Κωνσταντίνος Μούντουκκος*
Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί έναν από τους πιο κρίσιμους τομείς που επηρεάζουν άμεσα την εθνική ασφάλεια και την οικονομική σταθερότητα της Κύπρου. Στην εποχή της ψηφιοποίησης και της εξάρτησης από τεχνολογικές υποδομές, η απειλή των κυβερνοεπιθέσεων είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Πρόσφατα περιστατικά κυβερνοεπιθέσεων που έπληξαν κρατικές ιστοσελίδες της Κυπριακής Δημοκρατίας ανέδειξαν τη σοβαρότητα του ζητήματος και την ανάγκη για άμεση δράση.
Ένα ενιαίο Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Κυβερνοεπιθέσεων είναι απαραίτητο και πρέπει να επικεντρώνεται στη θωράκιση όχι μόνο των κρατικών ιστοσελίδων αλλά και των κρίσιμων υποδομών της χώρας, όπως η ενέργεια, οι επικοινωνίες, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και η Εθνική Φρουρά. Οι κυβερνοαπειλές δεν γνωρίζουν σύνορα και μπορούν να πλήξουν ζωτικής σημασίας τομείς, προκαλώντας σοβαρές συνέπειες στην καθημερινότητα των πολιτών και τη λειτουργία του κράτους.
Οι Τρεις Πυλώνες του Εθνικού Σχεδίου
Το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Κυβερνοεπιθέσεων θα πρέπει να στηρίζεται σε τρεις θεμελιώδεις άξονες.
Ο πρώτος άξονας θα πρέπει να είναι η πρόληψη η οποία είναι και ο ακρογωνιαίος λίθος της κυβερνοασφάλειας και θα πρέπει να περιλαμβάνει τη συνεχή εκπαίδευση των δημόσιων λειτουργών σε κρίσιμες υποδομές, την ανάπτυξη σύγχρονων εργαλείων ανίχνευσης απειλών, την εκτέλεση τακτικών δοκιμών διείσδυσης για τον εντοπισμό κενών ασφάλειας και την αξιολόγηση της ασφάλεια των υποδομών με βάση πρότυπα, όπως το ISO 27001 .
Ο δεύτερος άξονας θα πρέπει να είναι η ικανότητα άμεσης αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων την ώρα που διενεργούνται και απαιτούνται εξειδικευμένες ομάδες κυβερνοάμυνας, οι οποίες θα λειτουργούν σε 24ωρη βάση για τον εντοπισμό και την εξουδετέρωση απειλών σε πραγματικό χρόνο. Οι κυβερνοεπιθέσεις θα πρέπει να απομονώνονται μέσω αποκλεισμού των IP διευθύνσεων που συμμετέχουν στην επίθεση, περιορισμού της πρόσβασης μόνο σε κρίσιμους χρήστες ή συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές, και εφαρμογής περιορισμών στον αριθμό αιτήσεων ανά IP σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα μέσω rate limiting. Κατά τη διάρκεια των κυβερνοεπιθέσεων θα είναι αναγκαία και η ενεργοποίηση των load balancers μοιράζοντας την κίνηση από πολλές πηγές (συμπεριλαμβανομένων των κακόβουλων αιτημάτων) σε πολλαπλούς servers, αποτρέποντας τη συμφόρηση.
Ο τρίτος άξονας θα πρέπει να είναι διασφάλιση της ταχείας επαναφοράς κρίσιμων υποδομών και λειτουργιών σε περίπτωση κυβερνοεπιθέσεων και θα πρέπει να θεωρείται ως ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα του κράτους. Ένα ολοκληρωμένο και ισχυρό σχέδιο αποκατάστασης υποδομών (Disaster Recovery) δεν είναι απλώς μια τεχνική επιλογή, αλλά μια αναγκαιότητα που συνδέεται άμεσα με την προστασία των εθνικών μας συμφερόντων, την αδιάλειπτη λειτουργία της οικονομίας, και την εμπιστοσύνη των πολιτών στις ψηφιακές υποδομές.
Η αξιοποίηση προηγμένων εφεδρικών συστημάτων θα διασφαλίζει ότι κρίσιμα δεδομένα και εφαρμογές μπορούν να αποκατασταθούν άμεσα σε περίπτωση καταστροφής. Εξίσου θα σημαντική είναι η συστηματική διενέργεια δοκιμών ανθεκτικότητας, που επιτρέπει την έγκαιρη αναγνώριση αδυναμιών και τη βελτίωση των συστημάτων, ώστε να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά σε απρόβλεπτες καταστάσεις.
Κυβερνοασφάλεια: Από την Πολυτέλεια στην Αναγκαιότητα
Η κυβερνοασφάλεια δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πολυτέλεια αλλά ως θεμέλιο της εθνικής ανεξαρτησίας. Η Κύπρος οφείλει να επενδύσει σε προηγμένες τεχνολογίες και να αναπτύξει συνεργασίες τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών της χώρας είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι η Κύπρος θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μέλλοντος.
Το Εθνικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Κυβερνοεπιθέσεων θα αποτελέσει τη θεμελιώδη ασπίδα της χώρας μας απέναντι στις συνεχώς μεταβαλλόμενες προκλήσεις του ψηφιακού κόσμου. Με στοχευμένη πρόληψη, άμεση και αποτελεσματική ανταπόκριση, καθώς και με την ταχεία αποκατάσταση κρίσιμων υποδομών και λειτουργιών, μπορούμε να θωρακίσουμε την εθνική μας ασφάλεια, να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη στις ψηφιακές μας υποδομές και να διασφαλίσουμε τις βάσεις για βιώσιμη και αδιάλειπτη ανάπτυξη. Μέσω του συγκεκριμένου σχεδίου, η χώρα μας θα αναδείξει την αξιοπιστία και την ετοιμότητά της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του ψηφιακού κόσμου. Αυτό όχι μόνο θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη στις εθνικές υποδομές, αλλά θα δημιουργήσει και το κατάλληλο περιβάλλον για την προσέλκυση περισσότερων ξένων επενδύσεων, συμβάλλοντας έτσι στην οικονομική ανάπτυξη και τη διεθνή μας ανταγωνιστικότητα.
*Αρχιτέκτονας Ψηφιακού Μετασχηματισμού
