Για περισσότερα από 150 χρόνια, ο συμβολισμός της Στήλης της Νίκης στο Tiergarten του Βερολίνου μετατοπίστηκε παράλληλα με τη γερμανική ταυτότητα: από έμβλημα της αυτοκρατορίας σε στρατηγική μετεγκατάσταση από τους Ναζί και, τέλος, στην υιοθέτησή της ως εικονίδιο της θρυλικής παρέλασης αγάπης του Βερολίνου.
Την Κυριακή, καθώς πλήθη ανθρώπων συγκεντρώθηκαν στη σκιά του, το χρυσό άγαλμα έγινε μάρτυρας μιας ακόμη μετατόπισης – μιας εκλογικής αναμέτρησης που είχε αποφέρει μια ενισχυμένη ακροδεξιά σε ένα αποτέλεσμα που δεν είχε προηγούμενο στη μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας.
«Είμαι συντετριμμένος», δήλωσε στον Guardian ο Ντέιβιντ, 32 ετών. «Και είμαι φοβισμένος και λυπημένος».
Δεύτερο στις εκλογές το ακροδεξιό AfD, με 20,7%, (άνοδος μεγαλύτερη των 10 μονάδων) και 151 έδρες. Οι δημοσκοπήσεις είχαν προβλέψει εδώ και καιρό αυτό το αποτέλεσμα, δήλωσε ο Ντέιβιντ, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει το επώνυμό του. Αλλά τώρα το ερώτημα ήταν τι ακριβώς σήμαινε αυτό για τα εκατομμύρια των Γερμανών. Ήταν ανάμεσα στους πολλούς που είχαν συγκεντρωθεί έξω από τα κεντρικά γραφεία του CDU για να παρακολουθήσουν τα αποτελέσματα των εκλογών. Σε αντίθεση με τους πιστούς του κόμματος που είχαν τακτοποιηθεί στο κτίριο νωρίτερα, ο Ντέιβιντ δεν ήταν εκεί για να γιορτάσει, αλλά στο πλαίσιο μιας συγκέντρωσης διαμαρτυρίας που διοργάνωσε μια συμμαχία διαφόρων ομάδων της κοινωνίας των πολιτών. «Βρίσκομαι εδώ έξω από το CDU επειδή αυτοί θα είναι που θα αποφασίσουν πόσα θα δώσουν στο AfD – είμαι εδώ για να τους θέσω προ των ευθυνών τους», δήλωσε.
«Όχι» Μερτς σε συνασπισμό με το AfD, αλλά οι ανησυχίες παραμένουν
Ενώ ο ηγέτης του CDU, Φρίντριχ Μερτς, έχει αποκλείσει οποιαδήποτε επίσημη συνεργασία με το AfD, στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στηρίχθηκε στο κόμμα για να υποστηρίξει ένα μη δεσμευτικό ψήφισμα για την πολιτική των συνόρων, σηματοδοτώντας μια ιστορική παραβίαση ενός ταμπού. Η προθυμία του να το πράξει, καθώς και το εκλογικό αποτέλεσμα – κατά το οποίο το AfD σχεδόν διπλασίασε το ποσοστό του από το 2021 – έχουν προσθέσει ανησυχίες σχετικά με την επιρροή που μπορεί να έχει το ακροδεξιό κόμμα στο γερμανικό κοινοβούλιο.
Σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι της χώρας είχαν επιλέξει να ψηφίσουν είτε το μπλοκ CDU/CSU είτε το AfD, επισήμανε ο 32χρονος Gian Mecheril. «Αυτό σημαίνει ότι ο συνασπισμός των φασιστών με το συντηρητικό κόμμα είναι πιθανός», είπε. «Είναι ένας κίνδυνος».
Το βράδυ της Κυριακής ο Μερτς επέμεινε και πάλι ότι δεν τίθεται «κανένα θέμα» σύναψης συνασπισμού με το ακροδεξιό κόμμα.
Η αντιμεταναστευτική εκστρατεία του AfD
Αλλά για τα εκατομμύρια των Γερμανών που θεωρούν το AfD ως μια άνευ προηγουμένου απειλή, αυτό δεν είναι μια μικρή παρηγοριά, ιδιαίτερα μετά από μια εκστρατεία που σημαδεύτηκε από πολιτική ρητορική κατά των μεταναστών, ενώ ζητήματα όπως η προβληματική οικονομία της χώρας, η επιδείνωση των υποδομών ή η κρίση στέγασης φαινομενικά αγνοήθηκαν. «Η εκστρατεία ήταν απλώς γεμάτη με ρατσιστικούς αντιπερισπασμούς από τα πραγματικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε», δήλωσε ο Flo, 19 ετών. «Είμαι ανήσυχος για το τι θα επακολουθήσει». Το αποτέλεσμα ήταν μια διχαστική εκλογή που συνέβαλε στη νομιμοποίηση της ακροδεξιάς, δήλωσε η Ella, 30 ετών. «Η νίκη του CDU ήρθε στους ώμους του AfD», είπε. «Συνεργάστηκαν μαζί τους, τους εξομάλυναν».
