Tου Πάνου Φ. Κακούρη
Το στοίχημα της ΕΚΤ και των απανταχού οικονομολόγων κατά τους τελευταίους μήνες αφορά το πότε θα έλθει το πλήρωμα του χρόνου για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού. Νομοτελειακά, αυτό κάποτε θα συμβεί. Όμως το ερώτημα είναι, όταν έρθει η ώρα και αποκλιμακωθεί ο πληθωρισμός θα μειωθούν και οι τιμές;
Με την πρώτη ανάγνωση το ερώτημα φαίνεται αφελές, για τους οικονομολόγους, καθώς ο πληθωρισμός είναι η μέση μεταβολή των τιμών των αγαθών και υπηρεσιών, σε μηνιαία ή ετήσια βάση.
Ωστόσο, όσο παράδοξο και αν φαίνεται το ερώτημα, έχει βάση και μάλιστα απασχολεί νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Ποια είναι η πηγή των πληθωριστικών πιέσεων ανά την υφήλιο; Οι τιμές του φυσικού αερίου που ξεκίνησαν να αυξάνονται δραματικά από τον Ιούνιο του 2021 και επηρεάζουν και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και όλη την αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης. Η τιμή του φυσικού αερίου τον Ιανουάριο του 2021 ήταν στα 17 ευρώ η μεγαβατώρα και του ρεύματος στα 52 ευρώ η μεγαβατώρα. Από τον Ιούλιο του 2021 οι τιμές τους πολλαπλασιάστηκαν και σήμερα βρίσκονται στα 90 ευρώ και 227 ευρώ η μεγαβατώρα, αντίστοιχα.
Υποθετικά, αν τον Ιούλιο του 2022 οι τιμές φυσικού αερίου και ρεύματος παραμένουν στα ίδια επίπεδα με εκείνα του Ιουλίου του 2021, οι στατιστικές υπηρεσίες θα καταγράψουν εξασθένηση των πληθωριστικών πιέσεων. Αν μάλιστα οι τιμές τους μειωθούν κατά π.χ. 10%, ενδεχομένως να καταγραφεί και μείωση του πληθωρισμού σε ετήσια βάση. Θα πρόκειται για «ψευδαίσθηση», αλλά έτσι μετράται ο πληθωρισμός. Οι τιμές τους ρεύματος και του φυσικού αερίου θα είναι υπερτετραπλάσιες σε σύγκριση με την «κανονικότητα» που είχαμε συνηθίσει προ της κρίσης. Παραμένοντας οι τιμές τους στα ύψη αυτά, θα έχουμε μεν τυπικά χαμηλό πληθωρισμό ή και αρνητικό, αλλά ισχυρές πιέσεις στην παραγωγή, στη διακίνηση, όπως και στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Συγχρόνως, στην αγορά θα έχουν περάσει και οι έμμεσες παρενέργειες των ανατιμήσεων του φυσικού αερίου και του ρεύματος στην αλυσίδα παραγωγής και διακίνησης. Και το ερώτημα που προκύπτει είναι αν οι οικονομίες έχουν προετοιμαστεί για τη μονιμοποίηση των υψηλών τιμών ενέργειας, που θα αλλάξει άρδην την καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών, αφού το ενεργειακό κόστος θα απορροφά ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του εισοδήματός τους.
