«Αυτή τη στιγμή γίνονται αλλαγές που δεν έχουμε δει εδώ και 100 χρόνια. Και είμαστε εμείς που οδηγούμε αυτή την αλλαγή μαζί»: Με τη φράση αυτή ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ αποχαιρέτησε τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντιμίρ Πούτιν, ολοκληρώνοντας την επίσκεψή του στη Μόσχα.
Λόγια προφητικά ή υπέρ-αισιόδοξα; Το σίγουρο είναι ότι η Κίνα προβάλλει πλέον όλο και περισσότερο ως πρωταγωνιστής στην παγκόσμια σκηνή. Εφαρμόζοντας το παλιό δόγμα του μεταρρυθμιστή Ντενγκ Σιαόπινγκ: «Κρύβουμε τις δυνάμεις μας και περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή». Η κατάλληλη στιγμή φαίνεται τώρα να έχει έρθει για τον Σι Τζινπίνγκ.
Σε μεγάλο μέρος του Νότου, το παγκόσμιο όραμα του Σι πέφτει σε γόνιμο έδαφος. Οι δεκαετίες κατά τις οποίες η Ουάσιγκτον ενεργούσε ως παγκόσμιος χωροφύλακας έχουν αφήσει βαθιές εχθρότητες. Σε αυτό προστίθεται η αποικιακή κληρονομιά των Ευρωπαίων. Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, από την άλλη πλευρά, εμφανίζεται να αντιπροσωπεύει έναν ρεαλισμό και ένα μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης που έχει βγάλει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους από την φτώχεια.
Η πιο ορατή αντανάκλαση της αυξανόμενης επιρροής του Σι Τζιπινγκ είναι ο νέος δρόμος του μεταξιού, ο οποίος εκτείνεται από την Κεντρική Ασία έως τη Λατινική Αμερική. Περισσότερες από 150 χώρες έχουν ήδη υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με το Πεκίνο στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Belt and Road», η οποία υπόσχεται φθηνά δάνεια και έργα υποδομής σε εθνικό επίπεδο. Ο Σι έχει επανειλημμένα τονίσει στις ομιλίες του ότι για την Κίνα, ο εκσυγχρονισμός δεν σημαίνει απαραίτητα εκδυτικισμός. Ο Κινέζος «αυτοκράτορας» απεικονίζει τη χώρα του ως ένα «έθνος ειρήνης» που δεν επιδιώκει την ηγεμονία, δεν αναμειγνύεται στις υποθέσεις άλλων χωρών και δεν εκμεταλλεύεται τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο θέλει να έχει ισχυρότερο λόγο στη διεθνή σκηνή. Τα μέχρι τώρα επιτεύγματα είναι αξιοσημείωτα: Αυτό θα μπορούσε να παρατηρηθεί πολύ ανοιχτά στο κινεζικό «ειρηνευτικό σχέδιο» για τον πόλεμο της Ουκρανίας.
Όλοι οι δρόμοι οδηγούν στο Πεκίνο
Το Πεκίνο δέχεται κρατικούς επισκέπτες από όλο τον κόσμο κάθε εβδομάδα: ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Λούλα ντα Σίλβα, ακολουθούμενος από τον Ισπανό πρωθυπουργό Πέδρο Σάντσεθ και τον Εμμανουέλ Μακρόν και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Όλα αυτά λίγες μέρες αφότου ο Σι Τζινπίνγκ σχεδίασε μια συμφωνία ορόσημο μεταξύ Σαουδικής Αραβίας και Ιράν. Αλλά και «φλέρταρε» στη Μόσχα μαζί με τον «κατώτερο συνεργάτη» του, Πούτιν.
Όσο και αν ακούγεται μάλιστα περίεργο, ενώ ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ βρισκόταν στη Μόσχα και συναντούσε τον Πούτιν, κάλεσε επίσημα πέντε πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας να συμμετάσχουν σε σύνοδο κορυφής που θα πραγματοποιηθεί τον Μάιο, υπό την αιγίδα του Πεκίνου.
Το γεγονός αυτό, λέει πολλά για την πρόοδο που έχει κάνει η Κίνα τα τελευταία χρόνια, ενισχύοντας την επιρροή της στην Κεντρική Ασία.
Η επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα είχε στόχο να πείσει ή να αναγκάσει τον Πούτιν να μοιραστεί με την Κίνα, την Κεντρική Ασία. Αυτό φάνηκε για πρώτη φορά επίσημα, στην κοινή δήλωση των δυο ηγετών, που ρίχνει φως στα σχέδια των δύο δυνάμεων για την Κεντρική Ασία. Ουσιαστικά, τέθηκε στο κείμενο ότι η Μόσχα και το Πεκίνο έχουν δεσμευτεί να αυξήσουν τις συντονισμένες προσπάθειές τους για να στηρίξουν τις περιφερειακές δημοκρατίες στην υπεράσπιση της κυριαρχίας τους και ότι δεν θα αποδεχτούν προσπάθειες αποσταθεροποίησης από εξωτερικές δυνάμεις.
