Έως τα τέλη του έτους η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να έχει σταματήσει πλήρως τις αγορές ρωσικού πετρελαίου. Αν και υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο εξαίρεσης της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας (που ίσως λάβουν προθεσμία έως τα τέλη του 2023 για την εφαρμογή του εμπάργκο) τα περισσότερα κράτη – μέλη εμφανίζονται αποφασισμένα να εντείνουν την πίεση στη Ρωσία, που χρησιμοποιεί ολοένα και πιο συχνά την πυρηνική απειλή.
Το εμπάργκο στο πετρέλαιο ακολουθεί το αντίστοιχο στον ρωσικό άνθρακα. Ένα ευρωπαϊκό εμπάργκο στο φυσικό αέριο δεν είναι ακόμη στο τραπέζι, ωστόσο η ΕΕ έχει δεσμευθεί να μειώσει τις εισαγωγές της κατά 2/3 μέσα σε έναν χρόνο. Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους έχουν απαγορεύσει πλήρως τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, ενώ η Βρετανία σχεδιάζει να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου έως τα τέλη του έτους. Η Μόσχα προειδοποιεί πως η στάση αυτή της Δύσης θα έχει «καταστροφικές συνέπειες στην παγκόσμια αγορά».
Πόσο εξαρτημένος είναι όμως ο πλανήτης από το ρωσικό πετρέλαιο; Η Ρωσία είναι σήμερα ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός αργού στον κόσμο, μετά τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία. Σχεδόν το ήμισυ των εξαγωγών της κατευθύνονται προς την Ευρώπη. Το 27% των πετρελαϊκών εισαγωγών της Ε.Ε. προέρχονται από τη Ρωσία. Για τη Βρετανία η εξάρτηση είναι σαφώς μικρότερη, αφού το ρωσικό πετρέλαιο καλύπτει μόλις το 8% της ζήτησής της. Στην περίπτωση των ΗΠΑ το ποσοστό περιορίζεται στο 3%.
Ακόμη και για τα κράτη – μέλη της ΕΕ ωστόσο το να βρουν εναλλακτικούς προμηθευτές πετρελαίου είναι πολύ πιο εύκολο από το να βρουν προμηθευτές φυσικού αερίου. Η τεράστια αποδέσμευση αμερικανικών αποθεμάτων με εντολή Μπάιντεν, η χαλάρωση των κυρώσεων στη Βενεζουέλα, αλλά και οι πιέσεις στη Σαουδική Αραβία για αύξηση της δικής της παραγωγής βοηθούν επίσης στο να περιοριστούν οι αναταράξεις στις αγορές και ο «πόνος» στις οικονομίες. Σήμερα στον απόηχο της πρότασης της Κομισιόν πάντως η τιμή του μπρεντ ενισχύθηκε 3,8%, ενώ άλμα έκαναν επίσης οι τιμές φυσικού αερίου και οι χονδρικές τιμές ρεύματος.
Το μεγάλο ερώτημα είναι βεβαίως εάν θα υπάρξουν αντίποινα από τη Ρωσία και ποια θα είναι αυτά. Ήδη το αίτημα της Μόσχας να πληρώνεται σε ρούβλια για το φυσικό αέριο οδήγησε τη Gazprom στο να σταματήσει να προμηθεύει με το καύσιμο την Πολωνία και τη Βουλγαρία. Για αρκετά ακόμη κράτη – μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, η κρίσιμη απόφαση για τις πληρωμές θα έρθει στο τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου. Η πρόσφατη Σύνοδος των υπουργών Ενέργειας δεν παρήγαγε συγκεκριμένες αποφάσεις.
Η Φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε ότι όποια χώρα ανταποκριθεί στην απαίτηση της Ρωσίας και πληρώσει σε ρούβλια θα παραβιάζει τις κυρώσεις της ΕΕ. Ωστόσο ήδη εταιρίες φυσικού αερίου της Γερμανίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας έχουν σύμφωνα με πληροφορίες ανοίξει λογαριασμούς στη Gazprombank προκειμένου να μετατραπούν οι πληρωμές τους από ευρώ σε ρούβλι. Το ίδιο φέρεται να σχεδιάζουν να κάνουν μεγάλες επιχειρήσεις της Ιταλίας και της Αυστρίας. Να σημειωθεί ότι το 2019 η ΕΕ αντλούσε το 41% των εισαγωγών της φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Το αντίστοιχο ποσοστό για τη Βρετανία ήταν μόλις 5%, ενώ οι ΗΠΑ δεν εισάγουν καθόλου ρωσικό αέριο.
