Στην Ουκρανία διεξάγεται ένας πόλεμος φθοράς δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Κώστας Κωνσταντίνου δίνοντας τις εκτιμήσεις του για την μελλοντική έκβαση του πολέμου ένα χρόνο μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που έλαβε χώρα στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Ο πόλεμος, σημείωσε, συνεχίζεται διότι τόσο η Ρωσία, όσο και η Ουκρανία και οι χώρες που την υποστηρίζουν στρατιωτικά, έχουν επενδύσει σε πολιτικές τις οποίες δεν επιθυμούν σε αυτή την συγκυρία να αναθεωρήσουν.
Στην Ουκρανία, είπε ο κ. Κωνσταντίνου, διεξάγεται ένας πόλεμος φθοράς, εδώ και αρκετούς μήνες, προσθέτοντας πως η ρωσική εισβολή απέτυχε στην αρχική της στόχευση, δηλαδή, στην αιφνίδια δημιουργία τετελεσμένων, όπως με την επέμβαση στην Κριμαία το 2014, ή σε κάποια μορφή συνθηκολόγησης ή κατάρρευσης της κυβέρνησης Ζελένσκι.
Σε πολέμους φθοράς, σημείωσε, οι ανθρώπινες απώλειες και η καταστροφή των υποδομών μιας χώρας είναι τεράστιες, ομαλοποιείται η βία, γίνεται μέρος του «παιγνιδιού» και της εξαναγκαστικής τακτικής των δρώντων και οι εξωτερικοί δρώντες απλά επικεντρώνονται στην ανάσχεση της διένεξης και τον περιορισμό των επιπτώσεων της διεθνώς.
“Ο πόλεμος συνεχίζεται διότι τόσο η Ρωσία, όσο και η Ουκρανία και οι χώρες που την υποστηρίζουν στρατιωτικά, έχουν επενδύσει σε πολιτικές τις οποίες δεν επιθυμούν σε αυτή την συγκυρία να αναθεωρήσουν” επισήμανε ο κ. Κωνσταντίνου.
“Το διακύβευμα είναι σαφώς μεγαλύτερο και υπαρξιακό για την Ουκρανία, και είναι απόλυτα κατανοητό να συνεχίζει να αντιστέκεται με οποιαδήποτε μέσα διαθέτει και περιοδικά λαμβάνει από τους συμμάχους της», τόνισε.
Πώς ο πόλεμος επηρέασε την Κύπρο
Ερωτηθείς πώς ο πόλεμος επηρέασε την Κύπρο ειδικότερα, ανέφερε αρχικά ότι έχουν επηρεαστεί οι ρωσικές οικονομικές δραστηριότητες και ο τουρισμός, λόγω κυρώσεων, ζητήματα, όμως, είπε, που έχουν τύχει διαχείρισης σε επαρκή βαθμό.
Πρόσθεσε ότι «οι διπλωματικές μας σχέσεις με την Ρωσία δεν είναι οι καλύτερες και γενικά η Ρωσία έχει απωλέσει μέρος του συμβολικού κεφαλαίου που έχει στην Κύπρο, όχι όμως ανεπιστρεπτί».
Είπε ακόμη ότι η κυπριακή κυβέρνηση στοχεύει να κεφαλαιοποιήσει στο Κυπριακό τις «θέσεις αρχής» που η ΕΕ τήρησε για την Ουκρανία ενώ θα προσπαθήσει επίσης να αναδείξει πως το κυπριακό φυσικό αέριο μπορεί να βοηθήσει στην απεξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο αλλά είπε ότι «αυτό είναι λιγότερο υποσχόμενο μακροπρόθεσμα διότι είναι στρατηγικός στόχος της ΕΕ και γενικά της Ατζέντας 2030 των ΗΕ η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
Σημείωσε ακόμη ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία «έχει εντατικοποιήσει την προσπάθεια πράσινης στροφής και βιώσιμης ανάπτυξης, και η Κύπρος θα μπορούσε στρατηγικά να προσαρμοστεί αλλά και να ηγηθεί αυτής της νέας προσπάθειας, τόσο σε εθνικό και δικοινοτικό επίπεδο, όσο και μέσα από συνεργασίες στην ευρύτερη Μέση Ανατολή».
Σενάρια για εξέλιξη πολέμου
Κληθείς να εκτιμήσει την εξέλιξη του πολέμου, ο κ. Κωνσταντίνου είπε ότι υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι παράγοντες για να μπορούν να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις.
