Μια ενδεχόμενη κρίση χρέους των ΗΠΑ, η οποία χαρακτηρίζεται από αθέτηση των υποχρεώσεών τους, θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Η ομαλή λειτουργία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος βασίζεται στην πεποίθηση ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ θα πληρώσει εγκαίρως τους πιστωτές της, γεγονός που καθιστά το δολάριο το παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και τους τίτλους του αμερικανικού Δημοσίου το θεμέλιο των αγορών ομολόγων παγκοσμίως. Εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν ήταν σε θέση να πληρώσει τους λογαριασμούς της, αυτό θα δημιουργούσε ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία της δέσμευσης του Υπουργείου Οικονομικών να τηρήσει τις υποχρεώσεις του, οδηγώντας σε σημαντικές διαταραχές στις παγκόσμιες αγορές.
Κατά τη διάρκεια της αντιπαράθεσης του 2011 σχετικά με την αύξηση του ανώτατου ορίου χρέους των ΗΠΑ, σημειώθηκε απότομη πτώση του δείκτη S&P 500, και ακόμη και μετά την επίτευξη συμφωνίας, ο δείκτης συνέχισε να πέφτει. Οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν δείξει μέχρι στιγμής περιορισμένη ανησυχία για μια πιθανή χρεοκοπία, αλλά καθώς πλησιάζει η προθεσμία, η δυσπραγία στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορούσε να κλιμακωθεί. Ο κίνδυνος χρεοκοπίας έχει ήδη οδηγήσει τους οίκους αξιολόγησης, όπως η Fitch, να θέσουν την τριπλή πιστοληπτική ικανότητα της Αμερικής σε καθεστώς επιτήρησης για πιθανή υποβάθμιση, γεγονός που επηρεάζει την τιμολόγηση του αμερικανικού κρατικού χρέους και αυξάνει το κόστος δανεισμού.
Οι ακριβείς συνέπειες μιας χρεοκοπίας των ΗΠΑ είναι δύσκολο να προβλεφθούν, δεδομένης της έλλειψης ιστορικού προηγούμενου. Ωστόσο, οικονομολόγοι και αναλυτές έχουν περιγράψει πιθανά σενάρια. Μια παραβίαση του ανώτατου ορίου χρέους, κατά την οποία οι ΗΠΑ συνεχίζουν να πληρώνουν τους ομολογιούχους εις βάρος άλλων κονδυλίων του προϋπολογισμού, θα μπορούσε να προκαλέσει αναταραχή στην αγορά, αλλά ενδέχεται να μην πυροδοτήσει μια ολοκληρωμένη κρίση. Ωστόσο, εάν ένας τίτλος του Δημοσίου κηρύξει στάση πληρωμών, θα ακολουθούσε πιθανότατα άμεσος πανικός στην αγορά. Η Moody’s Analytics υποδεικνύει ότι ακόμη και μια παραβίαση που θα διαρκούσε μια εβδομάδα θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση του ΑΕΠ των ΗΠΑ, απώλεια θέσεων εργασίας και σημαντική μεταβλητότητα της αγοράς. Εάν το αδιέξοδο παραταθεί μέχρι το καλοκαίρι και οι ΗΠΑ δώσουν προτεραιότητα στις πληρωμές του χρέους έναντι άλλων υποχρεώσεων, θα μπορούσε να οδηγήσει σε βαθιά ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες, προκαλώντας αρνητικό αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία.
Οι επιπτώσεις μιας χρεοκοπίας των ΗΠΑ θα επεκτείνονταν πέραν των Ηνωμένων Πολιτειών. Τα επιτόκια των αμερικανικών κρατικών ομολόγων, τα οποία χρησιμοποιούνται για την τιμολόγηση διαφόρων χρηματοπιστωτικών προϊόντων σε παγκόσμιο επίπεδο, θα εκτοξευθούν, οδηγώντας σε υψηλότερο κόστος δανεισμού παγκοσμίως. Ο επακόλουθος χρηματοπιστωτικός πανικός θα μπορούσε να παγώσει τις πιστωτικές αγορές και να προκαλέσει πτώση των χρηματιστηρίων. Οι επενδυτές θα μπορούσαν να πουλήσουν τα κρατικά ομόλογα και να αναζητήσουν εναλλακτικά περιουσιακά στοιχεία, δημιουργώντας περαιτέρω διαταραχές. Τα μέτρα που εφάρμοσε η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης του 2020 ενδέχεται να μην είναι επαρκή για τη σταθεροποίηση της αγοράς σε περίπτωση χρεοκοπίας των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα να διαβρωθεί ενδεχομένως η εμπιστοσύνη στην Αμερική και την οικονομία της.
Ενώ το καθεστώς του δολαρίου ως κυρίαρχου παγκόσμιου νομίσματος παρέχει κάποια προστασία, καθώς οι επενδυτές έχουν λίγες εναλλακτικές λύσεις σε περιόδους κρίσης, η ζημία στη φήμη του δολαρίου θα μπορούσε να είναι ακόμη σημαντική. Στο παρελθόν, το δολάριο έχει ενισχυθεί σε περιόδους αναταραχής, καθώς οι επενδυτές αναζητούν ασφαλή περιουσιακά στοιχεία, αλλά οι επιπτώσεις μιας χρεοκοπίας θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη στο νόμισμα. Η αγορά κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, που είναι πολύ μεγαλύτερη από άλλες αγορές κρατικών ομολόγων, θα μπορούσε να διατηρήσει κάποια στήριξη λόγω της έλλειψης ασφαλών περιουσιακών στοιχείων, αλλά οι συνολικές συνέπειες μιας χρεοκοπίας θα εξακολουθούσαν να είναι σοβαρές για όλους τους εμπλεκόμενους.
Συνοπτικά, μια κρίση χρέους των ΗΠΑ που θα οδηγούσε σε αθέτηση πληρωμών θα είχε εκτεταμένες συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία. Θα μπορούσε να προκαλέσει διαταραχές στις χρηματοπιστωτικές αγορές, να αυξήσει το κόστος δανεισμού παγκοσμίως, να προκαλέσει βαθιά ύφεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και να διαβρώσει την εμπιστοσύνη στο δολάριο. Οι δυνητικές επιπτώσεις υπογραμμίζουν τη σημασία της επίτευξης λύσης για την αποφυγή ενός τέτοιου σεναρίου και τη διατήρηση της σταθερότητας του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Νάντια Βαλέρια Δημητρίου
