Σωτηρούλλα Χαραλάμπους*
Άρθρο της ΓΓ της ΠΕΟ κ. Σωτηρούλλας Χαραλάμπους στην επετειακή έκδοση για τα 25 χρόνια ζωής του οικονομικού περιοδικού nomisma
Το 2024 μπαίνει σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον όπου εντείνονται οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις δημιουργώντας κλίμα ανησυχίας για την παγκόσμια οικονομία.
Ταυτόχρονα φαινόμενα όπως ο πληθωρισμός παρά την μείωση που παρατηρείται επιμένουν ασκώντας πίεση στα εισοδήματα της κοινωνίας, όπως και τα ψηλότερα επιτόκια που πλήττουν εργαζόμενους και επιχειρήσεις. Όλο αυτό το σκηνικό οδηγεί σε επιβράδυνση τους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης κάτι που παρατηρείται στις πλείστες Ευρωπαϊκές χώρες.
Παρά τις ανησυχίες οι προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία και για το 2024 εξακολουθούν να είναι θετικές. Ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται στο 2.7%, η απασχόληση θα συνεχίσει να αυξάνεται και θα υπάρξει μείωση στον πληθωρισμό από το 4% για το 2023 στο 2.5%.
Από την σκοπιά του κόσμου της εργασίας μιλώντας για προκλήσεις και ευκαιρίες για την οικονομία μέσα στο 2024 εστιάζουμε σε 2 παραμέτρους.
Πρώτα είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ασχοληθούμε με το μοντέλο και το προσανατολισμό της κυπριακής οικονομίας. Θεωρούμε ότι πλέον πρέπει να έγινε κατανοητό σε όλους τους εμπλεκόμενους στην οικονομία ότι δεν μας παίρνει άλλο να συνεχίσουμε την πολιτική της αρπακτής. Εκτιθέμεθα διεθνώς, πλουτίζουν κερδοσκοπώντας οι λίγοι.
Αναγνωρίζοντας ότι ως τόπος οι αναπτυξιακές μας δυνατότητες στηρίζονται στις υπηρεσίες, στην προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό σημειώνουμε την ανάγκη να στραφούν σε επενδύσεις παραγωγικές, σε επενδύσεις που γίνονται και μένουν στην χώρα. Ταυτόχρονα, παραμένει σταθερή η άποψη μας ότι και οι τομείς του πρωτογενούς τομέα και της βιομηχανίας έχουν περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης.
Βασική παράμετρος για την προοπτική της οικονομίας και κοινωνίας είναι η μείωση του κόστους του χρήματος και της ενέργειας.
Απαιτείται μείωση των επιτοκίων, ειδικά μέτρα για στήριξη των νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια και επιπλέον να δούμε κάτι έμπρακτο και χειροπιαστό στην απεξάρτηση από το πετρέλαιο.
Η δεύτερη παράμετρος πάνω στην οποία εστιάζουμε είναι συνδεδεμένη, με το ερώτημα ανάπτυξη για ποιους ή καλύτερα πώς καταμερίζεται η ανάπτυξη;
H Έκθεση του ΙΝΕΚ – ΠΕΟ για την οικονομία και την απασχόληση για το 2023 καταγράφει τη συνέχιση της απαξίωσης της εργασίας αυτή τη φορά με όχημα τον πληθωρισμό. Το μερίδιο του προϊόντος του επιχειρηματικού τομέα που ιδιοποιείται η εργασία ήταν στο 56% την περίοδο 2006-2012. Μετά την εφαρμογή του μνημονίου μειώθηκε στο 51% και τώρα βρίσκεται στο 46,5%. Η δε αγοραστική δύναμη των μισθών κατά το 2023 βρίσκεται στο επίπεδο του 2008.
Αυτό το δεδομένο επιτάσσει την ανάγκη από την μια πολιτική μισθών που να αυξάνει ουσιαστικά τους πραγματικούς μισθούς με ιδιαίτερη έμφαση στους χαμηλόμισθους και στους μισθούς ένταξης. Γνωρίζοντας όμως ότι ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων δεν έχει ρυθμισμένους όρους απασχόλησης επιβάλλεται η κυβέρνηση να προχωρήσει σε μέτρα για εισαγωγή ρυθμίσεων που να υποχρεώνουν τους εργοδότες να εφαρμόζουν τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας όπως και μέτρα που να επεκτείνουν την κάλυψη με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.
