Παύλος Λιασίδης*
Σε μια περίοδο που η Τουρκία προχωρά σε λεγόμενη «διακρατική συμφωνία» με τη παράνομη διοίκηση των κατεχομένων για τη διασύνδεση τους με το τουρκικό ηλεκτρικό σύστημα, η Κυπριακή Δημοκρατία κινδυνεύει να παραμείνει η μόνη χώρα της ΕΕ χωρίς ενεργειακή διασύνδεση – και μάλιστα, όχι από αδυναμία, αλλά από δική της αναβλητικότητα, ίσως και απόφαση.
Το έργο Great Sea Interconnector, η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης–Ελλάδας, αποτελεί στρατηγική υποδομή ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος. Δεν είναι απλώς ένα τεχνικό έργο. Είναι το κλειδί για: την άρση της ενεργειακής απομόνωσης, τη μείωση του κόστους ρεύματος, την ασφάλεια του συστήματος, και την αξιοποίηση των ΑΠΕ.
Κι όμως, η κυπριακή κυβέρνηση δεν δείχνει να το στηρίζει με την αποφασιστικότητα που απαιτείται. Αντί να ηγηθεί, αδρανεί. Επικαλείται διαρκώς μελέτες, αποφεύγει να δεσμευτεί θεσμικά και πολιτικά, και αφήνει το έργο να σέρνεται χωρίς ξεκάθαρη κρατική στήριξη.
Η Τουρκία δεν χάνει χρόνο. Υπέγραψε ήδη συμφωνία με την παράνομη διοίκηση των κατεχομένων για την ηλεκτρική διασύνδεση με το τουρκικό σύστημα, εγκαθιστώντας de facto γεωπολιτική παρουσία και στον ηλεκτρισμό. Ενδεχόμενη υλοποίηση αυτής της διασύνδεσης: Ενισχύει την εξάρτηση των κατεχομένων από την Άγκυρα, εδραιώνει την κατοχή μέσω κρίσιμων υποδομών, αποδυναμώνει το αφήγημα της επανένωσης μέσω σύγκλισης.
Κι όλα αυτά, ενώ η Κυπριακή Δημοκρατία παραμένει ενεργειακά αποκομμένη, δίνοντας, άθελά της, πλεονέκτημα στον αναθεωρητισμό.
Πίσω από την επίσημη ουδετερότητα της κυβέρνησης, κρύβεται ένα υπόγειο κύμα επιφυλάξεων, που προέρχεται: Από συγκεκριμένα επιχειρηματικά συμφέροντα που ωφελούνται από την απομόνωση, από φοβία απέναντι στην πολιτική ευθύνη μιας μεγάλης δημόσιας δέσμευσης, και από την ψευδαίσθηση ότι η αποχή δεν έχει κόστος.
Όμως το κόστος είναι ήδη εδώ: υψηλές τιμές ρεύματος, ασταθές δίκτυο, περιορισμοί στις επενδύσεις σε ΑΠΕ, και ανικανότητα εξαγωγών.
Το Great Sea Interconnector δεν είναι ελληνικό έργο. Είναι ευρωπαϊκή υποδομή με κυπριακή καρδιά. Είναι ένα έργο, μικρό κομμάτι ενός ευρύτερου σχεδιασμού στο οποίο μετέχουν σχεδόν οι μισές χώρες της υφηλίου. Είναι η μόνη ευκαιρία να μεταβούμε σε ένα μοντέλο σύγχρονο, διασυνδεδεμένο, ανταγωνιστικό και ανθεκτικό. Ένα μοντέλο με τεράστιο γεωπολιτικό αποτύπωμα που μόνο θετικά μπορεί να μας προσφέρει.
Αν η Κύπρος δεν πάρει θέση σήμερα: Θα χάσει τη χρηματοδότηση, θα καθυστερήσει η κατασκευή, και θα μείνει στο έλεος του γεωπολιτικού ανταγωνιστή.
Ας το πούμε καθαρά: όταν στα κατεχόμενα θα ανάβει το φως από την Τουρκία και στην Κυπριακή Δημοκρατία θα παλεύουμε με τοπικές εφεδρείες και αυξημένα τιμολόγια, θα είναι αργά.
Τι χρειάζεται τώρα: Επίσημη συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο, μέσω μετοχικής παρουσίας. Δημόσια πολιτική στήριξη, όχι μισόλογα και σιωπές. Καμπάνια ενημέρωσης των πολιτών, για να γίνει σαφές ότι η ενεργειακή διασύνδεση δεν είναι ιδέα τεχνοκρατών, αλλά υπόθεση εθνικής σημασίας.
Αν δεν στηρίξουμε με αποφασιστικότητα και θάρρος το έργο τώρα, το έργο δεν θα ματαιωθεί, δεν μπορεί να ματαιωθεί, θα γίνει, απλά θα γίνει παρακάμπτοντάς μας. Απλά θα γίνει χωρίς εμάς. Και ο πρόθυμος αντικαταστάτης μας είναι εκεί, έτοιμος να καλύψει το κενό που θα αφήσουμε. Ας αναλογιστούμε τις συνέπειες.
Η ενεργειακή κυριαρχία της Κύπρου δεν μπορεί να είναι διαπραγματεύσιμη. Ούτε να μετριέται με λογιστικά φύλλα και εκλογικούς κύκλους. Είναι ζήτημα επιβίωσης, γεωπολιτικής ισορροπίας και εθνικής αξιοπρέπειας.
Το καλώδιο δεν είναι απλώς ρεύμα. Είναι ανεξαρτησία. Ας μην το κόψουμε με τα ίδια μας τα χέρια.
*Επίτροπος Ενέργειας ΔΗΣΥ
