Του Λουκά Στυλιανού*
Η 9η Μαΐου έχει καθιερωθεί ως διπλή επέτειος: αφενός της νίκης κατά του φασισμού και αφετέρου της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όμως, μέσα στον συμβολισμό και τις αναφορές στις «επιτυχίες», ελάχιστοι αγγίζουν την ουσία: Ποια Ευρώπη έχουμε σήμερα; Ποια Ευρώπη θέλουμε; Και κυρίως, σε ποια κατεύθυνση οδεύει η ΕΕ στη νέα τάξη πραγμάτων;
Ιδανικά και Πραγματικότητα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση γεννήθηκε από τις στάχτες του πιο καταστροφικού πολέμου της ανθρωπότητας. Οι λαοί της Ευρώπης χρειάζονταν ειρήνη, συνεργασία, πρόοδο. Το αρχικό όραμα ήταν ένωση κρατών για την κοινή ευημερία. Σήμερα, όμως, η εικόνα της ΕΕ απέχει σημαντικά από τα ιδρυτικά της ιδανικά.
Πολιτική Ατολμία και Υποταγή
Η αδυναμία της ΕΕ να αναλάβει αυτόνομο ρόλο στις παγκόσμιες εξελίξεις είναι προφανής. Η πολιτική ηγεσία της μένει προσκολλημένη στον στρατηγικό σχεδιασμό των ΗΠΑ, χωρίς πρωτοβουλία, χωρίς λόγο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η στάση της στον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο: απάθεια στην αρχή, πλήρης υποταγή στη συνέχεια. Η ΕΕ, αντί να προλάβει τη σύγκρουση, έγινε μέρος της – με τεράστιο κόστος για τους λαούς της, την οικονομία και τη γεωπολιτική της ισορροπία.
Η Άνοδος της Ακροδεξιάς: Κανονικοποίηση και Συγκάλυψη
Την ίδια στιγμή, ενώ τιμάται η νίκη κατά του φασισμού, η ακροδεξιά κατακτά έδαφος. Ο λαϊκισμός, οι αποτυχημένες πολιτικές και η επικοινωνιακή διαχείριση των κρίσεων ενίσχυσαν τις φωνές του μίσους.
Παραδείγματα:
– Η συνεργασία της Ιταλίας (υπό ακροδεξιά κυβέρνηση) με την Τουρκία, η οποία κατέχει το 38% της Κύπρου.
– Η σιωπή του ΕΛΑΜ, κόμματος που δηλώνει θαυμασμό για τη Μελόνι.
– Η ανοχή των ΜΜΕ απέναντι σε αυτή τη σιωπή, που τα καθιστά συνενόχους.
– Η διακριτική στήριξη της Τουρκίας από την ηγεσία της ΕΕ, παρά την κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους.
Αποτυχία σε Βασικούς Τομείς
Η ΕΕ δεν μπόρεσε – ή δεν θέλησε – να αντιμετωπίσει:
– Τη φτωχοποίηση των πολιτών
– Την ενεργειακή κρίση
– Την κλιματική απειλή
– Το τραπεζικό ολιγοπώλιο και την ασύδοτη κερδοφορία σε βάρος των λαών
Το πολιτικό της σύστημα εξαρτάται όλο και περισσότερο από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, τραπεζικά και επικοινωνιακά. Οι θεμελιώδεις αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε, θυσιάζονται.
Ο Κίνδυνος της Κατάργησης της Ομοφωνίας
Η πρόταση να καταργηθεί η αρχή της ομοφωνίας στις αποφάσεις είναι επικίνδυνη. Αν προχωρήσει, θα ανοίξει τον δρόμο για την επιβολή των πολιτικών των ισχυρών και τον παραγκωνισμό των μικρών κρατών. Θα οδηγηθούμε σε μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων, με θεσμοθετημένες ανισότητες.
Η Ευρώπη των Πολιτών: Μια Ρεαλιστική Εναλλακτική
Ήρθε η ώρα για μια πραγματική στροφή:
– Πολιτική ειρήνης και πρωτοβουλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – όχι άλλο εξοπλισμός.
– Διπλωματική και πολιτική δράση για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.
– Ουσιαστική συμβολή στην εξάλειψη της παγκόσμιας φτώχειας.
– Ενεργή και θαρραλέα πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.
Η Ευρώπη που Θέλουμε
Μόνο τότε θα μπορούμε να τιμούμε πραγματικά τη 9η Μαΐου. Μόνο τότε θα υπάρχει ελπίδα για μια Ευρώπη των Λαών – όχι των αγορών και των εξοπλισμών. Μια Ευρώπη δίκαιη, δημοκρατική, ειρηνική, πράσινη και ανθρωποκεντρική.
Η προοπτική αυτή είναι εφικτή. Αρκεί να υπάρχει πολιτική βούληση. Αλλιώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα κινδυνεύσει όχι μόνο να αποτύχει, αλλά να ακυρώσει εντελώς το όραμα πάνω στο οποίο χτίστηκε.
*Αντιπρόεδρος Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
