* Του Μιχάλη Ζαντή
Βρισκόμαστε προ των πυλών του καλοκαιριού και η περίοδος των διακοπών πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς. Για πολλούς, οι κατασκηνωτικοί χώροι αποτελούν την ιδανική επιλογή για απόδραση από την καθημερινότητα, προσφέροντας άμεση επαφή με τη φύση, αίσθηση ελευθερίας και οικονομικές λύσεις για διαμονή. Καθώς όλο και περισσότεροι επιλέγουν να κατασκηνώσουν – είτε με σκηνή, είτε με τροχόσπιτο, είτε απολαμβάνοντας τις πιο σύγχρονες μορφές glamping – η ανάγκη για ασφαλείς, ποιοτικούς και βιώσιμους κατασκηνωτικούς χώρους καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Τεχνική Επιτροπή Τυποποίησης ISO/TC 228 Tourism and Related Services εργάζεται για την ανάπτυξη ενός νέου διεθνούς προτύπου που θα ορίζει σαφείς απαιτήσεις για τη λειτουργία και την οργάνωση των κατασκηνωτικών χώρων, εναρμονίζοντας και αναβαθμίζοντας τους έτσι, διεθνώς. Το υπό εκπόνηση πρότυπο ISO 18980 αποσκοπεί στη δημιουργία ενός ενιαίου πλαισίου απαιτήσεων για τη διαχείριση, λειτουργία και παροχή υπηρεσιών σε κατασκηνωτικούς χώρους, με έμφαση στην ποιότητα, την ασφάλεια, την προσβασιμότητα και τη βιωσιμότητα.
Η Χρησιμότητα του Προτύπου
Ο τομέας του κατασκηνωτικού τουρισμού παρουσιάζει σταθερή ανάπτυξη παγκοσμίως, με αυξανόμενο αριθμό ταξιδιωτών που αναζητούν εμπειρίες πιο κοντά στη φύση, με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα και αυξημένο αίσθημα ελευθερίας. Παρ’ όλα αυτά, η απουσία εναρμονισμένων προτύπων έχει οδηγήσει σε σημαντικές διαφορές στην ποιότητα, ασφάλεια και εξυπηρέτηση μεταξύ των χωρών.
Το νέο πρότυπο έρχεται να καλύψει αυτό το κενό, προσφέροντας ενιαία κριτήρια αξιολόγησης για την ποιότητα και την παροχή υπηρεσιών, κατευθυντήριες γραμμές για ασφαλή και υπεύθυνη λειτουργία των κατασκηνωτικών μονάδων, προώθηση της βιωσιμότητας και της περιβαλλοντικής διαχείρισης και ενίσχυση της εμπιστοσύνης των φιλοξενουμένων και της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Τα Οφέλη για τους Εμπλεκόμενους Φορείς
Το πρότυπο παρέχει πολλαπλά οφέλη στα διάφορα ενδιαφερόμενα μέρη. Για τους καταναλωτές/τουρίστες, διασφαλίζει ότι ο κατασκηνωτικός χώρος πληροί ελάχιστα πρότυπα ποιότητας, καθαριότητας, ασφάλειας και εξυπηρέτησης. Για τους διαχειριστές των κατασκηνωτικών χώρων, παρέχει ένα εργαλείο αυτοαξιολόγησης και βελτίωσης, ενισχύοντας την επαγγελματική τους εικόνα και την επιχειρησιακή τους απόδοση. Για τις αρμόδιες αρχές και φορείς πιστοποίησης, αποτελεί βάση για την ανάπτυξη σχημάτων αδειοδότησης, επιθεώρησης και πιστοποίησης. Για το περιβάλλον, ενσωματώνει αρχές βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων και μείωσης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οι πρόνοιες του προτύπου
Το πρότυπο καλύπτει τις βασικές παραμέτρους λειτουργίας ενός σύγχρονου και υπεύθυνου κατασκηνωτικού χώρου. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει πρόνοιες για όλους τους τύπους κατασκηνωτικών χώρων, συμπεριλαμβανομένων χώρων για σκηνές, αυτοκινούμενα οχήματα, τροχόσπιτα και εγκαταστάσεις glamping.
Καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις για την ποιότητα, τη συντήρηση και τη λειτουργικότητα των εγκαταστάσεων (υγειονομικοί χώροι, σημεία ύδρευσης, ηλεκτροδότηση, διαχείριση απορριμμάτων, χώροι κοινής χρήσης κ.ά.).
Προδιαγράφει επίσης απαιτήσεις για τις υπηρεσίες υποδοχής, πληροφόρησης και εξυπηρέτησης πελατών, καθαριότητας ενώ περιλαμβάνει και μέτρα για τη διευκόλυνση πρόσβασης και εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία ή μειωμένη κινητικότητα και της ψυχαγωγίας των παιδιών.
Στο πρότυπο δίνεται έμφαση στη χρήση βιώσιμων υλικών, στην εξοικονόμηση ενέργειας και νερού, στην ανακύκλωση και στην ενσωμάτωση πρακτικών φιλικών προς το περιβάλλον και προβλέπονται διατάξεις για τον εντοπισμό και περιορισμό κινδύνων, την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών και την πυρασφάλεια.
Τέλος, μέσα από το πρότυπο ενθαρρύνεται η χρήση εργαλείων αξιολόγησης της ικανοποίησης των φιλοξενουμένων, η διαχείριση παραπόνων και η συνεχής βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους κατασκηνωτές.
Συμπεράσματα
Το υπό εκπόνηση πρότυπο ISO 18980 είναι μια σημαντική κίνηση που ενισχύει τη διαφάνεια, τη συνέπεια και την αξιοπιστία του τομέα. Προσφέροντας ένα ενιαίο σύνολο απαιτήσεων, συμβάλλει στη βελτίωση της εμπειρίας των κατασκηνωτών και στη διαμόρφωση πιο υπεύθυνων και περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων κατασκηνωτικών δραστηριοτήτων παγκοσμίως.
Η εφαρμογή του θα λειτουργήσει ως σημείο αναφοράς τόσο για τις επιχειρήσεις του κλάδου που επιθυμούν να διασφαλίσουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών τους, για τις αρμόδιες αρχές στον έλεγχο και την αδειοδότηση και τους φορείς πιστοποίησης στην παρακολούθηση της εφαρμογής των προνοιών του προτύπου και της συνεχής βελτίωσης των κατασκηνωτικών χώρων.
Είναι γεγονός πως στην Κύπρο, παρά το μεγάλο ενδιαφέρον του κοινού για κατασκηνωτικές αποδράσεις, πολλοί από τους διαθέσιμους κατασκηνωτικούς χώρους παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις σε υποδομές, υπηρεσίες και οργάνωση. Η απουσία ενός ενιαίου πλαισίου προδιαγραφών έχει οδηγήσει σε ανομοιομορφία και, σε πολλές περιπτώσεις, σε υποβαθμισμένες εμπειρίες για τους χρήστες. Το νέο πρότυπο μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για την αναβάθμιση του τομέα στην Κύπρο και η υιοθέτηση και εφαρμογή του από τις τοπικές αρχές, τους διαχειριστές και τους φορείς τουρισμού θα μπορούσε να οδηγήσει σε ουσιαστική βελτίωση της κατασκηνωτικής εμπειρίας στο νησί και να αναδείξει την Κύπρο ως έναν ελκυστικότερο και πιο οργανωμένο προορισμό εναλλακτικού τουρισμού.
Η εκπόνηση του προτύπου αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβρη του 2026, αφού προηγουμένως τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για σχόλια. Η Κύπρος, ως πλήρες μέλος του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO), έχει τη δυνατότητα να υποβάλει σχόλια επί του προσχεδίου του προτύπου και να συμβάλει ενεργά στη διαμόρφωση του τελικού του περιεχομένου. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία αυτή, μέσω του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS), ο οποίος θα συγκεντρώσει και θα προωθήσει τις τοποθετήσεις και παρατηρήσεις προς την αρμόδια Τεχνική Επιτροπή ISO/TC 228.
* Ο Μιχάλης Ζαντής είναι πτυχιούχος στον κλάδο των Μηχανολογικών Εγκαταστάσεων Κτιρίων και εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Τομέα Μηχανολογίας του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με τον CYS στα τηλέφωνα 22411415, 22411412 ή στο email m.zantis@cys.org.cy.