Απομόνωση της Ρωσίας
Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας επεκτείνουν τις διμερείς σχέσεις τους με το Πεκίνο, με την Κίνα να επωφελείται από την απομόνωση της Ρωσίας ως αποτέλεσμα του πολέμου στην Ουκρανία. Η στιγμή είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για την Κίνα δεδομένης της δυσπιστίας των κρατών της Κεντρικής Ασίας προς τη Ρωσία. Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, οι ηγέτες των χωρών της Κεντρικής Ασίας αρχίζουν να απομακρύνονται όλο και περισσότερο από τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
Τα κράτη της Κεντρικής Ασίας φοβούνται την αβεβαιότητα της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, γι’ αυτό και στρέφονται στο Πεκίνο. Πρόσφατα μάλιστα, ξεκίνησε το σιδηροδρομικό έργο σύνδεσης Κίνας, Κιργιζίας και Ουζμπεκιστάν με την υπογραφή συμφωνίας, εξηγεί το αμερικανικό διαδικτυακό μέσο Eurasianet . Η σύνδεση θα μπορούσε έμμεσα να χρησιμεύσει για την παράκαμψη της ρωσικής υποδομής μεταφορών.
«Οι άνθρωποι στην περιοχή αυτή,πάντα έλεγαν ότι η Ρωσία είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια και η Κίνα για την οικονομία», εξηγεί ο Τιερί Κέλνερ, καθηγητής Πολιτικών επιστημών στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών. «Αλλά σήμερα, η Κίνα θέλει να είναι πιο πολύ παρούσα από την άποψη της ασφάλειας», προσθέτει. «Η εταιρική σχέση μεταξύ Ρωσίας και Κίνας θα παραμείνει σε ισχύ όσο η Μόσχα δεν απειλεί την ασφάλεια, τα οικονομικά και εμπορικά συμφέροντα της Κίνας στην Κεντρική Ασία», εξηγεί ο Τιερί Κέλνερ.
Ανησυχεί η Δύση
Η Κίνα βλέπει τις σχέσεις με τη Δύση να διακυβεύονται όλο και περισσότερο και πιστεύει ότι η υπεράσπιση της σφαίρας επιρροής της πρέπει να πραγματοποιηθεί χωρίς περιορισμούς. Ερχόμενο το Πεκίνο στην Κεντρική Ασία, θεωρεί απαραίτητο να κρατηθούν μακριά οι εξωτερικοί παίκτες όπως η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ.
Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν πραγματοποίησε πριν λίγες εβδομάδες την πρώτη του επίσκεψη στην περιοχή, πηγαίνοντας στο Καζακστάν και το Ουζμπεκιστάν. Ο Μπλίνκεν επανέλαβε την προσοχή που δίνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στην κυριαρχία και στην εδαφική ακεραιότητα των τοπικών εταίρων. Δεν προέκυψαν σημαντικά συγκεκριμένα στοιχεία από την επίσκεψη του Αμερικανού αξιωματούχου, αλλά ήταν μια ενδεικτική της «πείνας» για νέους εταίρους που αισθάνονται οι χώρες της περιοχής.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες κατηγορησαν πάντως τη Ρωσία και την Κίνα ότι θέλουν «έναν κόσμο που παίζει με τους δικούς τους κανόνες».
Την ίδια ώρα το αμερικανικό Foreign Affairs προειδοποιεί το Πεκίνο να μην τολμήσει να επιτεθεί στην Ταιβάν γιατί θα ακολουθήσει πυρηνικός πόλεμος. «Η στρατηγική αποτροπής των ΗΠΑ δίνει έμφαση στον συντονισμό με τους συμμάχους. Ενώ η Κίνα δεν έχει συμμάχους, οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται στενά με την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες και άλλους στον Ινδο-Ειρηνικό για μια σειρά ζητήματα ασφάλειας» γράφει στο κύριο άρθρο του το αμερικανικό περιοδικό και προσθέτει: «Ορισμένες από αυτές τις χώρες θα μπορούσαν ακόμη και να εμπλακούν άμεσα σε μια σύγκρουση στην Ταϊβάν, δημιουργώντας πρόσθετους στρατιωτικούς κινδύνους για το Πεκίνο. Και με τις πυρηνικές αναβαθμίσεις της Κίνας να ρίχνουν ένα βαρίδι στην περιοχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να διπλασιάσουν την αποτροπή – την ιδέα ότι κάθε πυρηνικό χτύπημα σε έναν σύμμαχο θα αντιμετωπίζεται το ίδιο ,σαν να γινόταν στις ΗΠΑ».
