Η Κυπριακή ναυτιλία αναπτύσσεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα οι ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν ή έχουν γραφεία στο νησί μας να ξεπερνούν τις 250, ενώ περισσότεροι από 55.000 ναυτικοί να εργάζονται σε κυπριακά πλοία και περίπου 9.000 άτομα να απασχολούνται σε ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο.
Αυτά τονίζει σε αποκλειστική συνέντευξη της στο nomisma η Υφυπουργός Ναυτιλίας κα Μαρίνα Χατζημανώλη, προσθέτοντας ότι τα έσοδα από τη ναυτιλία ανέρχονται σήμερα στο 7% του ΑΕΠ της Κύπρου. Η κα Χατζημανώλη ιεραρχεί ως σημερινά προβλήματα τον τομέα της ναυτιλίας τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις, τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και την κρίση στη Μέση Ανατολή, τη μετάβαση σε μια πράσινη ναυτιλία, μέσω της απανθρακοποιήσης και το νομοθετικό πλαίσιο.
Σχετικά με το εμπάργκο της Τουρκίας σε κυπριακά πλοία, αναφέρει ότι οι απαγορεύσεις που επιβάλλει η Τουρκία στον ελλιμενισμό πλοίων με κυπριακή σημαία είναι παράνομες. Ωστόσο, διευκρινίζει ότι παρά τις απαγορεύσεις αυτές, τους τελευταίους 6 μήνες έχουμε καταφέρει να αυξήσουμε σημαντικά τον αριθμό των εγγεγραμμένων υπό κυπριακή σημαία ποντοπόρων πλοίων κατά 5.5%. Επίσης, προσθέτει ότι τους τελευταίους 12 μήνες σημειώθηκε αύξηση κατά 14% στις ενταγμένες εταιρείες στο εγκεκριμένο από την ΕΕ σύστημα φόρου χωρητικότητας, φτάνοντας τις 420.
Η ενδιαφέρουσα συνέντευξη της Υφυπουργού Ναυτιλίας, έχει ως εξής:
Ποια είναι σήμερα τα δεδομένα της Κυπριακής ναυτιλίας και ποιες οι προοπτικές της;
Η κυπριακή ναυτιλία αναπτύχθηκε ραγδαία τις τελευταίες δεκαετίες, με αποτέλεσμα να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική ανάπτυξη της Κύπρου.
Η Κύπρος διαθέτει ένα ολοκληρωμένο ναυτιλιακό σύμπλεγμα εταιρειών και υποδομών που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα ναυτιλιακών και παρεμφερών υπηρεσιών. Οι ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν ή έχουν γραφεία στο νησί μας ξεπερνούν σήμερα τις 250. Περισσότεροι από 55.000 ναυτικοί εργοδοτούνται σε Κυπριακά πλοία και περίπου 9.000 άτομα απασχολούνται σε ναυτιλιακές εταιρείες που εδρεύουν στην Κύπρο. Εκτιμάται ότι τα έσοδα από τη ναυτιλία ανέρχονται στο 7% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Η παροχή ενός σταθερού και προβλέψιμου επιχειρησιακού και επενδυτικού πλαισίου, ο πλούτος εμπειρογνωμοσύνης του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει τον τομέα, η 24ωρη εξυπηρέτηση που προσφέρει το Υφυπουργείο, η συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών με την χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, το κύρος της Κυπριακής σημαίας και η ενεργός συμμετοχή της Κύπρου στα διεθνή και ευρωπαϊκά ναυτιλιακά δρώμενα αποτελούν καθοριστικά πλεονεκτήματα για την επιτυχή προσέλκυση ξένων εταιρειών.
Ποια τα κύρια προβλήματα στην παραπέρα ανάπτυξη του ναυτιλιακού τομέα της Κύπρου;
Οι τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις, ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία και πιο πρόσφατα, στη Μέση Ανατολή, η μετάβαση σε μια πράσινη ναυτιλία μέσω της απανθρακοποίησης και το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο, αποτελούν τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η διεθνής ναυτιλία. Άρρηκτα συνδεδεμένη με τις προκλήσεις αυτές είναι αναπόφευκτα και η Κυπριακή ναυτιλία, η οποία ωστόσο έχει εδραιωθεί πλέον ως μια ισχυρή, ευέλικτη και ανθεκτική βιομηχανία με ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα.
Τι γίνεται με το εμπάργκο της Τουρκίας για τα πλοία που είναι εγγεγραμμένα στο κυπριακό νηολόγιο;
Τα περιοριστικά μέτρα που έχουν υιοθετηθεί από την Τουρκία (από το 1987) επηρεάζουν αρνητικά την ανταγωνιστικότητα της Κυπριακής ναυτιλίας αλλά και την ελκυστικότητα της Κύπρου σαν βάση για διεθνείς ναυτιλιακές δραστηριότητες.
