Σε νέο επίπεδο πέρασε χθες ο «πόλεμος των drones» ανάμεσα σε Ουκρανία και Ρωσία, με τη Μόσχα να κατηγορεί το Κίεβο για επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά του Κρεμλίνου και στόχο τη δολοφονία του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν. Η Ουκρανία όμως αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε εμπλοκή. «Δεν επιτιθέμεθα στον Πούτιν ή στη Μόσχα. Πολεμούμε στο έδαφός μας. Υπερασπιζόμαστε τα χωριά και τις πόλεις μας», ανέφερε ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Αν δεν ήταν το Κίεβο, τότε ποιος βρίσκεται πίσω από την επίθεση;
Σε έναν πόλεμο που σε ένα επίπεδο δίνεται στο πεδίο της προπαγάνδας, αναλυτές που μίλησαν στο Business Insider διακρίνουν «αποτυπώματα» που δείχνουν την Ουκρανία, αλλά ταυτόχρονα σημειώνουν ότι υπάρχουν ερωτήματα σχετικά με το πώς τα drones κατάφεραν να φτάσουν τόσο κοντά στην έδρα της εξουσίας σε μια από τις πιο προστατευμένες πρωτεύουσες του κόσμου.
«Οι ρωσικές αρχές έλαβαν πρόσφατα μέτρα για την ενίσχυση των εγχώριων ρωσικών δυνατοτήτων αεράμυνας, συμπεριλαμβανομένης της ίδιας της Μόσχας, και επομένως είναι εξαιρετικά απίθανο δύο drones να μπορούσαν να έχουν διεισδύσει σε πολλαπλά στρώματα αεράμυνας και να έχουν εκραγεί ή να καταρριφθεί ακριβώς πάνω από την καρδιά του Κρεμλίνου», όπως εξηγούν οι αναλυτές του Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW).
Κοινώς, το μυστήριο παραμένει καθώς υπάρχουν πολλά πράγματα που δεν γνωρίζουμε και δεν βγάζουν νόημα, ακόμα τουλάχιστον.
Οι τρεις βασικές θεωρίες:
Η Ουκρανία έστειλε μια προειδοποίηση
Παρά την εμφατική διάψευση ότι δεν φέρει ευθύνη για την επίθεση, δεν αποκλείεται να βρίσκεται πίσω από την επίθεση η Ουκρανία, όπως ισχυρίζονται οι Ρώσοι. Σίγουρα έχει κίνητρο, αλλά και τα μέσα. Επίσης, σε άλλες επιθέσεις στο έδαφος της Ρωσίας ή σε ρωσικά κατεχόμενα εδάφη έχει αρνηθεί την ανάμειξή της, αφήνοντας όμως σε κάποιες περιπτώσεις να εννοηθεί ότι προήλθαν από τις δυνάμεις της.
Αυτό συνέβη όταν οι δυνάμεις της έπληξαν ρωσικούς στρατιωτικούς στόχους στην Κριμαία το περασμένο καλοκαίρι. Και παρόλο που δεν ανέλαβαν την ευθύνη, υπήρξαν επίσης χτυπήματα σε στρατιωτικές βάσεις βαθιά σε ρωσικό έδαφος που αποδίδονται στην Ουκρανία.
Ως εκ τούτου, ορισμένοι αναλυτές αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό την άρνηση της ευθύνης από την Ουκρανία, θεωρώντας ότι είναι μια προσπάθεια του Κιέβου να να επιδείξει την αυξημένη ικανότητά του να πραγματοποιεί χτυπήματα ακρίβειας σε έναν από τους πιο ασφαλείς και ενισχυμένους στόχους στον κόσμο. Όπως εκτιμάει μάλιστα ο Τζέιμς Πάτον Ρότζερς, στρατιωτικός ιστορικός και σύμβουλος του ΝΑΤΟ, τα προηγούμενα χτυπήματα σε ρωσικά εδάφη θα μπορούσαν να είχαν χρησιμοποιηθεί για να διαπιστωθεί από την Ουκρανία από τι αποτελείται το πρώτο και το δεύτερο στρώμα αεράμυνας της Ρωσίας.
Με βάση όλα αυτά, κανένας από τους ειδικούς που μίλησαν στο Business Insider δεν απέκλεισε την Ουκρανία ως ύποπτη για την επίθεση. Σε αυτό το σενάριο, αυτό που δεν φαίνεται να πείθει τους ειδικούς είναι το κίνητρο της επίθεσης, καθώς η πιθανότητα να σχεδιαζόταν δολοφονία του Ρώσου προέδρου εκτιμάται μικρή.
Η Ρωσία ενορχήστρωσε μόνη της την επίθεση
Άλλο ένα σενάριο που δεν μπορεί να αποκλειστεί είναι ότι η Μόσχα «μαγείρεψε» την επίθεση. Τα στοιχεία που καθιστούν πιθανό το σενάριο είναι το γεγονός ότι ο Πούτιν δεν κινδύνευσε ποτέ και το εμβληματικό κτίριο υπέστη ελάχιστες ζημιές.
Άλλωστε η Ρωσία έχει εμπλακεί σε επιχειρήσεις ψευδούς σημαίας για να δικαιολογήσει τη στρατιωτική της δράση, και η ρητορική και οι ενέργειές της κατά τη διάρκεια και λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία είχαν σημάνει επανειλημμένα συναγερμό στο εξωτερικό.
