Της Άννας Γιασουμή*
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος, ή όπως συνηθέστερα αναφέρεται, το «check up» αδιαμφισβήτητα κατέχει θεμελιώδη ρόλο στην πρόληψη παθήσεων και την έγκαιρη διάγνωση διαφόρων ζητημάτων υγείας. Η τεχνολογική πρόοδος των τελευταίων ετών έχει συμβάλει σε μεγάλο βαθμό, τόσο στην εξέλιξη του εξοπλισμού που χρησιμοποιείται κατά τη διαδικασία αυτή, όσο και στη βελτίωση της εμπειρίας του εξεταζόμενου, απαλλάσσοντάς τον από πιθανώς δυσάρεστες διαδικασίες που το check up συνεπαγόταν κατά το παρελθόν, όπως μια μεγάλη σε διάρκεια εξέταση, ή παραμονή σε έναν πολύ κλειστό χώρο κ.ά.
Ένα διαγνωστικό κέντρο ή ένα εργαστήριο που θέτει στο επίκεντρο τους εξεταζόμενούς του, δεν μπορεί παρά να επενδύει, ενσωματώνοντας τις τεχνολογικές αυτές καινοτομίες, προς όφελός τους. Ιδίως τα τελευταία χρόνια που κατασκευάζονται νέα μηχανήματα, που όχι μόνο επιτυγχάνουν μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια, αλλά παράλληλα αναβαθμίζουν σημαντικά την εμπειρία του εξεταζόμενου. Οι σύγχρονες τεχνολογίες που εφαρμόζονται, για παράδειγμα, στη μαγνητική τομογραφία, με μαγνήτες που αγγίζουν πια τα 3 Tesla, διασφαλίζουν τα πλέον αξιόπιστα αποτελέσματα, την ώρα που μειώνεται για τον εξεταζόμενο η δυσφορία, χάρις στο χαμηλότερο επίπεδο θορύβου, τη μεγαλύτερη διάμετρο της οπής του τομογράφου, αλλά και το σημαντικά μειωμένο χρόνο που απαιτείται για την εκτέλεση της εξέτασης. Εξίσου σημαντικές είναι οι καινοτομίες και στο επίπεδο του λογισμικού που χρησιμοποιείται στα σύγχρονα αυτά μηχανήματα.
Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και η διασυνδεσιμότητα που χαρακτηρίζει τις πλέον σύγχρονες συσκευές, μεγιστοποιούν τη δυνατότητα έγκαιρης, έγκυρης και συγκριτικής διάγνωσης από τους ιατρούς, μέσα από την πρόσβαση σε διεθνείς βάσεις δεδομένων – προνόμιο ακόμη πιο σημαντικό στην περίπτωση της μικρής σε πληθυσμό χώρας μας.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, η μετάβαση από τους μαστογράφους παλαιότερης γενιάς στους σύγχρονους 3D ψηφιακούς, προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα στην έγκαιρη διάγνωση συμπτωμάτων καρκίνου του μαστού. Σε μία τρισδιάστατη μαστογραφία λαμβάνονται πολλαπλές φωτογραφίες των μαστών ταυτόχρονα από διαφορετικές γωνίες, οι οποίες με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού συντίθεται δημιουργώντας μια πιο ξεκάθαρη και πιο πολυδιάστατη εικόνα. Αξίζει δε να σημειωθεί, ότι οι μαστογράφοι αυτής της τεχνολογίας ξεχωρίζουν καθώς δύνανται να εντοπίσουν καλύτερα τον καρκίνο του μαστού σε νεότερες γυναίκες με πυκνό ιστό.
Ένα ακόμα πολύτιμο εργαλείο στον εντοπισμό κυστών και όγκων, αποτελεί ο ενδοσκοπικός υπέρηχος, μία τεχνική που αποτελεί την πιο ευκρινή μέθοδο απεικονιστικής διάκρισης των πέντε στοιβάδων του εντερικού τοιχώματος και του παγκρέατος. Προσφέρει παράλληλα τη δυνατότητα λήψης κατευθυνόμενης βιοψίας με τη χρήση λεπτής βελόνας (FNA και FNB) σε δυσπρόσιτα όργανα όπως το πάγκρεας, που είναι δύσκολο έως αδύνατο να διενεργηθεί με άλλες μεθόδους.
Εξίσου σημαντική είναι η συνεισφορά της τεχνολογίας και σε άλλα πεδία της απεικονιστικής ιατρικής. Η ψηφιακή ακτινογραφία, για παράδειγμα, δεν εξασφαλίζει απλώς υψηλή ευκρίνεια, αλλά και υψηλή ευαισθησία, καθώς υπολογίζει αυτόματα την αναγκαία δόση ακτινοβολίας, ώστε ο εξεταζόμενος να εκτίθεται όσο το δυνατό λιγότερο σε αυτή.
Καθοριστικό ρόλο στον προσυμπτωματικό έλεγχο κατέχει και ο αξονικός τομογράφος. Συγκεκριμένα η αξονική τομογραφία καρδίας είναι μια εξειδικευμένη εξέταση μέσω της οποίας διερευνάται η δραστικότητα των στεφανιαίων αγγείων, με ποσοτική αξιολόγηση του στεφανιαίου ασβεστίου και έλεγχο τυχόν στενώσεων σε αυτά. Επιπρόσθετα στα πλαίσια του προσυμπτωματικού ελέγχου σε ασθενείς με προδιαθεσικούς παράγοντες καρκίνου του πνεύμονα, διενεργείται αξονική θώρακος με ειδικό πρωτόκολλο χαμηλής δόσης ακτινοβολίας. Μια ακόμη εξέταση που αποτελεί σημαντικό εργαλείο για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου είναι η αξονική κολονογραφία μέσω της οποίας μπορούν να ανιχνευτούν βλάβες στο εσωτερικό του παχέως εντέρου σε πρώιμο στάδιο.
Οι παραπάνω διαγνωστικές καινοτομίες αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα της προόδου που συντελείται στην ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας στο πεδίο του προσυμπτωματικού ελέγχου. Στα επόμενα χρόνια αναμένεται η περαιτέρω εξέλιξη, ιδίως στο σκέλος που αφορά την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης στο χώρο των εξετάσεων και της προληπτικής ιατρικής, επιτυγχάνοντας την όλη και πιο ποιοτική εξυπηρέτηση των εξεταζόμενων.
*Διευθύντρια του Διαγνωστικού Κέντρου Alpha Evresis του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ στην Κύπρο (Silver βραβείο στην ενότητα «Ανάπτυξη και Καινοτομία» στα Cyprus Healthcare Business Awards)