Ανέφερε ότι στο βαθμό που οι εξοπλιστικές ανάγκες τις Ουκρανίας θα συνεχίσουν να καλύπτονται από τις χώρες της Δύσης, η Ουκρανία θα δημιουργεί στρατιωτικό κόστος στην Ρωσία.
Πρόσθεσε πως στο βαθμό που η ΕΕ συνεχίζει να διατηρεί κοινές πολιτικές και κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, η Ουκρανία θα βρίσκει στήριξη για να αντιστέκεται.
Εκτίμησε ότι αν πέραν από το Ιράν και την Βόρεια Κορέα, χώρες όπως η Κίνα αποφασίσουν να βοηθήσουν στρατιωτικά την Ρωσία, δημιουργούνται νέα δεδομένα και πρόσθεσε ότι «υπάρχει ο κίνδυνος ο πόλεμος να επεκταθεί, ίσως και σε ένα παγκόσμιο πόλεμο υβριδικής μορφής με εμπλοκή των συμμάχων της Ουκρανίας και της Ρωσίας, με χρήση νέων τεχνολογιών, με τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη, στοχεύοντας ψηφιακές και άλλες υποδομές της αντίπαλης συμμαχίας».
“Ενδεχομένως αυτό να συμβεί αν και εφόσον η Ουκρανία βρει τρόπους να πλήξει βασικές υποδομές εντός του ρωσικού εδάφους το οποίο θα θεωρηθεί «πρόκληση». Τα σενάρια αυτά εντείνονται περισσότερο με την πρόσφατη αναστολή από την Ρωσία της συμφωνίας NEW START για περιορισμό-επιτήρηση των πυρηνικών όπλων, θέλοντας να σηματοδοτήσει ότι η ίδια «είναι έτοιμη για όλα», είπε ο Καθηγητής.
Παρόλα αυτά, συνέχισε ο κ. Κωνσταντίνου, ανοικτό παραμένει και το σενάριο μιας Αμερικανό-Ρωσικής συναλλαγής, αν τα πράγματα φτάσουν στο μεταίχμιο και πριν εκτροχιασθούν σε παγκόσμια σύρραξη.
Ερωτηθείς πώς έχει αλλάξει η διεθνής σκηνή ένα χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, είπε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει κυρίως δημιουργήσει προβλήματα ανασφάλειας στην Ανατολική Ευρώπη και απασχολεί ιδιαίτερα χώρες του Παγκόσμιου Βορρά, όμως έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις και επιδεινώσει προβλήματα σε χώρες του Παγκόσμιου Νότου.
“Η κυνική προσέγγιση είναι ότι ο ηγεμονισμός και η περιοδική χρήση βίας από μεγάλες δυνάμεις είναι στη φύση της διεθνούς πολιτικής, και ως αποτέλεσμα δεν υπάρχει κάτι άλλο που μπορεί να γίνει πέρα από την επιλογή στρατηγικών συμμαχιών για ασφάλεια και επιβίωση της κάθε χώρας. Υπάρχει και η φιλελεύθερη προσέγγιση ότι η παραβίαση του διεθνούς δίκαιου, παρόλο που δεν είναι χωρίς προηγούμενο, είναι ιδιαίτερα στυγνή και αναθεωρητική σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, και γι’ αυτό πρέπει να στηριχθούν οι διεθνείς θεσμοί και να αποδοθούν ευθύνες για τα εγκλήματα πολέμου για αποτροπή στο μέλλον».
Υπάρχει, πρόσθεσε ο Καθηγητής, και η πιο ριζοσπαστική προσέγγιση ότι η αναδόμηση του διεθνούς συστήματος είναι πλέον αναπόφευκτη, ότι έφθασε η στιγμή μιας νέας διάσκεψης «Σαν Φρανσίσκο» για ουσιαστική αναθεώρηση του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ.
Αυτό, είπε, με στόχο να δημιουργηθούν νέοι αποτελεσματικοί μηχανισμοί ελέγχου και αποτροπής της χρήσης βίας στις διεθνείς σχέσεις, καθώς και ολιστικής και παγκόσμιας διαχείρισης πανδημιών, φυσικών καταστροφών, οικονομικών και οικολογικών κρίσεων, οπουδήποτε και αν συμβαίνουν.
