Γιάννης Βασιάδης*
Κάθε χρόνο, εκατομμύρια νέοι σε όλο τον κόσμο συμμετέχουν σε ταξίδια για πάρα πολλούς λόγους, όπως για εκπαίδευση, κατάρτιση και ανάπτυξη, για θρησκευτικούς λόγους, πολιτιστικούς ή αθλητικούς. Τα σχολεία και άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι εμπορικοί φορείς, οι οργανώσεις νεολαίας, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, οι πολιτιστικές και θρησκευτικές ομάδες μεταξύ άλλων, παρέχουν ευκαιρίες στους νέους να ταξιδέψουν για τους λόγους αυτούς. Τέτοια ταξίδια μπορεί να κυμαίνονται ευρέως, από μια ημερήσια εκδρομή για επίσκεψη σε ένα τοπικό μουσείο έως μια διεθνή αποστολή που απαιτεί μακρινό ταξίδι και περιλαμβάνει μία ή και περισσότερες διανυκτερεύσεις μακριά από το σπίτι. Το προφίλ των κινδύνων δεν είναι πάντα το ίδιο αφού για παράδειγμα μια εβδομαδιαία ανταλλαγή φοιτητών είναι πολύ διαφορετική από μια αποστολή πεζοπορίας σε μια απομακρυσμένη περιοχή, ή από ένα περιπετειώδες μάθημα δραστηριότητας για εκμάθηση ιστιοπλοΐας ή ορειβασίας.
Οι διοργανωτές ταξιδιών έχουν καθήκον να φροντίζουν όσους συμμετέχουν σε αυτά τα ταξίδια. Το καθήκον αυτό ισχύει τόσο για τους ενήλικες, τους εκπαιδευτικούς ή τους εκπαιδευτές που συμμετέχουν, όσο και για τα παιδιά και τους νέους που συμμετέχουν. Στο πλαίσιο αυτό, πρώτιστο μέλημα αποτελεί η ασφάλεια των παιδιών, των νέων και των ευάλωτων ενηλίκων.
Ένας από τους βασικούς στόχους αυτών των ταξιδιών που είναι συνάμα και σημαντικό όφελος, είτε είναι εγχώρια είτε διεθνή, είναι να παρέχουν στα παιδιά και τους νέους την ευκαιρία να γνωρίσουν νέους κόσμους και πολιτισμούς. Τα ταξίδια αυτά αποσκοπούν στο να στηρίξουν την μάθηση και την ανάπτυξή τους, να ενισχύσουν την ανθεκτικότητά τους καθώς και να τους βοηθήσουν να ωριμάσουν.
Ωστόσο, τα παιδιά και οι νέοι δεν έχουν πάντα επαρκή εμπειρία για να αντιμετωπίσουν ενστικτωδώς άγνωστες καταστάσεις σε άγνωστα περιβάλλοντα. Επιπλέον, πιθανόν να συμπεριφερθούν απρόβλεπτα, γεγονός που μπορεί να δημιουργήσει απρόσμενες καταστάσεις.
Ως εκ τούτου, είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί ότι επιτυγχάνεται μια ισορροπία μεταξύ της προστασίας της υγείας, της ασφάλειας και της ευημερίας των παιδιών από τη μια, και των ευκαιριών για την πρόοδο και την ανάπτυξη τους από την άλλη.
Εδώ ακριβώς έρχεται να συμβάλει το νέο Διεθνές Πρότυπο ISO 31031 «Managing risks for youth and school trips». Το πρότυπο αυτό θα βοηθήσει τους διοργανωτές ταξιδιών να επιτύχουν το ευρύ φάσμα των στόχων ενός ταξιδιού κατά τρόπο που να διασφαλίζει ότι η αβεβαιότητα και η έκθεση σε κινδύνους αντιμετωπίζονται και ελέγχονται αποτελεσματικά. Οι πρόνοιες του προτύπου ισχύουν για κάθε είδους ταξίδι υπό την αιγίδα ενός οργανισμού, είτε αυτό αφορά ένα άτομο που ταξιδεύει για πρακτική άσκηση είτε αφορά δεκάδες άτομα που ταξιδεύουν για έναν αθλητικό αγώνα, και καλύπτει τόσο τη φυσική μετακίνηση μεταξύ τοποθεσιών, καθώς και τις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητες που συνδέονται με τους στόχους του ταξιδιού.
