Γιάννης Κακουλλής*
Το κράτος μας είχε υποχρέωση εδώ και 20 χρόνια να δημιουργήσει ολοκληρωμένο δίκτυο ποδηλατοδρόμων σε όλες τις πόλεις. Η υποχρέωση αυτή απορρέει από τα Τοπικά Σχέδια και από τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ) των πόλεων. Η προώθηση της ποδηλατοκίνησης και των βιώσιμων μεταφορών γενικά υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με διάφορους τρόπους. Όλες οι αναπτυγμένες ευρωπαϊκές πόλεις ευρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο χρήσης του ποδηλάτου και ένα σημαντικό μέρος των μετακινήσεων τους διεξάγεται πλέον με το ποδήλατο. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα της ποδηλατοκίνησης είναι τα εξής:
- Το κόστος απόκτησης και χρήσης ενός ποδηλάτου είναι πολύ πιο χαμηλό από ένα ιδιωτικό αυτοκίνητο. Το συνολικό κόστος ενός μέσου οικογενειακού αυτοκινήτου είναι της τάξης των €600 τον μήνα ενώ του ποδηλάτου είναι ασήμαντο. Αυτό αποτελεί ένα ισχυρό όπλο ενάντια στην ακρίβεια που μαστίζει όλους ιδιαίτερα τις χαμηλές εισοδηματικές τάξεις που όμως παραμένει αναξιοποίητο.
- Τα ποδήλατα δεν προκαλούν ηχορύπανση ούτε ρύπους οι οποίοι είναι βλαβεροί στην ανθρώπινη υγεία. Αντίθετα προσφέρουν πολύτιμη άσκηση. Η ατμοσφαιρική ρύπανση θεωρείται ως ο σοβαρότερος κίνδυνος στην δημόσια υγεία αφού 600 περίπου άτομα έχουν πρόωρο θάνατο ετησίως στην Κύπρο λόγω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
- Το ποδήλατο καταλαμβάνει περίπου το ένα τέταρτο του χώρου ενός αυτοκινήτου. Αν χρησιμοποιούσαμε περισσότερα ποδήλατα θα είχαμε λιγότερα αυτοκίνητα, θα ξαλάφρωναν οι δρόμοι και η κυκλοφοριακή συμφόρηση θα ήταν λιγότερο έντονη
- Σε αντίθεση με τα συμβατικά αυτοκίνητα τα ποδήλατα δεν παράγουν θερμοκηπιακούς ρύπους και ως εκ τούτου δεν συμβάλλουν στην κλιματική αλλαγή. Αυτό είναι πολύ σημαντικό εν όψει της υποχρέωσης μας να μειώσουμε τους ρύπους μας κατά τουλάχιστον 55% μέχρι το 2030. Σημειώνεται ότι στο στάδιο που βρισκόμαστε τώρα οι ρύποι μας όχι μόνο δεν μειώνονται αλλά αντιθέτως συνεχίζουν να αυξάνονται.
Δυστυχώς το κράτος μας παρέλειψε διαχρονικά να δημιουργήσει τις αναγκαίες υποδομές και να προωθήσει την ποδηλατοκίνηση και τις δημόσιες συγκοινωνίες. Σαν αποτέλεσμα η Κύπρος βρίσκεται παγιδευμένη σε ένα φαύλο κύκλο με σοβαρά προβλήματα ακρίβειας, σοβαρή κυκλοφοριακή συμφόρηση στις πόλεις και υψηλή παραγωγή ρύπων. Παράλληλα η κλιματική αλλαγή μας απειλεί με αλλεπάλληλες φυσικές καταστροφές πρωτοφανούς έντασης. Ακόμα και σήμερα παρ’ όλα τα συσσωρευμένα προβλήματα το Τμήμα Δημοσίων Έργων αντί να σπεύδει να επανορθώσει τις παραλείψεις των τελευταίων είκοσι χρόνων, συνεχίζει να σχεδιάζει με παλιές νοοτροπίες και να κατασκευάζει μεγάλα δαπανηρά οδικά έργα και υποδομές για αυτοκίνητα χωρίς να λαμβάνει υπόψιν την ανάγκη για προώθηση του ποδηλάτου και των άλλων βιώσιμων μέσων μεταφοράς. Αυτό αποδεικνύεται έμπρακτα αφού σχεδόν σε όλα τα οδικά έργα που έγιναν στις πόλεις μας τα τελευταία χρόνια δεν συμπεριλήφθηκαν ποδηλατόδρομοι.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι Λεωφόροι Κολωνακίου, Σπύρου Κυπριανού και Ομονοίας στην Λεμεσό στις οποίες αυτή την στιγμή προγραμματίζεται ανάπλαση χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ούτε ποδηλατόδρομος ούτε λεωφορειολωρίδες. Διερωτόμαστε πως είναι δυνατόν να συνεχίζεται η απραξία ακόμα και σήμερα και πότε θα αρχίσουν επιτέλους να λαμβάνονται τα σωστά μέτρα;
Σαν Κίνημα Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών εκφράζουμε την διαφωνία μας για τον σχεδιασμό των εν λόγω έργων και την μέχρι τώρα πολιτική του Τμήματος Δημοσίων Έργων. Υπογραμμίζουμε τις πρόσφατες θετικές δηλώσεις του Υπουργού Μεταφορών Επικοινωνιών και Έργων κ. Αλέξη Βαφεάδη στις οποίες υποστήριξε ένθερμα την προώθηση των βιώσιμων μεταφορών στην Κύπρο και προσβλέπουμε στην επανεξέταση των εν λόγω έργων και στην αλλαγή της μέχρι τώρα πορείας.
Σημειώνουμε τις υποδείξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου τονίζεται ότι σε κάθε νέο οδικό έργο και σε κάθε έργο οδικής ανάπλασης πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στην δημιουργία υποδομών για τις βιώσιμες μεταφορές.
Το τρένο της αλλαγής ξεκίνησε πριν είκοσι χρόνια. Το Τμήμα Δημοσίων Έργων πρέπει να τρέξει προς την αντίθετη κατεύθυνση από ότι έκανε μέχρι τώρα για να το φτάσει.
Το ερώτημα είναι: Το κόστος της μέχρι τώρα εξάρτησης μας από το αυτοκίνητο, της ενδεχόμενης μη-συμμόρφωσης μας με τους ευρωπαϊκούς στόχους και της αγοράς δικαιωμάτων καύσης ορυκτών καυσίμων ποιος θα το πληρώσει;
*Συντονιστής της Επιτροπής Βιώσιμων Μεταφορών
Κίνημα Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών
