Νιώθετε ότι το smartphone σας συμπεριφέρεται… περίεργα; Μήπως η μπαταρία του κινητού σας εξαντλείται πιο γρήγορα από το συνηθισμένο; Ή μήπως το τηλέφωνό σας ζεσταίνεται, ακόμη κι όταν δεν το χρησιμοποιείτε; Εμφανίζονται παράξενα μηνύματα ή άγνωστες εφαρμογές; Το ξέρετε ότι αυτά μπορεί να είναι σημάδια ότι κάποιος παρακολουθεί το τηλέφωνό σας; Και όχι μόνο.
Το smartphone μας είναι ο αχώριστος σύντροφός μας, αλλά τι συμβαίνει όταν αυτός ο σύντροφος γίνεται στόχος; Από την τοποθεσία μας μέχρι τα πιο προσωπικά μας δεδομένα, οι κινητές συσκευές κρύβουν κινδύνους για την ιδιωτικότητα και την ασφάλεια που συχνά υποτιμούμε. Η απειλή δεν προέρχεται μόνο από κακόβουλες εφαρμογές, αλλά και από την ανεξέλεγκτη συλλογή δεδομένων από εταιρείες, ένα ζήτημα που έχει θέσει ακόμη και η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Όπως προειδοποίησε η κυβέρνηση των ΗΠΑ το 2022: «Οι επιχειρήσεις συλλέγουν, χρησιμοποιούν και πωλούν δεδομένα καταναλωτών. Ωστόσο, οι καταναλωτές ενδέχεται να μην γνωρίζουν πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται αυτά τα δεδομένα και, γενικά, δεν είναι σε θέση να σταματήσουν τη συλλογή τους ή να επαληθεύσουν την ακρίβειά τους». Κατανοώντας καλύτερα αυτούς τους κινδύνους, μπορείτε να λάβετε μέτρα για να τους ελαχιστοποιείτε.
«Το πιο σημαντικό είναι να καταλάβουμε πώς παρακολουθείται το τηλέφωνό μας και βέβαια πώς να το προστατέψουμε» προειδοποιεί ο Phil Muncaster από την παγκόσμια εταιρία ψηφιακής ασφάλειας ESET
Πού βρίσκεστε – και ποιος το ξέρει: Οι πιο συνηθισμένοι τρόποι παρακολούθησης μέσω κινητού
Ίσως ο πιο προφανής τρόπος εντοπισμού του τηλεφώνου σας είναι μέσω του GPS. Πολλές εφαρμογές χρησιμοποιούν αυτή τη λειτουργία για να παρακολουθούν την τοποθεσία σας, φαινομενικά για να βελτιώσουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Για παράδειγμα, μια εφαρμογή χαρτών χρειάζεται την τοποθεσία σας, αλλά είναι πραγματικά απαραίτητη για ένα παιχνίδι ή μια εφαρμογή φακού; Κακόβουλες ή ύποπτες εφαρμογές μπορεί να κάνουν κατάχρηση αυτής της λειτουργίας για να παρακολουθούν τις κινήσεις σας χωρίς να το γνωρίζετε. Επιπλέον, ακόμη και νόμιμες εφαρμογές ενδέχεται να παραβιαστούν, εκθέτοντας σε κίνδυνο το ιστορικό με τα δεδομένα τοποθεσίας σας.
Ωστόσο, ακόμη και αν απενεργοποιήσετε τις υπηρεσίες τοποθεσίας στη συσκευή σας iOS ή Android, υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους τρίτοι μπορούν να σας παρακολουθήσουν. Αυτοί περιλαμβάνουν:
Spyware και Malware
Το κακόβουλο λογισμικό που είναι εγκατεστημένο στη συσκευή σας και έχει σχεδιαστεί για την παρακολούθηση δραστηριοτήτων –συμπεριλαμβανομένης της τοποθεσίας– αναφέρεται γενικά ως «spyware». Εκμεταλλεύεται ευπάθειες της συσκευής για να λειτουργήσει κρυφά. Μπορεί να καταγράφει πληκτρολογήσεις, να κλέβει πληροφορίες περιήγησης, να εγγράφει ήχο και βίντεο ή να τραβά στιγμιότυπα οθόνης. Ενδέχεται να εγκατασταθεί χωρίς να το καταλάβετε, μέσω phishing συνδέσμων, μολυσμένων ιστοσελίδων (drive-by downloads), κακόβουλων διαφημίσεων ή ύποπτων εφαρμογών.
Τριγωνισμός κυψελών κινητής τηλεφωνίας
Ο πάροχος κινητής τηλεφωνίας μπορεί να εντοπίσει την τοποθεσία σας κατά προσέγγιση, αναλύοντας την ισχύ του σήματος της συσκευής σας σε σχέση με τις κοντινές κυψέλες κινητής τηλεφωνίας. Τα δεδομένα αυτά, θεωρητικά, μπορούν να παραδοθούν σε αρχές επιβολής του νόμου ή κρατικές υπηρεσίες.
Stingrays (IMSI Catchers)
Πρόκειται για κινητές συσκευές που μιμούνται πύργους κινητής τηλεφωνίας και επιτρέπουν σε κακόβουλους χρήστες ή κρατικούς φορείς να παρακολουθούν την τοποθεσία και άλλα δεδομένα από κοντινές συσκευές.
Παρακολούθηση μέσω Wi–Fi και Bluetooth
Τα smartphone επικοινωνούν διαρκώς με κοντινά δίκτυα Wi-Fi και συσκευές Bluetooth. Ορισμένα μπορεί να είναι κακόβουλα και, αν συνδεθείτε, μπορούν να παρακολουθήσουν τη συσκευή και την τοποθεσία σας. Ο κίνδυνος είναι αυξημένος σε αστικές περιοχές με πυκνά δίκτυα και πολλές συσκευές. Αν και τα λειτουργικά συστήματα των κινητών χρησιμοποιούν τυχαίες διευθύνσεις MAC για την προστασία της ιδιωτικότητας, όπως σημειώνει και o διεθνής μη κερδοσκοπικός οργανισμός EFF, υπάρχουν εξαιρέσεις.
Παρακολούθηση στο διαδίκτυο
Κατά την επίσκεψη σε ιστοσελίδες, η δραστηριότητά σας μπορεί να παρακολουθείται τόσο από την ίδια την ιστοσελίδα όσο και από τρίτους. Η παρακολούθηση γίνεται κυρίως μέσω της IP διεύθυνσής σας, cookies, web beacons, τεχνικών όπως το canvas fingerprinting και το δακτυλικό αποτύπωμα του browser.
Φυσικοί ανιχνευτές τηλεφώνων
Συσκευές όπως το Apple AirTag, το Tile ή το Samsung SmartTag χρησιμοποιούν τεχνολογία Bluetooth και υπερευρείας ζώνης (UWB) για τον εντοπισμό αντικειμένων και συσκευών. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν κακόβουλα αν τοποθετηθούν διακριτικά στην τσάντα ή τα ρούχα κάποιου.
Σημάδια ότι το τηλέφωνό σας παρακολουθείται
Δώστε προσοχή στα παρακάτω σημάδια, τα οποία ενδέχεται να υποδηλώνουν ότι η συσκευή σας παρακολουθείται:
- Ασυνήθιστη κατανάλωση μπαταρίας
Εάν η μπαταρία του τηλεφώνου σας εξαντλείται πιο γρήγορα από το συνηθισμένο, αυτό μπορεί να υποδηλώνει την παρουσία spyware ή ύποπτων εφαρμογών που εκτελούνται διαρκώς στο παρασκήνιο. Υπάρχουν διαθέσιμες οδηγίες για έλεγχο τόσο σε συσκευές iOS όσο και Android.