Η διαχείριση των κινδύνων ενός ταξιδιού απαιτεί από τους διοργανωτές να προβλέπουν και να αξιολογούν τις πιθανότητες για επικίνδυνα συμβάντα, να αναπτύσσουν τρόπους μετριασμού των κινδύνων και να ενημερώνουν όσους θα συμμετάσχουν για τους πιθανούς κινδύνους. Η παροχή συμβουλών στους συμμετέχοντες και στις ηγετικές ομάδες με επαρκείς ιατρικές οδηγίες, οδηγίες αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, προφυλάξεις για την ασφάλεια των πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των προκλήσεων της διοικητικής μέριμνας του ταξιδιού , μπορεί να μετριάσει σημαντικά τον αντίκτυπο γεγονότων που πιθανόν να προκαλούσαν αναστάτωση.
Η διαχείριση των κινδύνων για ταξίδια στο εξωτερικό, όπου ο διοργανωτής ταξιδιών δεν διαθέτει τοπική βάση, απαιτεί πιο ολοκληρωμένους ελέγχους από ότι για τις τοποθεσίες όπου τα προφίλ κινδύνου είναι ήδη γνωστά και όπου έχουν καθοριστεί οι τρόποι αντιμετώπισης των κινδύνων. Η έγκαιρη ενημέρωση και η ακρίβεια των πληροφοριών, των αναλύσεων και των συμβουλών, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιωτικών προειδοποιήσεων, καθώς και οι δυναμικές εκτιμήσεις κινδύνου είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Ο διοργανωτής του ταξιδιού θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει ότι λαμβάνονται υπ’ όψη τυχόν πολιτισμικές διαφορές τόσο μεταξύ των συμμετεχόντων όσο και ως προς τον προορισμό.
Ένας από τους στόχους του νέου αυτού προτύπου είναι η προώθηση μιας νοοτροπίας όπου οι κίνδυνοι που ενέχει η διοργάνωση ταξιδιών για παιδιά και νέους λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, αντιμετωπίζονται επαρκώς και τυγχάνουν αποτελεσματικής διαχείρισης, και όπου τα οφέλη για τον οργανισμό και τα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη αναγνωρίζονται πλήρως. Τα οφέλη αυτά ενισχύουν το ένα το άλλο και μπορούν να περιλαμβάνουν:
- την προώθηση της διαχείρισης ταξιδιών για περαιτέρω ενθάρρυνση και υποστήριξη της προσβασιμότητας και της συμμετοχής χωρίς αποκλεισμούς,
- την αύξηση της πιθανότητας επίτευξης των πολιτιστικών, μαθησιακών και αναπτυξιακών στόχων που στηρίζονται στα ταξίδια,
- την ενίσχυση της φήμης και της αξιοπιστίας ενός οργανισμού ιδιαίτερα απέναντι στους γονείς/κηδεμόνες και τους χορηγούς,
- τη βελτίωση της εμπιστοσύνης για την υγεία, την ασφάλεια και την προστασία του εμπλεκόμενου προσωπικού στις μετακινήσεις,
- τη συμβολή στην οργανωτική συνέχεια, ικανότητα και ανθεκτικότητα,
- τη συμβολή στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UN Sustainable Development Goals – SDGs) με την εξασφάλιση ποιοτικής εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, την προώθηση ευκαιριών διά βίου μάθησης για όλους και την ενίσχυση της κοινωνικής διάστασης της βιωσιμότητας.
Το πρότυπο ISO 31031 βασίζεται στις γενικότερες αρχές, το πλαίσιο και τις απαιτήσεις του προτύπου ISO 31000 ‘Risk Management’, εστιάζοντας με περισσότερη λεπτομέρεια στον τρόπο με τον οποίο οι διοργανωτές ταξιδιών μπορούν να τις εφαρμόσουν για αποτελεσματική διαχείριση των ταξιδιωτικών κινδύνων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί από μόνο του ή να ενσωματωθεί σε άλλα προγράμματα για την διαχείριση κινδύνων. Επίσης, ευθυγραμμίζεται με το βασικό Σύστημα Διαχείρισης της Ασφάλειας & Υγείας στην Εργασία όπως αυτό ορίζεται στο πρότυπο ISO 45001. Ως εκ τούτου, χωρίς να είναι πρότυπο συστήματος διαχείρισης, οι πρόνοιες του μπορούν να αποτελέσουν σημαντική πηγή ενημέρωσης και να βοηθήσουν επιχειρήσεις που εφαρμόζουν τέτοια συστήματα διαχείρισης.
Όλα τα πιο πάνω πρότυπα διατίθενται από το Κέντρο Εξυπηρέτησης και Πληροφόρησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS).
Πηγή : Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης ISO
* Ο Γιάννης Βασιάδης είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και εργάζεται ως Λειτουργός Τυποποίησης στον Κυπριακό Οργανισμό Τυποποίησης (CYS)
