Το ενδιαφέρον των Ελληνικών επιχειρήσεων για την κυπριακή αγορά μετουσιώθηκε σε επιτυχημένες συνεργασίες που δημιούργησαν ανάπτυξη και νέες θέσεις εργασίας στην Κύπρο. Αυτό αναφέρει σε συνέντευξη του στον Οδηγό Β2Β Κύπρου – Ελλάδας ο Πρόεδρος της ΟΕΒ κ. Αντώνης Αντωνίου, που προσθέτει ότι το ενδιαφέρον από την Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αφορούσε επενδύσεις στους τομείς της υγείας, του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού.
Στην ίδια συνέντευξη ο κ. Αντωνίου τονίζει ότι η πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου για ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ανοίγει το δρόμο για περαιτέρω συνεργασία Κύπρου – Ελλάδας στον τομέα της παιδείας, όπου η Κύπρος διαθέτει εμπειρία και τεχνογνωσία στην ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η συνέντευξη του Προέδρου της ΟΕΒ έχει ως εξής:
Πως βλέπετε να εξελίσσεται η κυπριακή οικονομία για το υπόλοιπο του 2024;
To 2024 ξεκίνησε υπό συνθήκες μεγάλης αβεβαιότητας ως αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο και ιδιαίτερα σε σχέση με τον συνεχιζόμενο για δεύτερο χρόνο πόλεμο στην Ουκρανία, οδηγώντας στη δημιουργία ενός ρευστού διεθνούς περιβάλλοντος με πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις και αστάθεια στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική συγκυρία. Παράλληλα, βιώνουμε ακόμα μια κρίση πολύ κοντά στη χώρα μας από τον Οκτώβριο του 2023, τον πόλεμο στη Γάζα, η οποία ενισχύει ακόμα περισσότερο τις αβεβαιότητες. Για την Κύπρο, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στον τουρισμό και στις υπηρεσίες για διασφάλιση της αναπτυξιακής της πορείας, η αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων, όπως η ενεργειακή κρίση και οι πληθωριστικές πιέσεις είναι άκρως αναγκαία προκειμένου να διατηρήσει ή καi να βελτιώσει η χώρα την ανταγωνιστικότητα της.
Οι μέχρι σήμερα μακροοικονομικοί δείκτες καταδεικνύουν ότι και φέτος η κυπριακή οικονομία θα κινηθεί με θετικό πρόσημο πετυχαίνοντας ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 2,8% ο οποίος αναμένεται ότι θα ξεπεράσει τον μέσο όρο της Ε.Ε. και να συνεχίσει να έχει μια καλή οικονομική επίδοση. Ο πληθωρισμός προβλέπεται να περιοριστεί το 2024 στο 2,5% ενώ το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να μειωθεί στο 5,8% του εργατικού δυναμικού, προδιαγράφοντας την ύπαρξη συνθηκών πλήρους απασχόλησης.
Σ’ ότι αφορά τα δημόσια οικονομικά, με βάση την επιβαλλόμενη συνετή δημοσιονομική πολιτική, το δημοσιονομικό ισοζύγιο αναμένεται να παραμείνει πλεονασματικό και να φθάσει το 2,8% του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος να περιορισθεί γύρω στο 76% ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που νομίζετε ότι θα συνεχίσουν να απασχολούν την οικονομία μας και τα επόμενα χρόνια;
Μπορεί η προδιαγραφόμενη πορεία της οικονομίας μας να είναι ανοδική, όμως υπάρχουν σημαντικά ζητήματα τα οποία θα πρέπει να διαχειριστούμε προσεκτικά έτσι ώστε να διασφαλίσουμε τη συνέχιση της. Το κυριότερο ίσως πρόβλημα το οποίο δυστυχώς επισκιάζει την εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων, είναι αυτό της έλλειψης ανθρώπινου δυναμικού το οποίο ολοένα και διογκώνεται. Η ΟΕΒ έχει ζητήσει τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων έτσι ώστε να καλυφθούν οι πιεστικές ανάγκες τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Αυτά περιλαμβάνουν τη διεξαγωγή προγραμμάτων για την εξειδίκευση και την επανεκπαίδευση του προσωπικού, την παροχή μεγαλύτερης ευελιξίας για εργασία σε υπηκόους τρίτων χωρών που είναι φοιτητές και τη χορήγηση περισσότερων αδειών σε υπηκόους τρίτων χωρών.
Ταυτόχρονα, επιβάλλεται η απρόσκοπτη και εντός των τεθέντων χρονοδιαγραμμάτων, συνέχιση όλων των ενεργειών που έχουν δρομολογηθεί και κυρίως των μεταρρυθμίσεων που προνοεί το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σαν σημαντικότερες θα ήθελα να επισημάνω τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν στη τοπική αυτοδιοίκηση, στη δημόσια υπηρεσία, στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στην πράσινη μετάβαση, στην ταχύτητα απονομής δικαιοσύνης και στην αναθεώρηση του φορολογικού μας συστήματος.
Πως θα καταφέρουν οι επιχειρήσεις να ανταπεξέλθουν των επιπτώσεων από τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, την κρίση στο Ισραήλ και την αβεβαιότητα στη διεθνή οικονομία;
Ο επιχειρηματικός κόσμος, μέσα από την εμπειρία και την γνώση που έχει αποκομίσει τα τελευταία δέκα τουλάχιστον χρόνια και ειδικά μετά το κούρεμα των καταθέσεων το 2013, έχει γίνει σοφότερος, λειτουργεί με σύνεση και έχει εμπλουτίσει τη φαρέτρα του με νέα εργαλεία τα οποία βοηθούν στην διασφάλιση της βιωσιμότητας του.
Το θέμα της ακρίβειας το οποίο έχει αναδυθεί, συνεπεία των ψηλών πληθωριστικών πιέσεων των περασμένων δύο ετών και παρόλο που σήμερα έχουν μειωθεί αισθητά σε σχέση και με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συνεχίζει να αποτελεί βασική παράμετρο για τον σχεδιασμό του προγραμματισμού και των προϋπολογισμών των επιχειρήσεων.
Η διαφορά με τα προηγούμενα χρόνια είναι ότι οι πλείστες επιχειρήσεις έχουν προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες για αναπροσαρμογή των πολιτικών τους σε θέματα τιμολογιακής πολιτικής και μείωσης του λειτουργικού τους κόστους έτσι ώστε να λαμβάνονται υπόψιν οι αυξημένες τιμές των πρώτων υλών, το κόστος ενέργειας αλλά η αύξηση των επιτοκίων η οποία επηρεάζει άμεσα το κόστος χρηματοδότησης και επιβαρύνει την εξυπηρέτηση των χρεών τους.
Όλοι οι πιο πάνω συντελεστές θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψιν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό ο οποίος θα πρέπει ταυτόχρονα να έχει τη δυνατότητα να αναθεωρείται και να μετεξελίσσεται ανάλογα με τις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς.
Ποια η άποψη σας για τον τομέα της προσέλκυσης επενδύσεων, με δεδομένα τη ρευστότητα στη διεθνή οικονομία και τα προβλήματα της οικονομίας σε τοπικό επίπεδο;
Οι τρέχουσες παγκόσμιες γεωπολιτικές εξελίξεις, έχουν αλλάξει πλέον τον γεωοικονομικό χάρτη και τις μέχρι πρόσφατα οικονομικές παραδοχές που γνωρίζαμε.
Παρόλα αυτά, στη Κύπρο οι θετικές επιδόσεις της οικονομίας μας έχουν επιβεβαιωθεί από τις διαδοχικές αναβαθμίσεις που έγιναν από τους οίκους αξιολόγησης, οι οποίοι μας έχουν κατατάξει όλοι ανεξαιρέτως στην κατηγορία της επενδυτικής βαθμίδας κάτι που σαφώς βοηθά στην προσέλκυση επενδύσεων.
Η ΟΕΒ έχει χαιρετίσει τη Στρατηγική Προσέλκυσης Εταιρειών η οποία τέθηκε σ’ εφαρμογή από το 2022 και έχει μέχρι στιγμής αποφέρει θετικά αποτελέσματα. Ενισχύθηκε μάλιστα τον περασμένο Φεβρουάριο με νέες δράσεις όπως η νέα Στεγαστική Πολιτική, η δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής αίτησης για την εξασφάλιση αδειοδότησης για έργα ΑΠΕ, η εφαρμογή του Νόμου Στρατηγικών Επενδύσεων και η υιοθέτηση της Μπλε Κάρτας. Περαιτέρω η απόφαση για θεσμοθέτηση του Διαχειριστή Ταμείων (Fund Administrators), αναβαθμίζει την δυναμική προσέλκυσης επενδύσεων ακόμα περισσότερο.
Σε συνδυασμό με το ανταγωνιστικό φορολογικό περιβάλλον, η Κύπρος προσφέρει ένα ανανεωμένο πακέτο διευκολύνσεων και ωφελημάτων τόσο για τους ίδιους τους επενδυτές που επιλέγουν το νησί μας, όσο και για τους ξένους επαγγελματίες που επιθυμούν να εγκατασταθούν και να εργαστούν εδώ.
Η προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων και κυρίως επενδύσεων που να οδηγούν στη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων και υποδομών καθώς και στη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαφοροποίηση και ενίσχυση του οικονομικού μας μοντέλου.
Με βάση τα νέα δεδομένα (ενεργειακό κόστος, πληθωρισμός, αυξημένα επιτόκια, ρευστότητα, κλπ.) που κατά τη γνώμη σας πρέπει να στρέψει την προσοχή της η Κύπρος για να διατηρηθεί σε αναπτυξιακούς ρυθμούς;
Όπως έχω προαναφέρει η κανονικότητα όπως τη γνωρίζαμε προηγουμένως, έχει διαφοροποιηθεί. . Αποτέλεσμα είναι η διαμόρφωση ενός εντελώς νέου κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος όπου οι γεωπολιτικές εξελίξεις διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο.
Απότοκο αυτής της νέας κατάστασης πραγμάτων είναι και τα δεδομένα στα οποία αναφέρεστε τα οποία έχουν δημιουργήσει σωρεία προκλήσεων τις οποίες καλούμαστε να διαχειριστούμε.
Για την Κύπρο, με βάση το Όραμα 2035, βασική μας επιδίωξη διαχρονικά είναι η ανθεκτικότητα της οικονομίας σε ένα περιβάλλον ισόρροπης ανάπτυξης και ευημερίας. Ως πρώτο στόχο θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι είμαστε εντάξει με τις υποχρεώσεις που έχουμε αναλάβει μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πέραν των δημόσιων πόρων και επενδύσεων, το Σχέδιο αναμένεται σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα να κινητοποιήσει σημαντικά πρόσθετα ιδιωτικά κεφάλαια με πολλαπλασιαστικά οφέλη ως αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων που θα υλοποιηθούν και που στοχεύουν στη δημιουργία ενός φιλικότερου προς την επιχειρηματικότητα και την επενδυτική δραστηριότητα περιβάλλοντος (π.χ. επιτάχυνση διαδικασιών αδειοδότησης, απλοποίηση κανονιστικού πλαισίου και διαδικασιών δημοσίου, ψηφιοποίηση, μεταρρύθμιση δικαστικού συστήματος, ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας).
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ψηφιακή τεχνολογία η οποία μεταβάλλεται με ραγδαίους ρυθμούς και ως εκ τούτου αποτελεί πρόκληση τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους ίδιους τους εργαζόμενους.
Από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τα δίκτυα πέμπτης γενεάς, την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων και τη ρομποτική, αποτελούν τεχνολογίες οι οποίες σταδιακά θα πρέπει να υιοθετηθούν από τον επιχειρηματικό κόσμο σε μια προσπάθεια αύξησης της παραγωγικότητας και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Επιβάλλεται λοιπόν και η ανάλογη ανάπτυξη δεξιοτήτων από τους εργαζομένους για να μπορέσουν να βελτιώσουν τις προοπτικές τους στην αγορά εργασίας και να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να πετύχουν τους στόχους τους.
Πεποίθηση της ΟΕΒ είναι ότι όλα αυτά θα οδηγήσουν στην προσέλκυση επενδύσεων σε βιώσιμα έργα, που συμβάλλουν στο νέο μοντέλο ανάπτυξης και στη βιωσιμότητα της οικονομίας της χώρας, στην ανάπτυξη της Κύπρου ως τεχνολογικό κέντρο και στη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων εταιρειών ψηλής εξειδίκευσης και γενικά στην εδραίωση της χώρας ως επιχειρηματικό κέντρο.
Πως βλέπετε να εφαρμόζεται ο θεσμός της Οικονομικής Διπλωματίας;
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Κύπρου σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία, κρατικές υπηρεσίες και φορείς της οικονομίας, περιλαμβανομένης και της ΟΕΒ, κατάρτισε την Εθνική Στρατηγική για την Οικονομική Διπλωματία. Η Κυπριακή Στρατηγική περιλαμβάνει ένα ενδελεχές πρόγραμμα που στοχεύει στην προώθηση κυπριακών προϊόντων και υπηρεσιών σε συγκεκριμένες αγορές.
