθρωπικού της έργου κυρίως μέσα από την ανάπτυξη προγραμμάτων Κοινωνικής Καινοτομίας.
- Τις Startups να αυξήσουν θεαματικά το ποσοστό επιτυχίας.
- Τις τράπεζες να αξιολογήσουν την ανθεκτικότητα και να μεγιστοποιήσουν την απόδοση των επενδυτικών σχεδίων.
- Το αρμόδιο Υπουργείο να μεγιστοποιήσει τον αντίκτυπο –οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό– των Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων.
- Τη διαπραγματευτική μας ομάδα καθόσον αφορά την αξιολόγηση και ενίσχυση της ανθεκτικότητας του σχεδίου λύσης του Κυπριακού (επιστημονική τεκμηρίωση της βιωσιμότητας της λύσης).
- Την Κυβέρνηση να προωθήσει την καινοτομία από τη βάση προς τα πάνω (μαζικές καινοτομίες) – ένα μέτρο πολιτικής που μπορεί να ενισχύσει τη δίκαιη ανάπτυξη.
- Τα συναρμόδια Υπουργεία και Φορείς στην προσπάθεια ενίσχυσης της εικόνας της Κύπρου στη διεθνή σκηνή (Nation Branding).
Το πολυεργαλείο το οποίο παρουσιάζεται συνοπτικά πιο πάνω, μεταξύ άλλων μπορεί να: α)Συμβάλει στην αποτελεσματική υλοποίηση του Προεκλογικού Προγράμματος του νέου Προέδρου, β)βοηθήσει τη Δημόσια Διοίκηση και τις επιχειρήσεις να καινοτομήσουν πολύ πιο αποτελεσματικά, γ)επιταχύνει τις μεταρρυθμίσεις και δ)ενισχύσει την ανθεκτικότητα του νέου αυτοδιοικητικού μοντέλου.
Το νέο εργαλείο στρατηγικής είναι στη διάθεση της Πολιτείας για άμεση αξιοποίηση με στόχο την: α)Ενίσχυση όλων των συντελεστών που συνθέτουν την Εθνική Ισχύ: Οικονομία, Διπλωματία, Ένοπλες Δυνάμεις και β)δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής κοινωνίας και μιας πιο δυνατής Κύπρου.
Νίκος Γ. Σύκας
Σύμβουλος Στρατηγικής, Επικοινωνίας και Καινοτομίας