Με βάση το διεθνές δίκαιο, οι απαγορεύσεις που επιβάλλει η Τουρκία στην προσέγγιση και ελλιμενισμό πλοίων υπό Κυπριακή σημαία στα τουρκικά λιμάνια, είναι παράνομες και παραβιάζουν τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από τη Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), σαν μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO). Επίσης, παραβιάζουν το Κοινοτικό κεκτημένο και με βάση το Πρωτόκολλο της Άγκυρας, η άρση των απαγορεύσεων αυτών αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Τουρκίας προς την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση και όχι μόνο προς την Κύπρο.
Διαχρονικά, οι εκάστοτε Κυβερνήσεις της ΚΔ προβαίνουν σε συνεχή διαβήματα για την άρση των απαγορεύσεων σε όλα τα σώματα της Ε.Ε., στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό αλλά και σε άλλους διεθνείς και περιφερειακούς οργανισμούς που έχουν σχέση με τη ναυτιλία. Οι προσπάθειες θα συνεχιστούν και θα εντατικοποιηθούν, μέχρις ότου η Τουρκία υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της και ανοίξει τα λιμάνια της προς τα κυπριακά πλοία. Με την άρση των Τουρκικών περιοριστικών μέτρων αναμένεται αύξηση του αριθμού των πλοίων στο Κυπριακό νηολόγιο. Παράλληλα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν πλοία τρίτων χωρών που η διαχείριση τους γίνεται από την Κύπρο, όταν αυτά προσεγγίσουν τουρκικά λιμάνια, θα εκλείψουν. Συνεπώς, θα δημιουργηθεί νέα δυναμική για τη περαιτέρω αύξηση των πλοίων που η διαχείριση τους γίνεται από τη Κύπρο.
Όμως, παρά τις πιο πάνω απαγορεύσεις, έχουμε καταφέρει τους τελευταίους 6 μήνες, να αυξήσουμε σημαντικά τον αριθμό των εγγεγραμμένων υπό κυπριακή σημαία ποντοπόρων πλοίων, κατά 5.5% ή διαφορετικά κατά 1.1 εκ. τόνους. Επίσης, τους τελευταίους 12 μήνες σημειώθηκε σημαντική αύξηση της τάξης του 14% στις ενταγμένες εταιρείες, στο εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Σύστημα Φόρου Χωρητικότητας, φτάνοντας τις 420.
Ποια σχέδια έχει το Υφυπουργείο για να καταστήσει την Κύπρο πιο ελκυστικό προορισμό για ξένες ναυτιλιακές εταιρείες;
Συνεχής στόχος του Υφυπουργείο Ναυτιλίας είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του Κυπριακού νηολογίου και η περαιτέρω ενδυνάμωση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Κύπρου ως ένα ελκυστικό ναυτιλιακό κέντρο, επιδιώκοντας παράλληλα τη βιώσιμη ανάπτυξη και αριστεία.
Για την επίτευξη του στόχου αυτού, το Υφυπουργείο έχει εφαρμόσει μια σειρά από δράσεις οι οποίες περιλαμβάνουν: την ενδυνάμωση της προορατικής και ενεργής κουλτούρας ποιότητας στα πλοία με κυπριακή σημαία, την ψηφιοποίηση όλων των υπηρεσιών μας για τη διασφάλιση μιας γρήγορης, αποτελεσματικής και απρόσκοπτης εξυπηρέτησης, προσανατολισμένη στον πελάτη 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα, την προώθηση του ναυτιλιακού και γαλάζιου επαγγέλματος, διασφαλίζοντας επαρκή κατάρτιση και δεξιότητες στους ναυτικούς και την παροχή περιβαλλοντικών κίνητρων για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των πλοίων.
Βασική μας προτεραιότητα είναι να παρέχουμε κορυφαίες ποιοτικά κρατικές υπηρεσίες στη ναυτιλία, δημιουργώντας ένα αποτελεσματικό και ευέλικτο πλαίσιο με τη συνεχή αναβάθμιση και απλούστευση των διαδικασιών μας. Στο πλαίσιο αυτό, έχει τεθεί σε λειτουργεία από τον περασμένο Νοέμβριο, το μονοθυριδικό ναυτιλιακό κέντρο εξυπηρέτησης (one-stop shipping centre), σκοπός του οποίου είναι η σταδιακή διεύρυνση των υπηρεσιών του, ώστε όλες οι συναλλαγές με κυβερνητικά τμήματα και υπηρεσίες, που σχετίζονται με την ναυτιλία, να διεκπεραιώνονται από το Υφυπουργείο Ναυτιλίας.