Σε ότι αφορά τη συνεργασία με την Ελλάδα, πραγματοποιούνται το τελευταίο διάστημα συντονισμένες δράσεις που στοχεύουν σε ενίσχυση κλάδων οικονομικής δραστηριότητας όπως είναι η υγεία, η παιδεία, το εμπόριο, η πληροφορική κ.α.
O ρόλος που έχει να διαδραματίσει το διπλωματικό σώμα της Κύπρου μέσω των Πρεσβειών μας στο εξωτερικό καθώς και μέσω των εμπορικών ακολούθων της Κύπρου, είναι καθοριστικός για την Εθνική Στρατηγική της Οικονομικής Διπλωματίας. Στα πλαίσια αυτά, η ΟΕΒ βρίσκεται σε επικοινωνία με το Τμήμα Οικονομικής, Κλιματικής και Πολιτιστικής Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών και ενημερώνει τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις για όλα τα σχετικά θέματα, ενώ ταυτόχρονα γίνονται συζητήσεις για περαιτέρω συνεργασία.
Σε ποιους τομείς κατά τη γνώμη σας μπορεί να υπάρξει στενότερη επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ Κύπρου – Ελλάδας;
Οι ομοιότητες που χαρακτηρίζουν τις οικονομίες της Κύπρου και της Ελλάδας επιτρέπουν τη δημιουργία στενών συνεργασιών σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κλάδοι και ειδικότητες στις οποίες η μια χώρα μπορεί να ενισχύσει ή να συμπληρώσει την άλλη δημιουργώντας συνέργειες με αμοιβαίο όφελος.
Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον από ελληνικούς οργανισμούς για επενδύσεις στους τομείς της υγείας, του λιανικού εμπορίου και του τουρισμού. Το ενδιαφέρον αυτό μετουσιώθηκε σε επιτυχημένες συνεργασίες δημιουργώντας ταυτόχρονα και νέες θέσεις εργασίας. Παράλληλα, η πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου για ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα, ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω συνεργασία Κύπρου και Ελλάδας στον τομέα της παιδείας αφού η Κύπρος διαθέτει εμπειρία και τεχνογνωσία στην ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Ποιες πρωτοβουλίες αναλαμβάνει η ΟΕΒ για επιχειρηματική συνεργασία με την Ελλάδα;
Ένας από τους πάγιους στόχους της ΟΕΒ είναι και η προώθηση της εξωστρέφειας των Κυπριακών επιχειρήσεων μέσω της αναζήτησης συνεργασιών με επιχειρήσεις του εξωτερικού. Στα πλαίσια αυτά, η ΟΕΒ σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής – CITEA (Μέλος της ΟΕΒ), διοργάνωσε το 2023 επιχειρηματική αποστολή στην Ελλάδα.
Σκοπός της αποστολής ήταν η πραγματοποίηση συναντήσεων μεταξύ επιχειρήσεων πληροφορικής από Κύπρο και Ελλάδα με στόχο την συνεργασία. Στην αποστολή, η οποία στέφθηκε με επιτυχία, συμμετείχαν 30 περίπου επιχειρήσεις από τις δύο χώρες.
Η ΟΕΒ σκοπεύει να πραγματοποιήσει και άλλες παρόμοιες εκδηλώσεις στο σύντομο μέλλον.
Άλλες δράσεις της ΟΕΒ που συμβάλλουν στην επιχειρηματική συνεργασία με την Ελλάδα είναι η διοργάνωση διεθνών εκθέσεων στην Κύπρο. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι στην Έκθεση Εξοικονόμησης Ενέργειας «Savenergy» που διοργανώνουμε κάθε χρόνο στην Κύπρο, συμμετέχει αριθμός Ελληνικών επιχειρήσεων-εκθετών παρουσιάζοντας τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους στην Κυπριακή αγορά.
Τα τελευταία χρόνια, αρκετοί Επιχειρηματικοί Σύνδεσμοι – Μέλη της ΟΕΒ, έχουν αναπτύξει στενές σχέσεις με αντίστοιχους Συνδέσμους στην Ελλάδα. Μέσα από την επικοινωνία αυτή προέκυψαν πολλές επαφές, συναντήσεις και επισκέψεις από την Κύπρο στην Ελλάδα και αντιστρόφως, με σκοπό την επιχειρηματική συνεργασία καθώς επίσης και την ανταλλαγή απόψεων και τεχνογνωσίας.