«Η άμεση, συνεκτική και συντονισμένη απάντηση του Κρεμλίνου στο περιστατικό υποδηλώνει ότι η επίθεση προετοιμάστηκε εσωτερικά με τέτοιο τρόπο ώστε τα επιδιωκόμενα πολιτικά αποτελέσματά της να υπερβαίνουν την αμηχανία της», λέει χαρακτηριστικά το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW).
«Πουλώντας» έτσι το αφήγημα ότι η Ρωσία δέχεται επίθεση, η Μόσχα μπορεί να εκμεταλλευθεί την υποτιθέμενη απειλή για να δικαιολογήσει επιθετικές ενέργειες, κυρίως μια πιθανή δολοφονική επίθεση στον Ζελένσκι, κάτι που είδαμε ήδη να ζητάει ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας που θεωρείται φερέφωνο του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Η φερόμενη επίθεση με drone κατά του Κρεμλίνου δεν αφήνει στη Μόσχα άλλη επιλογή από το να «εξοντώσει» τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και την «κλίκα» του στο Κίεβο, είπε χθες.
Γιατί όμως χρειαζόταν η Ρωσία μια επιχείρηση ψευδούς σημαίας για να δικαιολογήσει απόπειρα δολοφονίας κατά του Ζελένσκι όταν γνωρίζουμε ότι έχει ήδη επιχειρηθεί πολλές φορές; Γιατί ενδέχεται να έχει αλλάξει το κίνητρο, με τη Μόσχα να επιθυμεί είτε να δικαιολογήσει μια μεγαλύτερη κινητοποίηση στρατευμάτων είτε πιο απλά να ενισχύσει την υποστήριξη των Ρώσων πολιτών στον πόλεμο.
«Η Ρωσία χρειάζεται κάποιου είδους νομιμοποίηση για το γιατί συνεχίζει στην Ουκρανία», είπε χαρακτηριστικά η Δρ. Μαρίνα Μιρόν, ερευνήτρια στο Κέντρο Στρατιωτικής Ηθικής στο King’s College του Λονδίνου. «Και αυτό έχει ένα μήνυμα για τον εγχώριο πληθυσμό: “Κοίτα πόσο επικίνδυνη είναι η Ουκρανία. Προσπαθούν ακόμη και να σκοτώσουν τον Πούτιν”».
Στο ίδιο μήκος κύματος, το Ινστιτούτου για τη Μελέτη του Πολέμου (ISW) εκτιμάει ότι η Μόσχα μπορεί να χρησιμοποιήσει την επίθεση στο Κρεμλίνο, την οποία σημειώνει ότι «πιθανότατα» οργάνωσε η ίδια, για να περιορίσει ή να ακυρώσει τις εκδηλώσεις της Ημέρας της Νίκης της 9ης Μαΐου, «ενέργειες που πιθανώς θα αύξαναν την προσπάθεια ενημέρωσης».
Οι «αντι-Πούτιν» Ρώσοι πραγματοποίησαν την επίθεση
Η τρίτη πιθανή εξήγηση είναι οι ομάδες αντιφρονούντων στη Ρωσία, την δράση των οποίων έχουμε δει σε διάφορες επιθέσεις σε ρωσικό έδαφος. Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, έχουν υπάρξει πολλές αναφορές για επιθέσεις σε κρίσιμες υποδομές και απόπειρες δολοφονίας, ορισμένες από τις οποίες έχουν αναλάβει την ευθύνη διάφορες ομάδες αντιφρονούντων.
Μάλιστα η ρωσική κινητοποίηση εκατοντάδων χιλιάδων στρατευμάτων το περασμένο φθινόπωρο επηρέασε καταλυτικά την αντίσταση ενάντια στο καθεστώς του Πούτιν, αν και οι περισσότερες από τις επιθέσεις τους έγιναν εναντίον κέντρων κινητοποίησης που διαχειρίζεται το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.
Προς αυτή την κατεύθυνση έδειξε και ο σύμβουλος της ουκρανικής προεδρίας Μιχαΐλο Ποντόλιακ, λέγοντας ότι η επίθεση «μπορεί μόνο να υποδεικνύει τις αντάρτικες δραστηριότητες των τοπικών δυνάμεων αντίστασης. Όπως γνωρίζετε, τα drones μπορούν να αγοραστούν σε οποιοδήποτε στρατιωτικό κατάστημα».
Πάντως, ο Ρότζερς σημείωσε ότι δεν «έχει δει καμία ένδειξη» ότι αυτές οι ομάδες έχουν την ικανότητα να χρησιμοποιούν drones στις επιθέσεις τους. «Έτσι, αυτό θα ήταν ένα άλμα φαντασίας με βάση τα εμπειρικά δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή», είπε.
Παράλληλα, η Μιρόν στάθηκε σε ένα άλλο στοιχείο που καθιστά αμφίβολο αυτό το σενάριο, το γεγονός ότι η Μόσχα είναι εξαιρετικά ασφαλής διαθέτοντας κάμερες αναγνώρισης προσώπου, οι οποίες θα αποτελούσαν ισχυρό αποτρεπτικό παράγοντα για έναν ντόπιο που προσπαθεί να εκτοξεύσει και να ελέγξει ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος, πόσο μάλλον δύο (δεδομένου ότι στην επίθεση συμμετείχαν δύο drones).
«Μια τέτοια ενέργεια θα σήμαινε ότι η πιθανότητα να συλληφθεί αυτό το άτομο είναι πολύ, πολύ υψηλή», είπε. «Υποθέτω ότι δεν θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια», κατέληξε. «Ίσως αν αποχαρακτηριστούν έγγραφα σε εκατό χρόνια, τότε θα μάθουμε τι ακριβώς συνέβη».