Επιπρόσθετα έχει θεσμοθετήσει η συνεργασία με την Κυπριακή Ένωση Πλοιοκτητών και το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο με τη δημιουργία δύο συμβουλευτικών οργάνων μέσω των οποίων θα παρέχονται συμβουλές και εισηγήσεις προς τον εκάστοτε Υφυπουργό Ναυτιλίας.
Ταυτοχρόνως, στοχεύουμε στην περαιτέρω ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων προώθησης και προβολής του κυπριακού νηολογίου και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση και ανάπτυξη της κυπριακής ναυτιλίας, τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό.
Πόσο ικανοποιημένοι δηλώνουν οι ξένοι πλοιοκτήτες από τις υπηρεσίες που τους προσφέρει η Κύπρος ως ναυτιλιακό κέντρο;
Τα τελευταία χρόνια μεγάλοι ναυτιλιακοί κολοσσοί έχουν εμπιστευτεί το κυπριακό νηολόγιο, ανοίγοντας γραφεία στην Κύπρο ή μεταφέροντας την έδρα τους.
Αυτό αποτελεί έμπρακτη απόδειξη της σημασίας στην οποία δίδουν διεθνούς κύρους ναυτιλιακές εταιρείες στη χώρα μας. Σε μια περίοδο κρίσιμων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η παγκόσμια ναυτιλία, ο ναυτιλιακός τομέας της Κύπρου συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της κυπριακής οικονομίας, αφού αναβαθμίζεται και εδραιώνεται ως ένα αξιόπιστο, ποιοτικό και ανταγωνιστικό ναυτιλιακό κέντρο.
Ποια άλλα έργα υποδομής χρειάζεται ο ναυτιλιακός τομέας της Κύπρου για να αναπτυχθεί περισσότερο;
Όραμα του Υφυπουργείου είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση του ναυτιλιακού συμπλέγματος επιτυγχάνοντας παράλληλα τη μετάβαση της ναυτιλίας σε μια βιομηχανία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και ανθεκτικότητας, τόσο από τον δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί πέρα από την μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητα της Ναυτιλιακής Διοίκησης απαιτείται και η ανάπτυξη τέτοιων υποδομών, που να υποστηρίζουν την ενεργειακή μετάβαση του κλάδου, μα και συνάμα να διασφαλίζουν την ανταγωνιστικότητα του, όπως:
– Ανάπτυξη υποδομών για υποδοχή, εξυπηρέτηση, ελλιμενισμό και συντήρηση σκαφών αναψυχής συμπεριλαμβανομένων μεγάλων θαλαµηγών (Mega Yachts)
– Υποδομές που στοχεύουν στην εξεύρεση λύσεων για την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τον άνθρακα και την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων που έχουν τεθεί από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) για το 2030 και το 2050.
Πόσο επηρεάζει την Κύπρο η έκρυθμη κατάσταση στην Ερυθρά θάλασσα με τις επιθέσεις κατά πλοίων;
Οι επιθέσεις αυτές, πέρα από την απειλή για τη ζωή και την ασφάλεια των ναυτικών, εμποδίζουν την ελεύθερη ροή του εμπορίου διαμέσου αυτής της καίριας σημασίας θαλάσσιας οδού δημιουργώντας ανισορροπίες στο διεθνές εμπόριο και στην εφοδιαστική αλυσίδα, με ανασταλτική δράση στη παγκόσμια οικονομία.
Δεδομένων των συνθηκών που έχουν διαμορφωθεί, ιδίως μετά την επίθεση στο εμπορικό πλοίο “True Confidence” στην Ερυθρά Θάλασσα, πολλές πλοιοκτήτριες εταιρείες διακόπτουν τον διάπλου των πλοίων τους από την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της διώρυγας του Σουέζ, με αναδρομολόγηση των πλοίων γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την εκτόξευση του κόστος των ναύλων, γεγονός που αντανακλάται και στη τελική τιμή των προϊόντων με τελικό αποδέκτη τον καταναλωτή.
Ωστόσο, όσες εταιρείες συνεχίζουν την διέλευση των πλοίων τους από την Ερυθρά Θάλασσα οδηγούνται, πέρα από τον αυξημένο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν, σε σημαντική άνοδο των ασφαλίστρων για τα πλοία τους.
Η διασφάλιση της ασφάλειας ανθρωπίνων ζωών καθώς και η προστασία της ελεύθερης ναυσιπλοΐας είναι υψίστης σημασίας για τη Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία καταδικάζει έμπρακτα τις επιθέσεις στην Ερυθρά θάλασσα, με τη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή επιχείρηση «Ασπίδες», για προστασία της ελεύθερης ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα.
Συνέντευξη από το περιοδικό nomisma, τεύχος Απριλίου