Δεκάδες χιλιάδες προσπάθησαν να αντιδράσουν τις τελευταίες εβδομάδες, βγαίνοντας στους δρόμους σε όλη τη Γερμανία για να διαμαρτυρηθούν κατά της ακροδεξιάς και της συμπρόεδρου του AfD, Alice Weidel, καθώς υποστήριξε τη μαζική απέλαση μεταναστών και προώθησε ένα κόμμα στις τάξεις του οποίου υπάρχουν μέλη που έχουν υποβαθμίσει τη φρίκη του Ολοκαυτώματος και τμήματα που έχουν χαρακτηριστεί ως «ακροδεξιά» από τις αρχές ασφαλείας.
«Θα έλεγα ότι το AfD είναι το γελοίο τέρας που έχει ανάγκη η εποχή μας», δήλωσε ο Βίλι Σουλτς, 32 ετών, αναφερόμενος στη συχνά αναφερόμενη ρήση που αποδίδεται στον Αντόνιο Γκράμσι: «Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος κόσμος παλεύει να γεννηθεί: τώρα είναι η εποχή των τεράτων». Ο ίδιος συνέδεσε την υποστήριξη του AfD με το ευρύτερο, παγκόσμιο κύμα υποστήριξης των δεξιών λαϊκιστών – μια σύνδεση που ενισχύθηκε κατά τη διάρκεια των εκλογών, καθώς ο Έλον Μασκ χρησιμοποίησε την επιρροή του για να διαφημίσει το AfD, περιγράφοντάς το ως το μόνο κόμμα που μπορεί να «σώσει τη Γερμανία».
«Κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο»
Οι εκλογές αποκάλυψαν το κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο της Γερμανίας, δήλωσε η Σαρλότ, 21 ετών. Ο Μερτς θα μπορούσε να χρειαστεί ένα ή δύο κόμματα για να σχηματίσει συνασπισμό, πιθανότατα τους Σοσιαλδημοκράτες και ενδεχομένως τους Πράσινους. «Δεν ξέρω τι είδους συνασπισμό θα έχουμε τώρα, αλλά νομίζω ότι δεν θα είναι εύκολο να φτιάξουμε νέους νόμους και να συνεχίσουμε την πολιτική εδώ στη Γερμανία», δήλωσε η Σαρλότ. «Νιώθω ότι έχουμε ξεχάσει πώς να μιλάμε μεταξύ μας. Είμαστε περισσότερο ο ένας εναντίον του άλλου παρά προσπαθούμε να κατανοήσουμε ο ένας τη θέση του άλλου».
Μια τέτοια περίπτωση, πρόσθεσε, ήταν ο ένας στους πέντε ψηφοφόρους που ψήφισαν υπέρ της ακροδεξιάς. Το AfD αποδείχθηκε ιδιαίτερα ισχυρό στις ηλικίες 25-34 ετών, λαμβάνοντας το 22% των ψήφων, μπροστά από το CDU/CSU με 18% και τους Πράσινους και το Die Linke με 16% έκαστο. «Μακάρι να μην ήταν έτσι, αλλά υπάρχει ένα μεγάλο μέρος του κόσμου που πιστεύει ότι δεν τον βλέπουν οι πολιτικοί αυτή τη στιγμή. Έτσι ψηφίζουν το AfD».
Οι τελευταίες εβδομάδες υπογράμμισαν το εύρος της πρόκλησης, καθώς η Ευρώπη παλεύει με τη διάλυση της διατλαντικής συμμαχίας υπό τον Ντόναλντ Τραμπ και τις διαφαινόμενες απειλές για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. «Η προεκλογική εκστρατεία αφορούσε σε μεγάλο βαθμό το μεταναστευτικό, όχι οτιδήποτε άλλο, παρόλο που έχουμε να αντιμετωπίσουμε αυτά τα μεγάλα προβλήματα με τον Τραμπ και τον Πούτιν», δήλωσε η Σαρλότ. «Μακάρι αυτό να είχε τύχει μεγαλύτερης προσοχής».
Για ορισμένους, υπήρξε κάποια παρηγοριά από την επιστροφή του αριστερού Die Linke στα τέλη της προεκλογικής εκστρατείας, το οποίο συγκέντρωσε πάνω από το 8% των ψήφων. «Είναι σαν μια νίκη για όλους μας», δήλωσε η Liv Michel, 25 ετών. «Είναι μια νίκη για όλους όσους φοβούνται αυτή τη στιγμή εξαιτίας του δεξιού κινήματος στη Γερμανία».