Είναι, επίσης, καιρός να υπάρξει ολοκληρωμένη Στρατηγική Αξιοποίησης και Ανάπτυξης του Ανθρώπινου Δυναμικού που θα θέτει μηχανισμούς και διαδικασίες πλήρους αξιοποίησης του ντόπιου δυναμικού και παράλληλα δεν θα εργαλειοποιεί τους εργαζόμενους από τρίτες χώρες για περαιτέρω απορρύθμιση της εργασίας.
Σημαντικό ζήτημα για το 2024 είναι και η φορολογική μεταρρύθμιση. Η κυβέρνηση οφείλει να μπει σε ουσιαστικό διάλογο για μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων της πράσινης φορολογικής μεταρρύθμισης, όπως και για την συνολική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος με τρόπο που να είναι κοινωνικά πιο δίκαιο.
Μεγάλη πρόκληση μπροστά μας είναι και η κοινωνική πολιτική όπως και η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος.
Σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική επιβάλλεται ένας ανασχεδιασμός που να στοχεύει στην βελτίωση υφιστάμενων πολιτικών π.χ. επιδομάτων τέκνου, μονογονιών, ΕΕΕ, και παράλληλα να στραφούμε σε πολιτικές που θα ενθαρρύνουν την τοπική αυτοδιοίκηση να επενδύσει σε υποδομές κοινωνικής φροντίδας.
Για το συνταξιοδοτικό, στόχος μας είναι μια πιο ολοκληρωμένη και πιο ισορροπημένη ρύθμιση για το 12% και παράλληλα να προχωρήσει η συνολική μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού με κατεύθυνση την βελτίωση της επάρκειας των συντάξεων, της αποδοτικότητας του συστήματος, την σταδιακή δημιουργία πραγματικού αποθεματικού του ΤΚΑ και την καθολίκευση του Ταμείου Προνοίας.
Καταλυτικά είναι καιρός να γίνει αντιληπτό ότι απαιτούνται πολιτικές που να σμικρύνουν τις οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, πολιτικές που θα κάνουν συμμέτοχους τους εργαζόμενους στο αποτέλεσμα της ανάπτυξης που και οι ίδιοι δημιουργούν.
Θετική η συμβολή του nomisma
Το “nomisma” είναι το πρώτο οικονομικό περιοδικό που κυκλοφόρησε στην Κύπρο και κλείνει φέτος 25 χρόνια.
Σε μια περίοδο που τα έντυπα ΜΜΕ έχουν φθίνουσα πορεία είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι το “nomisma” εξακολουθεί να εκδίδεται και να ενημερώνει το αναγνωστικό κοινό της Κύπρου για τα οικονομικά ζητήματα που αφορούν τον τόπο μας και όχι μόνο.
Το εγχείρημα ενός οικονομικού περιοδικού είναι πολύ δύσκολο ειδικότερα σήμερα που η εξέλιξη της τεχνολογίας έφερε τα περιοδικά και τις εφημερίδες σε δυσχερή θέση έναντι των ηλεκτρονικών ΜΜΕ και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Αξίζουν συγχαρητήρια στους συντελεστές και τους εργαζόμενους του περιοδικού και εύχομαι να συνεχίσουν με την ίδια σοβαρότητα και ζήλο το έργο τους για πολλά χρόνια ακόμα.
Στις σημερινές συνθήκες με τις συνεχείς προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η οικονομία είναι ιδιαίτερα σημαντικό έντυπα που ασχολούνται με την οικονομία να παρέχουν πρόσβαση σε όλες τις συνιστώσες της οικονομίας δημιουργώντας το αντικειμενικό υπόβαθρο για ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου διαλόγου. Σε αυτή την κατεύθυνση το «nomisma” εκτιμούμε ότι έχει τη δική του θετική συμβολή.
*Γενική Γραμματέας ΠΕΟ
