Δημοσιεύουμε αποκλειστική συνέντευξη του Διευθύνοντα Συμβούλου, ΕΥ Κύπρου κ. Ronald Attard στο περιοδικό nomisma. Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας για την πορεία της κυπριακής οικονομίας το 2022;
Η κυπριακή οικονομία κατέγραψε ισχυρές επιδόσεις το 2021, με το ΑΕΠ να φτάνει τα προ-πανδημίας επίπεδα το τελευταίο τρίμηνο μετά από σταθερή ανάπτυξη σε όλη τα διάρκεια του χρόνου. Αυτό αντανακλάται και στο θετικό επιχειρηματικό κλίμα, όπως καταγράφεται στο Business Leaders’ Confidence Barometer της ΕΥ Κύπρου, οι συμμετέχοντες στο οποίο εμφανίζονται συγκρατημένα αισιόδοξοι για την εγχώρια οικονομία, τον κλάδο τους, αλλά και τις προοπτικές της απασχόλησης. Στον τουρισμό, παρότι οι αφίξεις και τα έσοδα παρέμειναν πολύ κάτω από τα προ-πανδημίας επίπεδα, είδαμε μια ισχυρή ανάκαμψη το τρίτο τρίμηνο, μετά από ένα κακό ξεκίνημα. Η ανεργία συνεχίζει την πτωτική της πορεία και τα μη-εξυπηρετούμενα δάνεια, αντίθετα με τις προσδοκίες, και παρά τις επιπτώσεις της πανδημίας στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ως εκ τούτου, είμαι γενικά αισιόδοξος για τις προοπτικές για το 2022.
Την ίδια ώρα, το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για την τόνωση της ανάπτυξης, αλλά και, το σημαντικότερο, για τον εκσυγχρονισμό και τον μετασχηματισμό της οικονομίας μας και την οικοδόμηση ενός νέου παραγωγικού μοντέλου, ώστε η Κύπρος να είναι σε θέση να ανταγωνίζεται πιο αποτελεσματικά σε ένα ταχέως μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον. Για όλους εμάς στην EY, αυτό αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία. Θα υποστηρίξουμε τους πελάτες μας, στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, να μετασχηματίσουν τους οργανισμούς τους και να προσαρμοστούν στις ισχυρές τάσεις που έχουν δρομολογηθεί από την πανδημία. Αυτό περιλαμβάνει τη βοήθεια προς τους οργανισμούς στη ψηφιακή τους μετάβαση, τη στροφή προς ένα πιο βιώσιμο και πιο πράσινο οικονομικό μοντέλο, αλλά και την προσαρμογή στις ταχέως μεταβαλλόμενες προτιμήσεις και ανάγκες των καταναλωτών και στις αυξανόμενες προσδοκίες της κοινωνίας για μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία.
Ποια θεωρείτε τα μεγαλύτερα εμπόδια που θα συναντήσει η Κύπρος στον οικονομικό τομέα τη νέα χρονιά;
Αναμφίβολα υπάρχουν προκλήσεις μπροστά μας, αλλά αυτές δεν πρέπει να μας αποτρέψουν από το να εστιάσουμε στις ευκαιρίες που ανέφερα προηγουμένως. Οι φόβοι που διατυπώθηκαν τους τελευταίους δύο μήνες για πιθανή παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση ως αποτέλεσμα της διάδοσης της παραλλαγής Omicron, μάλλον θα αποδειχθούν υπερβολικοί. Ως εκ τούτου, είμαι αισιόδοξος ότι οι παγκόσμιες μετακινήσεις και ο τουρισμός θα ανακάμψουν περαιτέρω φέτος, ενισχύοντας τις προοπτικές ανάπτυξης για την Κύπρο. Η άνοδος του πληθωρισμού, που προκαλείται από την άνοδο των τιμών της ενέργειας και τις διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού έχει αποσταθεροποιητικό αντίκτυπο παγκοσμίως, αλλά ακόμα δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν η τάση αυτή θα παραταθεί ή θα αποδειχθεί προσωρινό φαινόμενο. Το βέβαιο είναι ότι, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αγορές ενέργειας θα παραμείνουν ασταθείς στο ορατό μέλλον, αν δεν επιταχύνουμε το ρυθμό μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη πρόκληση για την Κύπρο, σήμερα, είναι να παραμείνει προσηλωμένη στο μεταρρυθμιστικό της πρόγραμμα και τις πολύ πραγματικές ευκαιρίες που έχουμε μπροστά μας.