- Υψηλή χρήση δεδομένων
Μια απροσδόκητη ή υπερβολική αύξηση στην κατανάλωση δεδομένων μπορεί να σημαίνει ότι κακόβουλο λογισμικό ή άγνωστη εφαρμογή αποστέλλει συνεχώς δεδομένα τοποθεσίας ή άλλες πληροφορίες σε τρίτους. Ο έλεγχος μπορεί να γίνει μέσω των ρυθμίσεων σε Android και iOS.
- Υπερθέρμανση
Η υπερθέρμανση της συσκευής, ακόμη και όταν δεν χρησιμοποιείται, μπορεί να υποδεικνύει ότι εκτελούνται μη εξουσιοδοτημένες διεργασίες στο παρασκήνιο.
- Άγνωστες εφαρμογές
Ορισμένες εφαρμογές παρακολούθησης ή spyware μπορεί να είναι μεταμφιεσμένες ως νόμιμες. Είναι καλό να ελέγχετε τακτικά την αρχική σας οθόνη και τη λίστα των εφαρμογών για τυχόν ύποπτα ή άγνωστα εικονίδια.
- Παράξενα μηνύματα, ειδοποιήσεις και σύμβολα
Η λήψη ασυνήθιστων SMS με περίεργους χαρακτήρες ή από άγνωστους αριθμούς ενδέχεται να αποτελεί ένδειξη ότι λογισμικό υποκλοπής επιχειρεί να επικοινωνήσει με τρίτους. Επιπλέον, αξίζει να ελέγξετε αν η κάμερα ή το μικρόφωνο του Android ή iPhone τηλεφώνου σας ενεργοποιείται αυτόματα, χωρίς προφανή λόγο.
- Άγνωστες συσκευές
Ελέγχετε τακτικά για την παρουσία άγνωστων αντικειμένων στις τσάντες, τα ρούχα ή τα προσωπικά σας είδη. Υπάρχουν συστήματα παρακολούθησης που διατίθενται σε διάφορα μεγέθη και σχήματα, και μπορεί να περάσουν απαρατήρητα.
Πώς να εμποδίσετε την παρακολούθηση του τηλεφώνου σας
Η καλή είδηση είναι ότι με μερικά απλά βήματα μπορείτε να προλάβετε πιθανά προβλήματα απορρήτου και ασφάλειας που σχετίζονται με την παρακολούθηση της συσκευής σας. Αυτά περιλαμβάνουν:
- Ελέγξτε τις άδειες των εφαρμογών
Αφιερώστε χρόνο για να ελέγχετε τακτικά τις άδειες που χορηγείτε στις εφαρμογές σας, ειδικά σε εκείνες που έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες εντοπισμού θέσης. Ακυρώστε όσες φαίνονται περιττές και ελέγχετε τις νέες εφαρμογές με μεγαλύτερη αυστηρότητα.
- Εγκαταστήστε αξιόπιστο λογισμικό ασφαλείας
Εγκαταστήστε λογισμικό προστασίας από ιούς ή κακόβουλο λογισμικό από έναν αξιόπιστο προμηθευτή, ώστε να εντοπίζονται και να αφαιρούνται πιθανές απειλές. Επίσης, διασφαλίστε ότι όλες οι μελλοντικές λήψεις θα ελέγχονται για ασφάλεια.
- Μη συνδέεστε σε δημόσια δίκτυα Wi-Fi
Αν είναι δυνατόν, αποφύγετε τη σύνδεση σε δημόσια δίκτυα Wi-Fi, καθώς ενδέχεται να μην είναι ασφαλή και να επιτρέπουν σε χάκερ να υποκλέψουν πληροφορίες από τη συσκευή σας. Ορισμένα μπορεί να είναι ακόμη και ψεύτικα κακόβουλα hotspot. Αν πρέπει να τα χρησιμοποιήσετε, φροντίστε πρώτα να έχετε εγκατεστημένο ένα αξιόπιστο εικονικό ιδιωτικό δίκτυο (VPN).