Ποιες θεωρείτε τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που χρειάζεται η οικονομία για να εκσυγχρονίσουμε και να εμπλουτίσουμε το οικονομικό μοντέλο μας;
Στην έρευνα μας ΕΥ Attractiveness Survey Cyprus, που παρουσιάσαμε το 2020, η οποία κατέγραψε τις αντιλήψεις σε όλον τον κόσμο για την Κύπρο ως επενδυτικό προορισμό, είχαμε εντοπίσει τα κύρια ισχυρά σημεία αλλά και τα μειονεκτήματα της χώρας, όπως τα αντιλαμβάνεται η παγκόσμια επενδυτική κοινότητα. Οι υποδομές μας, οι δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού μας και η φορολογία θεωρήθηκαν ως τα κύρια ελκυστικά στοιχεία της Κύπρου, ενώ η διαθεσιμότητα και ποιότητα Έρευνας & Ανάπτυξης, το γραφειοκρατικό και διοικητικό περιβάλλον, η ευελιξία της εργατικής νομοθεσίας και οι επιδόσεις της χώρας στην αειφορία και τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή θεωρήθηκαν ως βασικά αδύνατα σημεία. Ως εκ τούτου, η μεταρρύθμιση της δημόσιας διοίκησης και της εργατικής νομοθεσίας αποτελούν βασικές προτεραιότητες μαζί με την υιοθέτηση μιας πιο φιλόδοξης προσέγγισης για την κλιματική αλλαγή.
Σε ένα ευρύτερο επίπεδο, νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε ότι η Κύπρος πρέπει να διαφοροποιήσει ακόμη περισσότερο την οικονομία της και να ανοιχτεί σε νέους τομείς, ειδικά σε αυτούς που θα μας επιτρέψουν να αξιοποιήσουμε την εξαιρετική εκπαίδευση και τις δεξιότητες του τοπικού ανθρώπινου κεφαλαίου. Αυτό περιλαμβάνει τομείς όπως η ψηφιακή τεχνολογία καθώς και η έρευνα και η καινοτομία που προσελκύουν τη μερίδα του λέοντος των παγκόσμιων επενδύσεων σήμερα. Προφανώς, βρίσκεται στο τραπέζι και η μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, στο πλαίσιο των σχεδίων για την καθιέρωση ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή παγκοσμίως το 2023. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το φορολογικό μοντέλο της Κύπρου πρέπει να επανεκτιμηθεί, και αυτό μπορεί να γίνει χωρίς να επηρεαστεί η ελκυστικότητα της χώρας με τρόπο που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και τη θέση της Κύπρου ως επιχειρηματικό κέντρο.
Σε ποιους τομείς θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία τη νέα χρονιά για να επιτευχθούν οι στόχοι της ανάπτυξης;
Περιέγραψα νωρίτερα τους τομείς στους οποίους, κατά την άποψή μου, πρέπει να επικεντρωθούν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, πιστεύω ότι πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας στους τομείς όπου δίνει προτεραιότητα το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αυτοί περιλαμβάνουν τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα και την Ενεργειακή Μετάβαση, ώστε η Κύπρος να εξελιχθεί σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών ρύπων. Πρόκειται για μεταρρυθμίσεις που θα έχουν τεράστιο αντίκτυπο στη μακροπρόθεσμη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας και στην ελκυστικότητα της χώρας ως επενδυτικού προορισμού. Ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος, η ενίσχυση του συστήματος υγείας και του κοινωνικού κράτους και η εδραίωση αποτελεσματικών θεσμών αποτελούν επίσης βασικές προτεραιότητες του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης που δεν πρέπει να υποτιμηθούν.
